هنر معماري

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

کانسپت کلی بنا دو صخره در کناره ی بستر آب شهر بوده و سعی زیادی شده تا تحرک و حرکت در آن دیده شود، برای همین کل بنا دارای گوشه های تیز بسیار است که به استفاده از اسکلت پر پیچ و خم فولادیش و فرم های بتنی داخلی اجرا شده است.

سطح زیر بنای این مجموعه تقریبا” ۷۰٫۰۰۰ متر مربع است که در تالار اصلیش ۱٫۸۰۰ جایگاه نشستن دارد. این پروژه اوایل سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شده بود.

.

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرشیتکت آرتورامید آذری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

معماری صخره ای

تعریف معماری صخره ای

هرگاه در صخره ای حفره ای ایجاد نماییم و به تدریج حفره را وسعت دهیم تا فضاهای مورد احتیاج مثلاً خانه و یا آرامگاهی ایجاد شود آنرا معماری صخره ای می نامیم. به عبارتی معماری صخره ای محصول مبارزه انسان با صخره، جهت ایجاد فضای مناسب است. در معماری صخره ای از مصالح آزاد و معمولی، ساختمان به وجود نمی آید بلکه ساختمان از صخره طبیعی است.

معماری صخره ای در درون صخره به وجود می آید و سنگ صخره ای کالبد آن است، زیرا مانند پوسته ای مستحکم اطراف این فضای درونی را گرفته است. بناهای معمولی به راحتی بر اثر عوامل طبیعی، انسان و گذشت زمان ویران می شوند در صورتیکه این عوامل در معماری صخره ای تهدید به شمار نمی آید، بلکه فقط زمین لرزه ای شدید می تواند تا حدودی به معماری صخره ای آسیب برساند. از صدها محل کنده شده در صخره ها که در خط زلزله قرار داشته اند فقط تعداد کمی ویران گردیده اند. همچنین ویران نشدن و جاوید ماندن معماری صخره ای در بازسازی تاریخ تمدن ملتها نقش بزرگی را ایفا کرده است و در حقیقت بشر از نظر تاریخی و فرهنگ خود به معماری صخره ای بیشتر از معماری معمولی مدیون است.

تعداد کثیری از مساکن و آرامگاهها که هنوز در ایران پابرجا و استوار هستند مدیون معماری صخره ای می باشند. بنابراین معماری صخره ای به عنوان یک مجموعه تاریخی از نظر هنر معماری، باستان شناسی، تاریخ ادیان و روابط فرهنگی در خور اهمیت و شایان توجه است، همچنین معماری صخره ای از نظر دفاع در مقابل هجوم دشمنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

فلسفه معماری صخره ای

در بیان فلسفه معماری صخره ای گفته اند که بر اساس معتقدات خاصی بوجود آمده است، در فرهنگ ملل قدیم کوه عنصری مقدس و مورد احترام بوده است و نقش مهمی در مراسم و آداب مذهبی داشته است. اکثریت مهمی از اقوام معتقد بوده اند که جایگاه خدایان بر فراز کوههای بلند و خوش منظر بوده است. گروهی از ملتها مراسم ستایش خدایان را در ستیغ کوهها و جاهای بلند انجام می دادند.

مانند بابلیان که جایگاه اصلی مردوک را بالای کوه می دانسته اند. یونانیان باستان نیز کوه آلپ را محل اجتماع خدایان می دانسته اند. یکی از ادیان و عقاید کهن که در ازمنه باستان در نزد قبایل قدیم آرین به ظهور رسید و طی مرور ایام تکامل بسیار حاصل کرد آیین مهرپرستی یا پرستش میترا است. در اوستا از میترا مانند خدای مقتدر و قهار و جنگ آور نام برده شده که به اهورمزد یاری می رساند تا بر اهریمن پیروز گردد. به عقیده پیروان میترا، خدای مهر(خورشید) روزی به صورت آدمی در غار، از کوهی بصورت صخره صما ظهور خواهد کرد. چون ابتدای ظهور میترا در غاری در کوه بود از این رو از آن پس پیروان میترا معبدهایی برای خود درون حفره کوهها یا در دل دخمه ها بر پا می کنند و در آنجا به عبادت پرداخته و به میترا قیام می نمایند. این عقاید بر روی فلات ایران بیشتر از نواحی دیگر اشاعه داشت.

بعضی از ادیان ایرانی چون مهرپرستی و زرتشتی ارتباط مستقیم را با تقدیس کوه آشکار می دارند. آیین مهرپرستی سالها پیش از  آیین زرتشتی پدید آمده و از  یکی از ارکان آیین مهرپرستی بر شکست ناپذیر بودن و جاودانگی پدیده ها استوار بوده است. مهرپرستان معتقد بوده اند که خورشید شکست ناپذیر و جاودانه است و همین مساله شکست ناپذیری و جاودانگی است که انسان را به سوی تقدیس کوهها می کشانده است. از اینجاست که مهرپرستان عقیده داشته اند که مهر از سنگ متولد شده زیرا شکست ناپذیر و جاودانه است و در هر حال مسئله جاودانگی در تمام فرهنگ میترا به چشم می خورد. از این جهت است که معماری صخره ای را می توان به مهرپرستان ایران نسبت داد زیرا معماری صخره ای نیز جاودان باقی می ماند.

دکتر غلامعلی همایون در بیان معماری صخره ای میمند می نویسد:«…مهرپرستان بدون شک در حوالی فارس و کرمان نیز مهرابه هایی داشته اند»، وی در بیان ارتباط معماری صخره ای میمند و آیین مهرپرستی می نویسد:«… معماران و حجاران میمندی که شاید آیین مهرپرستی داشته اند در کمال قدرت، معتقدات مربوط به آیین خود را در معماری یعنی مساکن خود پیاده نموده اند، می دانیم نیروی مبارزه و سرسختی یکی از اصول آیین مهرپرستی است.»، او معتقد است تمامی این افکار با ساختمان مجموعه خانه های میمند تطابق دارد و این مجموعه نشان می دهد که مردمی مبارز و سرسخت و ایمان گرا در ساختمانش دخالت داشته اند، معماران و حجاران میمندی معتقد بوده اند که طبیعت یعنی کوه و صخره شکست ناپذیرند و باید در شکم طبیعت زندگی کنند. انسان میمندی می خواسته است به وسیله کار پر زحمت و پر ارزش خود یعنی کندن کوه و صخره تسلط خود را بر طبیعت نشان دهد.

معماری صخره ای در جهان

به نظر می رسد معماری صخره ای در نقاطی به وجود آمده که سنگها استقامتشان کمتر بوده و بشر با سنگهای سست به مبارزه برخاست و پس از به دست آوردن تجربه کم با سنگهای سخت نیز درافتاد. در قاره اروپا هنوز آثاری که از معماری صخره ای، اشکال مقدس و  مذهبی وجود دارد از سایر انواع متمایزتر و برجسته تر است که آثار معماری باستانی از اینگونه هستند. در مناطق مختلف جهان نمونه های متعددی از معماری صخره ای وجود دارد که در عین شباهتهای کلی میان آنها در نحوه استفاده از فضا، تعداد طبقات، نحوه دسترسی، وجود تنوع کاریهای مختلف و میزان و شدت دخالت بشر در طبیعت، تفاوتهای جدی میان آنها وجود دارد. در قاره اروپا به ویژه در جنوب این قاره یعنی در نواحی اسپانیا(ناحیه مینورکا)، در ناحیه اتروریای ایتالیا و یونان کنار چشمه ای در کاستالی و دفلی موارد متعدد معماری صخره ای وجود دارد. در نواحی تریپولی، روستای صخره ای با حدود ۴۰۰۰ نفر جمعیت که گویا هنوز مردم آن در صخره ها زندگی می کنند وجود دارد. یکی از مراکز معماری صخره ای در آسیای صغیر در دره گرمه در قلب آناتولی در فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی آنکارا قرار دارد.

طبیعت در گرمه منظره ای ساخته که کمتر واقعی به نظر می آید. هزاران صخره گوناگون، تکی، جفتی، مسطح، غیر مسطح و دوک مانند در حدود ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر از فضای باز طبیعت را اشغال کرده اند. کوههای به شکل هرم و قارچ و همچنین کوههایی به شکل کوره های آجرپزی و ستونهای عظیم و سکوهای غول آسا منظره بدیعی را به وجود آورده است. در گرمه خانه ها، کلیساها و دیرهای صخره ای قدیمی اکنون به عنوان طویله و انبار و به ندرت به عنوان خانه مورد استفاده واقع می شوند. بعضی از خانه ها دو طبقه و اغلب دارای فضایی بیضی شکلند.

در داخل آنها سکو برای خواب، اجاق و میز تعبیه شده است. فضاهای فرعی برای نگهداری احشام و انبار نیز به وجود آمده است. این خانه ها اغلب به وسیله پلکان مارپیچ بسیار مشکل قابل دسترسی است. علاوه بر گرمه در نواحی پونتوس، فریجیه، لودیه و پافلاگون نیز نمونه هایی از معماری صخره ای دیده می شود. نوع دیگری از سازگاری با طبیعت و استفاده از امکانات آن برای زندگی، احداث واحدهای مسکونی و سایر کاربریهای مورد نیاز بشر در دل زمین است. در یک نمونه شاخص از اینگونه سکونت در یک منطقه کوهستانی به نام “ماتماتا” در کشور تونس است که به دلیل محدود بودن اراضی قابل کشت و کار، مجموعه های سنگی خود را به صورتی تقریباً مدفون به عمق زمین برده اند و از سطح زمین برای ایجاد نخلستانها استفاده می کنند.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

سرای موسیقی پارکودلا، رم

موقعیت سه سالن و سایت پارکودلا

۲ – ۱ – ۳ – سرای موسیقی پارکودلا، رم[۱]

رم مدتهای زیادی فاقد مکانی برای لجرای موسیقی کلاسیک بود. مکانی که متناسب با اهمیت شهری یک پایتخت بزرگ اروپایی باشد. این مشکل با ساخت سرای موسیقی پارکودلا که یکی از بزرگترین مراکز عظیم و کامل اجرای مناسب موسیقی در جهان به شمار می رود برطرف شد. این مجموعه شامل سه تالار با اتدازه ها و و ضع قرار گیری مختلف است که هر یک امکانات جداگانه ای جهت تمرین و امکانات آکوستیک خاص خود را دارند.

طرح اولیه توسط رنزو پیانو در سال ۱۹۹۴ ارائه، در سال ۱۹۹۷ به مرحله اجرا و در سال ۲۰۰۲ به پایان رسید. پروژه متشکل از سه تالار به ظرفیت های ۲۸۰۰، ۱۲۰۰ و ۷۰۰ نفر بوده و یک آمفی تاتر رو باز با ظرفیت ۳۰۰۰ نفر که بین سه تالار محصور است.

نمای بیرونی تالار اصلی

سطح بیرونی سقف سالن به درستی و دقیقا از شکل سقف داخلی سالن پیروی می کند. هرچند که سقف داخلی و خارجی به وسیله فضایی که ساختار سقف خارجی را با گربه روهای خدماتی تطبیق می دهد، جدا شده اند.

سالن اصلی ۲۸۰۰ نفره با داشتن حد نهایی آکوستیک طبیعی، دارای کیفیت شنیداری خوب برای اجرای کنسرت های سمفونی با ارکستر و گروه کر بزرگ است. سن انعطاف پذیر در مرکز قرار گرفته تا بهترین دید و صدا را تضمین کند. سن ارکستر در یک انتهای سالن قرار گرفته اما کاملا به وسیله ردیف های شیب دار احاطه شده است. این راه حل مورد تحسین موسیقی دانان و نقادان قرار گرفت. دلیل این امر خلق یک اثر کاملا جدید بوده که پیوند بیشتری بین گروه ارکستر و تماشاگران برقرار می کند.

استفاده از فضای خالی بین دو پوسته داخلی و خارجی تالارها

کنترل زمان واخنش با استفاده از سطوح معلق  و دیوارهای متحرک سقف داخلی بزرگترین سالن به شکل خاصی طراحی و ساخته شده است. شکل ظاهری به صورت سطوح محدب با گوشه های گرد شده می باشد و به گونه ای قرار گرفته اند تا صدا را از منبع به تمام نقاط سالن با کیفیت یکسان برسانند. جنس این سطوح از چوب درخت آلبالوی آمریکایی است. انتخاب این چوب بر پایه تحقیقات و آزمایشاتی بود که میزان پخش، انعکاس و جذب صدا از سطح این چوب را مورد بررسی قرا می داد.

صندلی ها بهگونه ای طراحی شده اند که پر یا خالی بودن آنها از تماشاگران تاثیری ذر زمان واخنش و دیگر خصوصیات آکوستیکی سالنها نداشته باشد.

شکستگی های دیوارها در سالن بزرگ در واقع تقعر سطوح را از بین برده و از تمرکز صدا و کاهش کیفیت آن در سالن جلوگیری می کند. همچنین طراحی آن به گونه ای است که اشکالاتی مانند پژواک ناخواسته در سالن بوجود نیاید.

سالن متوسط ۱۲۰۰ نفره مخلوط و ترکیبی از سالن های ک.چک و بزرگ است. یک سن در یک انتها و صندلی های پایین تر شبیه به آنچه در سالن های کوچک است اما با صندلی های بالاتر دیگری که در پشت صندلی های پایین تر و در همان شکل و امتداد قرار دارد. مشخصه سالن متوسط انعطاف پذیری بیشتر در باب آکوستیک و هم درباره جایگاه و سن می باشد. بنابراین نه تنها امکان اجرای کر و ارکسترهای بزرگ بلکه امکان اجرای موسیقی معاصر را هم می دهد.

این سالن مجهز به مدرنترین وسایل از قبیل سن متحرک و سقف تغییر پذیر برای بهترین ضبط صدا و شکل نمایشها و تئاترها می باشد.

پلان سالن متوسط

از ویژگی های منحصر به فرد این سالنها و به خصوص سالن متوسط کنترل زمان واخنش می باشد. در واقع متحرک بودن برخی دیوارها و همچنین متحرک بودن سن و ردیف های صندلی (در سالن های کوچک و متوسط)، امکان داشتن یک سالن با زمان طنین های متفاوت را به دست می دهد. عنصر مهم دیگری که در این زمینه بسیار موثر است سطوح منعکس کننده آویزان از سقف هستند که قابل تنظیم در حالته ای مختلف می باشند.

سالن کوچک ۵۰۰ نفره موسیقی مجلسی از یک طرح و نمایه سنتی پیروی می کند. این سالن دارای یک سن در یک انتهای سالن و ردیف های شیب دار صندلی است.

این سالن می تواند نقش میزبان را برای اپرا کنسرت ها، موسیقی مجلسی و باروک و نمایشنامه های تئاتری ایفا کند. اما نمایشهایی در سطح موزون و هماهنگ هم از این امکان حرکت دیوارها برای باز کردن آرک صحنه جدید استفاده می کنند.

تصویر ۲ -۳۳ – پلان سالن کوچک

علاوه بر این سه ادیتوریوم، این مجموعه شامل کتابخانه جامع موسیقی، موزه سازهای سنتی، فروشگاه های آلبوم های موسیقی، رستوران و باالاخره استدیو های ضبط پیشرفته با امکانات و خصوصیات آکوستیکی منحصر به فرد می باشد. (آکوستیک صدا – تالیف زهرا قیابکو)

[۱] Parco della musica auditorium

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

نمای بیرونی هتل اسپا

هتل اسپا چینگ شویی در محل چشمه های آب معدنی هنگ کنگ[۱]

Architects: Nota Design International pte Ltd
Location: Shenyang, China
Project area: ۲۱,۰۰۰ sqm
Project year: ۲۰۱۰
Photographs: Nota Design International pte Ltd

چینگ شویی در زبان چینی به معنی حمام گرم بهار است. عنوانی که به توجه به شرایط آب و هوایی و کاربرد این هتل بسیار هوشمندانه انتخاب شده است. این منطقه از شهر دارای چشمه آب گرم بسیار مطبوعی است و هدف از ساخت این مجموعه ارائه خدمات برتر در کنار این سایت طبیعی بوده است.

این مجموعه اقامتی – تفریحی یک هتل کوچک اما مجلل است که با حمام های آب گرم خود یک باشگاه آب گرم بهاری را در مر کز شهر شاینگ های در منطقه ای به وسعت ۷۰۰۰ متر مربع بوجود آورده است.

طبقه اول صرفا شامل فضاهای پذیرش و حال ورودی است. همچنین یک بخش کوچک تجاری را نیز شامل می شود. طبقه دوم و سوم با یک راهرو اصلی به دو بخش تقسیم می شود. در اینجا حمام های آب گرم ، فضاهای آب درمانی و ورزشی و سایر فضاهای خدمات رسانی قرار دارند.

در طبقات بالاتر اتاق های هتل و پذیرایی و خدمات مربوط به این دسته جای گرفته اند.

نمای ورودی هتل اسپا چینگ شویی

فضاهای اختصاصی طراحی شده در این مجموعه طیف گسترده ای از خدمات پذیرایی و اقامت را در کنار تفریح و آب درمانی در کنار هم جای داده اند. توجه به فرهنگ خاص چینی و طراحی فضاهایی که آداب و رسوم خاص آن ،مثل مراسم چای را در بر می گیرد از ویزگی های بومی این مجموعه است که در جذب توریست خارجی نیز به دلیل جذابیت های خاص خود مفید می باشد.

لابی ورودی و قسمت پذیرش هتل اسپا

از این فضاهای طراحی شده می توان ۱۸۴ اتاق اقامتی اوکس که به سبک ژاپنی چیدمان شده اند، یک رستوران به سبک VIP ، سالن بزرگ انجام مراسم چای و سالن پذیرایی چای خوری، یک رستوران بزرگ با غذا های بین المللی، بوفه ها و فضاهای تجاری را برشمرد.

اتاق های اقامتی هتل آب گرم

بخش آب درمانی در طبقه دوم و سوم نیز از معیارهای کلی طراحی مجموعه پیروی می کند. این فضا که گل سرسبد مجموعه به حساب می آید شامل ۴۱ اتاق ماساژ ، ۲۳ اتاق ماجونگ ، ۱۴ اتاق درمان ، ۲ حمام ترکی ، و اتاق های هتل است که تماما با طراحی داخلی زیبا و نماهای خاص که تاثیرات بصری و روانی را در فرایند درمان افزایش می دهد، طراحی شده اند.

در چیدمان فضایی سه منظور اقامت، درمان و تفریح با تفکیک فضاها در طبقات و جدا سازی فضاهای هر طبقه با راهرو ها به خوبی انجام شده است. فضاهای خدماتی نضیر رستوران ها و سانهای چای خوری در طبقات پایین تر و فضاهای اقامتی در طبقات بالا و در این میان فضای آب درمانی این امکان را بوجود آورده است که مجموعه نه تنها به میهمانان ساکن در خود سرویس رسانی کند، بلکه مردم عادی ساکن در شهر نیز بدون تداخل در استراحت میهمانان هتل، از خدمات آب درمانی و رستورانها استفاده کنند.

پلان طبقه هم کف

همچنین فضا سازی داخلی و طراحی نماه و ویوها در این هتل به خوبی جداب و هماهنگ با کاربری آن می باشد. استفاده از عناصر طبیعی چون سنگ ، آب و گل تاکیدی بر فعالیت آب درمانی آن به حساب می آید.

[۱] Qing Shui Wan Spa Hotel / Nota Design International pet Ltd

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

نمای منحنی شکل زینت به همراه جانمایی زاویه دارش در سایت پروژه باعث برجسته شدن آن نسبت به جاده ی مجاور شده است.

تالار کنسرت لیموژ (زنیت)[۱]

تعداد ۱۵ سالن کنسرت (زنیت)در کشور فرانسه وجود دارد. هر یک از آنها دارای حداقل ظرفیتی برابر با ۳۰۰۰ نفر بوده و به قصد اجرای برنامه های موسیقی راک و دیگر کنسرتها ساخته شده اند. از این دسته ساختمان کنسرت لیموژ به طراحی برنارد چومی در لیموژ فرانسه است که در سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ با زیر بنای ۸۵۰۰ متر مربع احداث شده است.

در طراحی این کنسرت، قرار گیری در یک سایت جنگلی خارج از مرکز شهر، سبب شکل گیری یک فرم لفافه مانند و پویا برای زنیت گشته است. عمده مصالح ساخت سالن شامل چوب صنوبر داگلاس و بتن است و پ.شش ها در بدنه ها ساختمان از وزقه های پلی کربنات سخت و صلب ساخته شده اند. جانمایی، طراحی و مصالح ساختمانی مورد استفاده همگی به طرز آشکاری کیفیت بالای استانداردهای زیست محیطی را دارند. کاربرد چوب به دلیل موقعیت جنگلی پروژه و تمایل کارفرما به بخشیدن گرمی به ساختمان و همچنین رواج صنعت چوب در آن منطقه، مربوط می گردد.

ترکیب سازه ای – همانطور که در این تصاویر می بینید، برنارد چومی ترکیب معیارهای صنعتی و طراحی جذاب و گیرا و سحر آور مورد نیاز برای ساختمان کنسرت را به راحتی انجام داده است

سوار کردن سه سازه در سالن

شکل گیری ساختمان به فرم دو پوسته، به دلیل سیرکلاسیون هوای بین آنها بوده است که هم به دلیل آکوستیکی و هم حرارتی سودمند می باشد.

برنارد چومی بین پوسته خارجی ساخته شده از چوب و پلی کربنات و پوسته داخلی شکل گرفته از بتن و چوب، ۱۷۶۵ متر مربع فضای تردد شامل سرسرا، رمپ ها و دستگاه پله را طراحی کرده است که به سه طبقه سالن کنسرت ختم شده و سرویس دهی می کند. بین دو پوسته ساختمان، مسیرهای حرکتی دو گانه ای نیز به شکل زیر طراحی شده اند: دو رمپ که یکی پایین رونده بوده و به سمت ردیف های شکل گرفته در طبقه پایین سالن کنفرانس هدایت می شود و دیگری، رمپ بالا رونده که به سمت ردیف های صندلی طبقه ی فوقانی حرکت می کند. علاوه بر آن، دو دستگاه پله ی معلق به سمت ردیف های فوقانی و صندلی های طبقه ی بالا گسترش یافته اند.

رمپ های بالا رونده و پایین رونده

طراحی انعطاف پذیر سالن کنسرت باعث شده بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ بیننده به راحتی در سالن جای بگیرند. ۴۵۰۰ جایگاه چوبی ساده در رنگ های مختلف تزئین و در غالب یک طرح و الگوی جادویی آراسته و سازمان دهی شده اند. (مجله هنر معماری – شماره سیزده – تابستان ۸۸)

پلانهای سازه

مقاطع سالن

ساختمان زنیت در انتهای محوطه سایت خود دارای یک پارکینگ با ظرفیت ۱۵۰۰ ماشین بوده و در یک شیب طبیعی زمین قرار گرفته است.

همکاری با میشل دزوین طراح معروف محوطه در این پروژه، باعث شده که معماری بنا به کاربرد یک سیستم خاک و شن لایه بندی شده، که بر روی یک لایه سنگ آتشفشانی که از منطقه نزدیک پوی دوم تامین شده اند، سوق پیدا کرده و مقاومت و پایداری لازم برای محوطه پارکینگ را تضمین نماید. تعداد پنج بالن بزرگ و درخشان، مناطق عمده ی سطح پارکینگ را نشانه گذاری و روشن کرده اند.

[۱] Limoges concert hall

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرشیتکت آرتورامید آذری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

بهسازی لرزه ای و تفاوت آن با مقاوم سازی

متن سخنرانی شادروان دکتر مهدی قالیبافیان

پدر بتن معاصر و بنیانگذار انستیتو مصالح ساختمانی دانشگاه تهران

جوهر « بهسازی لرزه ای» وفرق آن با «مقاوم سازی»  چیست ؟

بهسازی لرزه ای (Seismic Rehabilitation) بیانگرمفهومی مرکب از دو مفهوم دیگر به شرح زیر است: اول بهسازی، که مفهومی است گسترده و فراگیر و دارای وجوه مختلف و متعدد، دوم لرزه ای که مشخص میکند چه نوع بهسازی مورد نظر است. برای شناخت  بهسازی لرزه ای  باید دو مفهوم فوق مورد بررسی و واکاوی قرارداده شوند تا بتوان با نگاه کردن به امر «بهسازی لرزه ای» از زوایای مختلف، جوهراصلی آن را دریافت.

بهسازی

بهسازی (Rehabilitation) درلغت به مفهوم بهتر کردن، اصلاح یا بهبود بخشیدن به وضعی یا شرایطی است. درصنعت ساختمان، بهسازی برحسب تعریف، ایجاد قابلیت انجام وظیفه یا وظائفی است درساختمان، سازه ساختمان یا اجزا (Components) و عناصر (Elements) آن، که در وضع موجود قادر به انجام تمام و کمال آن وظیفه یا وظایف نیستند.

در این تعریف:

• منظور از ساختمان (construction) هر فضایی است که برای زیست، کار، خدمات، تولید، ارتباطات، جابه جا شدن انسانها و حمل ونقل تولیدات صنعتی و کشاورزی حاصل از کار انسانها، ساخته می شود.
• سازه(Structure)مجموعه آناجزا(Components)و عنــــاصـر (Elements)ساختمان است که بارها و اثر عامل های دیگر را از قسمتهای مختلف ساختمان گرفته و به زمین منتقل می سازند.
• عدم توانایی ساختمان برای انجام وظیفه، که دراین تعریف مورد اشاره قرارگرفته، ممکن است ناشی از نارسائی طرح، نامناسب بودن اجرا، بهره برداری بی ضابطه یا فروپایگی ساختمان، سازه ساختمان یا اجرا و عناصر آن در اثر از دست رفتن مشخصه های مصالح و تجهیزات به دلائل مختلف از جمله اثر فرساینده زمان،سانحه، حادثه یا عوامل دیگر، یا حاصل تغییر و تحول در شرایط زیست و کار و سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار از ساختمان باشد.

اگر بهسازی به منظور جبران فروپایگی و برگرداندن ساختمان، سازه ساختمان یا اجرا وعناصر آن به وضع اولیه باشد، «اعاده کیفیت» یا «اعاده وضع»  (Retrofitting)گفته می شود. اگر بهسازی به منظور پاسخ گویی به تغییر و تحول شرایط بهره برداری و سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار از ساختمان باشد، اعم از اینکه در ساختمان، سازه ساختمان یا اجزا و عناصر آن فروپایگی به وجود آمده باشد یا خیر، «ارتقای کیفیت» یا «ارتقای وضع»(Upgrading) نام دارد. بهسازی طیفی گسترده از خدمات مهندسی و فعالیت هایی را در برمی گیرد که ممکن است به منظورهای مختلف فنی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیبایی شناسی و حتی سیاسی، انجام داده شوند، از جمله:

• نمای ساختمان را به منظور تلطیف منظر یا هماهنگی با محیط اطراف بهسازی می کنند.
• به منظور کم کردن بار ساختمان، دیوارهای جداگر آن را تخریب و با مصالح سبک تر جایگزین می نمایند.
• دیوارهای ساختمان را به منظورکاهش آلودگی صوتی، بهبود شرایط زیست و افزایش رفاه بهره برداری کنندگان، عایق بندی صدایی می کنند.
• گردش کار داخلی بنا را به منظور پاسخگویی به نیازهای جدید و هماهنگ کردن آن با شرایط و تکنولوژی روز تغییر می دهند.
• به منظور کاهش هزینه های تامین شرایط دمائی در داخل ساختمان و کاهش میزان تبادل حرارتی آن با بیرون، دیوارهای ساختمان را عایق بندی حرارتی می نمایند.
• برای بهتر کردن شرایط دمائی در فضاهای داخل ساختمان و کاهش هزینه های گرمایش، خنک کردن وتهویه، موتورخانه ها وسیستم های تاسیساتی را تعویض و با سیستم هایی کاراتر جایگزین می کنند.
• با تغییر یافتن وضع شبکه های زیربنایی سراسری آب، فاضلاب، گاز وبرق، به منظور تامین هماهنگی، شبکه های داخلی را اصلاح یا تعویض می نمایند.
• به منظور ایجاد قابلیت های لازم در ساختمان، برای استفاده از کامپیوتر و سیستمهای ارتباطی و مخابراتیروز آمد، تغییراتی در فضاهای داخل بنا داده می شوند.
• بناهایی را به عنوان میراث فرهنگی، باقیمانده از گذشتگان، احیا، تعمیر یا مرمت می کنند تا بتوان آنها را حفظ کرده و سالم به آیندگان سپرد.
• محتمل است یک بنا را که جنبه ملی و نمادین دارد، مثلا ساختمانی را که اتفاقی ویژه ومهم در آن رخ داده، منزل یک رهبر سیاسی، یک دانشمند یا یک هنرمند را از طریق بهسازی، حفظ نمایند.
• ممکن است سازه یک ساختمان و اجزا وعناصر متشکله آن، به منظور افزایش ایمنی و عمر مفید ساختمان، مورد بهسازی قرار داده شوند.
• به منظور ایمن داشت(Preservation)، یعنی حراست زندگی انسان در مقابل بلاهائی که خود به وجود آورده، نظیر خطراتامواج الکترو مغناطیسی، تابش های رادیو اکتیو و آلودگیهای زیست محیطی، محتمل است که تغییراتی کوچک یا بزرگ در اجزا و عناصر ساختمان داده شوند.
• بهسازی صرفنظر از نوع و گستردگی آن، مستلزم دخالت(Intervention)، در وضع موجود ساختمان است و همانطور که بهسازی، طیفی گسترده را شامل می شود، میزان دخالت در وضع ساختمان، اجزا و عناصر آن نیز طیفی گسترده از بسیار کم تا بسیار زیاد را پوشش می دهد که از ترمیم (make up, clean up)، آغاز شده و پس از عبور از تعمیر(Repair) ، تقویت(Strengthening)، باز پیرایی تعمیر و رنگ(Refurbishing)، نوکاری تعمیر و رنگ کلی(Renovation)، تعمیر سازگاری (Adaptation)، تعمیر اساسی(Reconditioning)، تغییر نوع بهره برداری و گردش کار(Remodeling)، بازسازی(Rebuilding)، جـــایگزینی(Substitution)، یا تعویض(Restoration) ، در ساختمانهای پیش ساخته، به احیای(Restoration)، بناهای قدیمی می رسد که وارد جزییات آنها نمی شوم. بدیهی است که اگر هیچ یک از این راه حلها وافی به مقصود نبود، اگر ساختمان مزاحمتی نداشت، به حال خود رها می شود یا تخریب و به جای آن بنایی دیگر با مشخصه های دیگر احداث می گردد که « نوسازی» (Reconstruction) گفته می شود.

مفهوم لرزه ای

مفهوم لرزه ای از زمانی در نوشته ها وخدمات مهندسی واردشد، که مهندسان به تجربه دریافتند که برای تامین ایمنی آنچه می سازند، ناگزیرباید اثر تکانهای شدید زمین را ، که به صورت ادواری حادث می شوند، در نظر بگیرند. در واقع، لطمات ناشی از زلزله های بزرگ وکوچک و کوشش برای احتراز از این لطمات، محمل اصلی تکوین و رشد روشها و مشخص شدن معیارهای تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله بوده اند و بطور بدیهی، هرچه مراکز تجمع جمعیت بزرگترشده اند، به دلیل افزایش آسیب پذیری بالقوه آنها در برابر زلزله، ضرورت تامین ایمنی آنها در برابر زلزله محسوس تر و تلاش برای یافتن راه حلی به منظور تامین ایمنی بیشتر شده است. پیشگامان این راه دانشمندان کشور ژاپن و در پی آنان دانشمندان ایالات متحده آمریکا بوده اند. اولین اقدام عملی در این راه ،انجام پژوهشهایی در دانشگاه توکیو برای شناختن رفتار ساختمانها در موقع زلزله و تامین پایداری آنها، به ابتکار دکتر ر.سانو (Dr.R.SANO) بوده است. در ایالات متحده آمریکا پس اززلزله  سانفرانسیسکو و حریق فراگیر ناشی از آن در ساختمانهای چوبی، ابتدا حریق در مرکز توجه قرار گرفت ولی بتدریج توجه به سمت تامین پایداری ساختمانها در برابر زلزله معطوف شد و پس از زلزله سانتاباربارا، برای اولین بار ضوابط و معیارهائی برای تامین پایداری ساختمانها دربرابر زلزله در آئین نامه متحدالشکل آمریکا U.B.C مطرح شدند که رعایت آنها اختیاری بود و حدود چند سال طول کشید که رعایت این ضوابط ازحالت اختیاری خارج و اجباری گردد.

تدوین ضوابط برای تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله،بتدریج در سایر کشورها هم آغاز گردید و هنوز تلاش برای تدقیق و پالایش این ضوابط، بطور گسترده و جهانی ادامه دارد. در کشور ما نیز پس اززلزله ویرانگر بوئین زهرا، تلاش برای تدوین اولین مدرک آئین نامه ای به منظور تامین ایمنی ساختمانها در برابرزلزله، به ابتکار و هدایت آقای مهندس علی اکبر معین فر در چارچوب دفتر فنی سازمان برنامه آغاز گردید. با توجه  به اینکه تلاش مهندسان برای طراحی ساختمانها در برابر زلزله وقتی شروع شدکه دهها سال از تدوین ضوابط طراحی و تامین ایمنی ساختمانها در مقابل بارهای قائم می گذشت، بطور طبیعی برای طراحی ساختمانها  در برابر زلزله، از همان الگوی تامین ایمنی در مقابل بارهای قائم کمک گرفتند و همانطور که تامین ایمنی در مقابل بارهای قائم و گاه بارهای جانبی باد، با برداشتی «یقین اندیشانه» به «تامین مقاومت» اجزا و عناصرسازه ای مشخص، در محیط ارتجاعی، در مقابل نیروهای مشخص، محدود می شد، کوشش به عمل آمد که اثر زلزله را هم به صورت نیرویی جانبی در نظر گرفته و بر روی ساختمان اثر بدهند. در اولین ضوابط مربوط به طراحی ساختمانها در برابر زلزله، با این استدلال که در موقع زلزله ، ساختمان تحت اثر(شتاب زمین) شتاب می گیرد و این شتاب به پدید آمدن نیروی اینرسی می انجامد، در صدی از وزن ساختمان و اشیاء، مواد و بارهای دیگر موجود در آن را به صورت نیرویی افقی برساختمان اثر دادند و تصور حاکم این بودکه با تامین «مقاومت» اجزا و عناصر سازه ای در برابر این نیرو در محیط ارتجاعی، می توان ایمنی در برابر زلزله را تامین کرد و مانع خرابی ساختمان شد. به این ترتیب«طراحی برای مقاومت در برابر زلزله»، شکل گرفت. ولی به دلیل قدرت تخریبی زیاد مشاهده شده در زلزله های شدید و نامشخص بودن سقف آن، در هر تجدید نظر، درصد منظور شده در ضوابط، افزایش داده می شد و خیلی زودآشکار گردید که با پذیرش رفتار ارتجاعی اجزا و عناصر سازه ای، ابعاد این اجزا وعناصر بطور غیر متعارف بزرگ می شوند و عملا” امکانات موجود انسان، پاسخگوی این راه حل نیست. رسوبات ذهنی آن دوره هنوز هم کاملا” از بین نرفته  وهنوز هم عده ای از مهندسان، تامین ایمنی در برابر زلزله را به «تامین مقاومت» تعبیر می کنند. وقتی مهندسان دریافتند که تامین ایمنی ساختمانها در برابر نیروهای زلزله با همان الگوی تامین ایمنی در برابر بارهای قائم عملی نیست، جستجوی راه حلهای دیگر را دردستور کارشان قراردادند. در اولین پژوهشها، مشخص گردیدکه باید فرق ماهوی موجود بین بارهای قائم ونیروهای اینرسی ناشی از زلزله را دربررسی ایمنی ساختمانها در برابر زلزله مد نظر داشت. مقادیربارهای قائم در جریان زلزله تغییری نمی کنند و ثابت اند ولی نیروهای اینرسی تابع شتاب داده شده بهساختمان دراثر زلزله اند و با تغییر مقدار شتاب تغییر می کنند و در واقع نمایانگر انرژی حرکتی القا شده به ساختمان می باشند که باید توسط ساختمان جذب و مستهلک شوند. با عنایت  به اینکه بخشی از این انرژی می تواند با تغییر شکلهای ارتجاعی و بخشی دیگر با تغییر شکلهای فرا ارتجاعی جذب شوند و اگر ساختمان قادر به جذب و اتلاف انرژی حرکتی از این طریق نباشد، خرابی آن حتمی خواهد بود، مهندسان کوشش کردند با پذیرش خرابیهای محدود قابل کنترل و با قبول درهم شکستن موضعی بخشهایی از اجزا و عناصر متشکله سازه ساختمان که خرابی آنها باعث فروپاشی ساختمان نمی شود و پس از زلزله، بسادگی قابل بهسازی اند، نیروهای زلزله را جذب و مستهلک نمایند. به عبارت دیگرسعی کردند که اگر نمی توانند از بروزخرابی جلوگیری کنند، آن را به جایی منتقل نمایند که آثار زیانبارش کمتر و جبران آنها پس از زلزله آسانتر باشد. به علاوه برای محدود کردن آثار جانبی خرابی، سعی کردند که پدیدار شدن گسیختگی در اجزا وعناصر سازه  حالت ترد و ناگهانی نداشته و به صورت تغییر شکلهای فرا ارتجاعی وتشکیل مفصلهای خمیری باشد. به این ترتیب بتدریج، اهمیت تغییر شکلهای فرا ارتجاعی برای جذب و اتلاف انرژی القا شده به ساختمان در اثر زلزله ، روشن شد و ابتدا مفهوم«شکل پذیری» در ضوابط طراحی منعکس و سپس «طراحی برای ظرفیت» شکل گرفت. موضوع محوری «طراحی برای ظرفیت» جذب و اتلاف انرژی حرکتی زلزله به کمک تغییر شکلهای فرا ارتجاعی و تشکیل مفصلهای خمیری در مقاطع و مناطق ازپیش تعیین شده سازه می باشد که بطور بدیهی مستلزم آن است که سازه نا معین (هیپرستاتیک)، و دارای پیوندهای اضافی مناسب باشد، بطوریکه با ازبین رفتن تعدادی از این پیوندها دراثر تغییر شکلهای فرا ارتجاعی ، سازه فرو نریزد.

بموازات این تغییر وتحولات ، اهمیت تغییر مکانهای جانبی نقاط مختلف اجزا و عناصر سازه ای در پایداری سازه ها روشن و محدود کردن این تغییر مکانها به منظور تامین ایمنی در برابر نیروهای زلزله ضرورت یافت، بویژه توجه به این نکته معطوف گردید که گرچه بروز تغییر شکلهای فرا ارتجاعی وتشکیل مفصلهای خمیری کار جذب و اتلاف انرژی حرکتی ناشی از تکانهای شدید زمین را تسهیل می نماید، ولی تغییرمکانهای جانبی سازه نسبت به تغییر مکانهای نظیر رفتار ارتجاعی بیشتر می شوند و این مسئله از لحاظ انطباق با ضوابط و قیود آئین نامه ای مربوط به تغییر مکانهای جانبی باید در طراحی ملحوظ شود. همچنین بتدریج با توجه به اینکه در همه احوال منظور از طراحی، تامین و حفظ قابلیت بهره برداری از ساختمان است و سازه فقط بخشی از این قابلیت را فراهم می کند و اجرا و عناصر غیر سازه ای هم در تامین قابلیت بهره برداری از ساختمان نقش اساسی دارند، بتدریج ضوابط و قیودی، هرچند کمرنگ، در آئین نامه ها وضوابط تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله وارد شدند.

بهسازی لرزه ای

با آنچه در مورد «بهسازی» و مفهوم لرزه ای گفته شد، اکنون میتوان «بهسازی لرزه ای » را بررسی کرد. گفتیم «بهسازی» موقعی صورت می گیرد که نارسائی یا کمبودهای در ساختمان وجود داشته باشد و برخی از موارد بهسازی را نامبردیم. همچین دیدیم که مفهوم «لرزه ای» به چه مقولاتی مربوط می شود، و بویژه دیدیم که آئین نامه ها در مورد سازه ساختمان، از دیدگاه این مفهوم روی چه نکاتی تاکید می ورزند. حال می توانیم بگوئیم «بهسازی» وقتی مطرح می شود که ساختمانی، بهر علت، آسیب دیده یا احتمال آسیب دیدنش در شرایط مختلف و به صورت عام وجود داشته باشد. اما بهسازی لرزه ای بطور عمده موقعی مطرح می شود که کاهش احتمال آسیب پذیری و بروز نارسائیهای کوچک یا بزرگ درساختمان در اثر زلزله مد نظر باشد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که گرچه بهسازی به قدمت ساختن و در واقع همزاد آن است، تا چند دهه پیش، «بهسازی» کار مهندسی محسوب نمی شد و آن را به حرفه مندان رده های پایین، یعنی معماران (به مفهوم سنتی) و بنایان واگذار می کردند و بطور استثنائی در موارد ویژه و برای ساختمانهای خاص از مهندسان کمک گرفته می شد. کارمهندسان ساختن فضاهای زیست و کار و ارتباطات بود و در واقع مهندسان کالبد فیزیکی زندگی مدنی را می ساختند و اکنون هم می سازند، ولی با پیچیده تر شدن ساختمانها و بالطبع بغرنج شدن بهسازی آنها، بتدریج حضور مهندسان در این عرصه بیشتر شد و وقتی درحدود ربع قرن پیش شورای اقتصادی سازمان ملل متحد در یک اقدام بی سابقه، کتابی در زمینه بهسازی وبرخی ضوابط حاکم برآن منتشر کرد، مسئله جایگاهی دیگر یافت. بویژه انتشار این کتاب اهمیتی نمادین ازلحاظ نشان دادن جایگاه مهم بهسازی در اقتصاد جهان داشت.

حدود بیست سال پیش، وقتی پیشنهاد کردم که «بهسازی» به عنوان درسی مستقل و واحدی اختیاری، برای اولین بار در دانشکده فنی ارائه شود، شایدبرخی از همکاران هم به خاطر داشته باشند که می گفتم «اگر قرن بیستم قرن ساختن است، قرن بیست و یکم قرن بهسازی خواهد بود» و در قرن بیست و یکم، «ساختن» و «بهسازی»، همعنان و رکاب به رکاب حرکت خواهند کرد. ولی اکنون وضع ازاین هم  فراتر رفته و بهسازی جلوتر از ساختن و نوسازی حرکت میکند. یکی از علل عمده این مسئله، این است که مهندسان در نوسازی بطور عمده درچارچوب مقررات و مفاهیم کلاسیک و متداول باید حرکت کنند ولی در بهسازی امکان مطرح کردن افکار نو و راه حلهای غیر متعارف بیشتر است. یکی از ثمره های بزرگ این نحوه برخورد با مسئله، «طراحی ساختمانها دربرابر زلزله برمبنای عملکرد» است که اول باردر بهسازی مطرح شد وسپس راه خود را به سمت آئین نامه های ساختن ساختمانهای نو گشود وگسترش یافت.

در اولین کارهای بهسازی که مهندسان به عهده گرفتند، بطور طبیعی تلاشها متوجه تعمیم مقررات تامین ایمنی ساختمانهای نو، بر امر بهسازی ساختمانهای موجود بود ولی تجربیات حاصل نشان دادند که رعایت این مقررات در بهسازی خواه به منظور «اعاده کیفیت» (اعاده وضعیت) ساختمانهای آسیب دیده و خواه به منظور «ارتقای کیفیت» (ارتقای وضعیت) ساختمانهائی که انجام وظیفه یا وظایفی سنگین تر از آنها مورد نظر است، دخالت بسیار در وضع موجود ساختمان را ایجاب می کند و به مراتب پرهزینه تر از اعمال مقررات مزبور در ساختمانهای در دست طراحی و ساخت است و امکاناتی قابل ملاحظه می طلبد که فراهم کردن این امکانات اگرغیر ممکن نباشد، اغلب بسیار مشکل است بطوریکه دراغلب موارد پافشاری در کاربرد مقررات نوسازی در امر بهسازی، کار را به بن بست می کشاند.

کوشش برای یافتن راه حل ادامه یافت و مهندسان دست اندرکار بهسازی، بتدریج به این نتیجه رسیدند که اگر نمی توان باهزینه ای منطقی و معقول ایمنی ساختمانی را تا حد یک ساختمان نو بالابرد، دلیلی ندارد که آن را به حال خودرها کنیم. بلکه عقل سلیم و منطق مهندسی حکم می کنند که با تساهل و تسامح و اختیارکردن میزان دخالت در وضع ساختمان متناسب با امکانات، هر میزان ایمنی را که دستیابی به آن درچارچوب منطق وامکانات میسر است، تامین کنیم.

اهمیت این راه حل موقعی بیشتر شد که از سویی، برمبنای شناخت بیشتر از پدیده زلزله، آئین نامه های روزآمد تامین ایمنی ساختمانها در برابرزلزله، محدودیتهایی بیشتر برای طراحی ساختمانها در نظر گرفتند و از سویی دیگر، توقع جوامع انسانی برای تامین ایمنی، با سرعت رو به افزایش نهاد و«بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود» در دستور روز قرار گرفت. زیرا مسئله از دو حال خارج نبود، یا ساختمانها براساس آئین نامه ای معتبر برای زلزله طراحی نشده بودند یا  براساس آئین نامه های پیشین طراحی شده بودند که نیروها و محدودیتهایی کمتر نسبت به آئین نامه های جدید اعمال می کردند و لذا در هردو حال، ایمنی ساختمانها در برابر نیروهای زلزله مورد تردید بود و می بایست مورد واکاوی قرار می گرفت و بطور بدیهی، با توجه به حجم زیاد ساختمانها و محدودیت امکانات، تامین ایمنی همه ساختمانهای موجود در حد ساختمانهای نو میسر نبود و چارهای جز این نبود که به تامین ایمنی نسبی در حد مقدورات اکتفا شود. وقتی که به این ترتیب بهسازی با تساهل و تسامح برای تامین ایمنی محدود ضرورت یافت، برای احتراز از اعمال سلیقه های متفاوت و ضابطه مند کردن امر بهسازی با پذیرش ایمنی نسبی، فکرتدوین ضوابطی برای بهسازی ساختمانهای موجود، در مجامع مهندسی پدید آمد.

کار تدوین این ضوابط با تعریف «سطوح عملکرد ساختمان» شامل«سطوح عملکرد سازه ای» و «سطوح عملکرد غیرسازه ای» از یک سو و تعریف سطوح مخاطرات زلزله تهدید کننده ساختمانها از سویی دیگر، آغاز شد و بتدریج به تدوین «ضوابط بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود» انجامید. به این ترتیب، با تجدید نظر در فلسفه بهسازی، بهسازی از قید آیین نامه های طراحی وساخت ساختمانهای نو رها گردید. براساس این ضوابط، «بهسازی لرزه ای» را می توان نوعی «بهینه سازی» در «بهسازی» دانست که شاخصه اصلی آن تامین ایمنی بطور نسبی، متناسب با مقدورات  وامکانات، برای تمام اجزا و عناصر ساختمان،  اعم از سازه ای و غیر سازه ای است و این را می توان «جوهر اصلی بهسازی لرزه ای» دانست. درکشور ما نیز، تقریبا” همزمان با اکثر کشورهای زلزله خیز جهان، این ضوابط توسط«سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور» تدوین و تحت عنوان «دستورالعمل بهسازی ساختمانهای موجود» منتشر گردید و در اختیار دست اندرکاران قرارگرفت. براساس این دستوالعمل، وقتی صحبت از بهسازی لرزه ای ساختمانی به میان می آید، مفهومش این است که ساختمان مزبور، کم یا بیش، عملکرد لازم را دربرابر زلزله ندارد. عملکرد ساختمان، همانطور که دیدیم، مشتمل بر دو مولفه است، عملکرد سازه ای و عملکرد غیرسازه ای. عملکرد سازهای بطور بدیهی به سازه ساختمان مربوط می شود و عملکرد غیرسازه ای، اقلام معماری و تاسیساتی را شامل می گردد. وقتی می گوییم سازه یک ساختمان عملکرد لازم ندارد، محتمل است که یکی یا تعدادی از نارسائیهای مشروحه زیر را داشته باشد:

۱٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن، « مقاومت» کافی دربرابر نیروهای ناشی اززلزله را نداشته باشند وتلاشها و تنشها در مقاطع مختلف سازه از حد قابل پذیرش فراترروند.

۲٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن، فاقد «سختی» مناسب در برابر اثر نیروهای ناشی از زلزله باشند وتغییر مکانهای جانبی سازه از حد قابل پذیرش تجاوز نمایند.

۳٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن از «شکل پذیری» کافی برخوردار نباشند و نتوانند انرژی منتقله از زلزله به ساختمان را گرفته، از طریق احراز تغییر شکلهای فرا ارتجاعی در مقاطع و اجزای از پیش تعیین شده، بدون درهم شکستن و فروریختن ساختمان، تلف نمایند.

وقتی عملکرد غیر سازه ای ساختمانی در برابر زلزله نارسایی داشته باشد، ممکن است در موقع زلزله کاستیهای زیر درآن پدید آیند:

• شبکه برق ساختمان آسیب ببیند و زندگی درداخل ساختمان مختل شود (مثلا” آسانسورهامتوقف شوند) یا در اثر اتصالی مدارها و جرقه زدن آنها سبب ایجاد حریق گردد.
• چراغها جداشده، فروافتاده و گردش کار در داخل ساختمان و راههای خروج اضطراری به دلیل از بین رفتن سیستم تامین روشنائی، مختل شود.
• در ساختمانهای خاص نظیر بیمارستانها، سیستم تامین و توزیع برق اضطراری آسیب دیده و قادر به انجام وظیفه نباشد.
• شبکه تلفن، سیستم ارتباطی و مخابراتی، تجهیزات پیام رسانی، تجهیزات شبکه کامپیوتر، تجهیزات اعلام حریق و پیشگیری از آن آسیب دیده و کارشان دچار اختلال شود.
• شبکه لوله کشی آب آسیب دیده و آب به داخل فضاها نشت نماید یا حتی لوله ها شکسته و جریان آب قطع گردد.
• لوله کشی فاضلاب آسیب دیده و نشت فاضلاب، بهداشت فضاها را مختل کرده و سلامتی بهره برداران ازساختمان را به مخاطره اندازد.
• لوله کشی گاز آسیب دیده ، گاز به بیرون نشت نماید وخطر انفجار و آتش سوزی درساختمان پدید آید. سیستمهای گرمایش، سرمایش، تهویه و تعویض هوا و موتورخانه ها آسیب دیده و شرایط نامناسب رفاهی برای زندگی پدید آورند و سبب پخش شدن موادی نظیر آمونیاک و گازهای هالوژنه شده و بهداشت ساکنان را به مخاطره اندازند.
• تیغه ها ودیوارهای جداگر فروریخته، باعث لطمات جانی و مالی شده و گردش کارفضاها را برهم زنند.
• سقفهای کاذب فروریخته یا در اثر ضربه زدن به دیوارها و جداگرها و حتی به اجزای سازه ای، باعث تشدید خرابیهای ناشی اززلزله و افزایش لطمات و تلفات گردند.
• شیشه های درها وپنجره ها شکسته و فضاها غیرقابل استفاده گردند.
• درها و پنجره هادر نتیجه تغییر شکلهای ماندگار ناشی از حرکات زلزله، بازوبسته نشوند.

از این موارد بازهم می توان یافت، به عبارت دیگر موارد کاستیهای ناشی از نقص عملکرد سازه ای،بویژه نقص عملکرد غیرسازه ای به موارد فوق محدود نمی شوند و طبعا” در «بهسازی لرزه ای» باید به همه این کاستیها اندیشید و آنها را رفع کرد و توجه داشت که نه با تامین عملکرد سازه ای ساختمان به تنهائی و نه تنها با تامین عملکرد غیره سازه ای ساختمان، عملکرد مورد انتظار ساختمان تامین نمی شود. به عنوان مثال ساختمان بیمارستانی را درنظر بگیرید که سازه آن همه جانبه بهسازی شده بطوریکه درمقابل زلزله خدشه ای به عملکرد آن وارد نیامده است ولی تمام شبکه های آن شامل شبکه آب، فاضلاب، برق، گازآسیب دیده ، شیشه های درها و پنجره ها شکسته اند. آیا چنین بیمارستانی می تواند عملکرد مورد انتظار را در موقع زلزله و پس از زلزله داشته باشد؟

با توجه به آنچه گذشت می توان نتیجه گرفت که «مقاوم سازی» جزئی از یک کل به نام«بهسازی لرزه ای» است و اطلاق نام جزء به کل و کاربرد واژه «مقاوم سازی» به جای «بهسازی لرزه ای» گمراه کننده است و این شبهه را ایجاد می کند که همانند یک قرن پیش، هنوز تنها به مقاومت می اندیشیم و  می خواهیم سازه و اجزای سازه ای ساختمان موجودی را چنان تقویت کنیم که دربرابر زلزله مقاومت نمایند. این کار اگر غیرممکن نباشد، بسیار مشکل، پرهزینه و زمان بر است، در حالیکه «بهسازی لرزه ای»، جامع نگر و فراگیر است و همه اجزا و عناصر ساختمان، اعم از سازهای و غیر سازه ای را شامل می شود و می تواند به درجات مختلف صورت گیرد و با رعایت موازین بهسازی لرزه ای،  متناسب با امکانات می توان ایمنی را کم یا زیاد اختیار نمود و زمان و هزینه لازم برای بهسازی را کاهش یا افزایش داد. به عبارت دیگر، فرق «مقاوم سازی» با «بهسازی لرزه ای»، فرق موجود بین یک «جزء» محدود و غیر قابل انعطاف با یک  «کل» فراگیر و انعطاف پذیر است. با توجه به تعدد ساختمانهای موجود در سطح کشور و اینکه بطورطبیعی آئین نامه های جدید طراحی ساختمانها در برابر زلزله، که ملحوظ داشتن نیروهای بیشتری رادرطراحی ساختمانها طلب می کنند، نمی توانسته اند درطرح واجرای آنها رعایت شوند، حجم عملیات لازم برای «مقاوم سازی» ساختمانهای مزبور زیاد و هزینه های مربوطه بقدری گزاف خواهند بودکه عملا” قابل تامین نیستند و صحبت از«مقاوم سازی» آنها، تعلیق کار به محال است.

ولی می توان براحتی از ایمن سازی فنی وبهسازی لرزه ای صحبت کرد زیرا «ایمنی»، مقوله ای نسبی است و می توان حتی بدون هزینه یا با هزینه ای ناچیز، از بخشی از لطمات و خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله جلوگیری کرد. به عنوان مثال می توان با انتقال بارهای سنگین (مثل بایگانی و آرشیو)، از طبقات بالای ساختمان یک اداره به طبقات پائین یا به زیرزمین، میزان ایمنی در برابر زلزله را افزود. یا با بستن قفسه ها، یخچال و غیره به دیوار، آسیب پذیری آنها را کاهش داد. بدیهی است که هرچه امکانات بیشتر باشند، میزان ایمنی را بیشتر می توان افزود و میزان ایمنی را متناسب با عملکرد مورد انتظار از ساختمان، زیاد یا کم اختیار کرد.

برای حسن ختام یادآوری می شود که وقتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، بابررسی جوانب امر، نام جامع و مانع «بهسازی لرزه ای»، را برای تامین ایمنی ساختمانهای موجوددربرابر زلزله اختیار کرده است، اصلح آن است که این نام را بپذیریم و با کاربرد واژه های نارسا، ایجاد اغتشاش فکری نکنیم.

برای ارتقاء سواد علمی –پژوهشی متخصصین ، دانشجویان و علاقمندان معماری بر آن شدیم تا مجموعه کاملی از لغات، تصاویر و تعاریف تخصصی معماری را در غالب یک دیکشنری تصویری معماری ارائه دهیم.
شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

آحاد:

واحد اندازه گیری measure

واحد (یکا) یا معیاری برای اندازه گیری، مورد استفاده در تعیین ابعاد، کمیت یا ظرفیت چیزی.

دستگاه متریک metric system

دستگاهی دَه دَهی برای اوزان و مقادیر، که اول بار در فرانسه پذیرفته شد، اما اکنون گسترش زیادی پیدا کرده و به طور وسیعی در علم مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه بین المللی آحاد international System of Units

یک دستگاه پذیرفته شده ی بین المللی از واحدهای فیزیکی هم قماش که از متر، کیلوگرم، ثانیه، آمپر، کلوین و کاندلا (شمع) به عنوان واحدهای پایه ی کمیت های اصلی طول، جرم، زمان، جریان الکتریکی دما و شدت نور استفاده می کند.

طول length

گستره ی هر چیز، که در راستای بزرگترین بعدش اندازه گیری شده است.

سطح area

اندازه ای کمَی از یک صفحه یا سطح خمیده

حجم volume

اندازه یا گستره ی یک شیء سه بعدی یا بخشی از فضا، که در سیستم واحدهای مکعبی اندازه گیری می شود.

واحد SI SI unit

یکی از واحدهای پایه ی دستگاه بین المللی آحاد

متر meter(m)

واحد پایه ی طول در سیستم متریک، معادل ۳۷/۳۹ اینچ؛ که در ابتدا بصورت یک ده میلیون اُمِ فاصله ی خط استوا تا قطب – روی نصف النَهاری (که از پاریس می گذرد) – تعریف شده و سپس بصورت فاصله ی بین دو خط روی میله ای از جنسِ (آلیاژ) پلاتین – آیریدیوم، – که در انجمن بین المللی آحاد و اوزان در نزدیکی پاریس، نگهداری می شود – و اکنون به صورت ۱:۲۹۹۹۷۲۴۵۸ فاصله ای که نور در یک ثانیه در خلاء می پیماید. علامت اختصاری آن: m

.

کیلومتر kilometer (km)

واحدی برای طول و فاصله؛ مساوی با ۱۰۰۰ متر و معادل ۸/۳۲۸۰ فوت یا ۶۲۱/۰ مایل. علامت اختصاری آن km

هکتار hectare (ha)

واحدی متریک برای سطح، مساوی با ۱۰۰۰۰ متر مربع یا ۴۷/۲ ایکِر (جریبِ فرنگی).

لیتر liter (L)

واحدی متریک برای ظرفیت؛ مساوی با یک هزارم متر مکعب یا ۰۲/۶۱ اینچ مکعب. علامت اختصاری آن L

خط کشِ مدرج scale

مجموعه ای از علامت های منظم پیاده شده در بازه های مشخص؛ به عنوان مرجعی استاندارد برای اندازه گیری.

سانتی متر centimeter (cm)

واحدی متریک برای طول؛ مساوی با یک صدم متر یا ۳۹۳۷/۰ اینچ. استفاده از سانتی متر، در ساختمان سازی توصیه نمی شود. علامت اختصاری آن: cm.

میلی متر millimeter (mm)

واحدی متریک برای طول؛ مساوی با یک هزارم یا ۰۳۹۳۷/۰ اینچ. علامت اختصاری آن : mm.

میکرون micron (micrometer. mu,µ)  یک میلیون اُمِ متر (همان “میکرومتر” است) علامت های اختصاری آن: mu,µ.

میلی لیتر millillitr (ml)

واحدی متریک برای ظرفیت؛ مساوی با یک هزارمِ لیتر یا ۰۱۶۲/۰ اینچ مکعب. (در ایران از معادل “سی سی” استفاده می شود). علامت اختصاری آن: ml.

جرم حجمی density

جرم یک ماده در واحد حجم آن. (“چگالی”، همان “جرم حجمیِ نسبی” است).

حجم مخصوص specific volume

وارونِ جرم حجمی؛ مساوی با حجم در واحد جرم.

وزن مخصوص specific gravity

نسبت جرم حجمی یک ماده به جرم حجمی ماده استاندارد دیگر – که این ماده ی استاندارد برای مایعات و جامدات، آب مقطر و برای گازها، هوا یا هیدروژن است.

نیوتن newton (N)

واحد SI مربوط به نیرو؛ مساوی با نیروی لازم برای ایجاد شتابی مساوی با یک متر بر مجذور ثانیه در یک وزنه ی یک کیلوگرمی. علامت اختصاری آن: N.

کیلوگرم kilogram (kg)

واحدی برای نیرو و وزن؛ مساوی با وزن یک وزنه ی یک کیلوگرمی تحت اثر جاذبه ی زمین. علامت اختصاری آن: kg.

اتمسفر atmosphere (atm)

واحدی برای فشار؛ مساوی با فشار عمودی هوا در سطح دریا؛ که برابر است با ۱۰۵*۰۱۳۲۵/۱ نیوتن بر متر مربع یا حدود ۷/۱۴ پوند بر اینچ مربع. علامت اختصاری آن: atm.

فشار اتمسفر atmosphere pressure / (barometric pressure)

فشار وارده توسط اتمسفر هوا به هر نقطه ی مشخص، که معمولاً به صورت ارتفاع ستون جیوه بیان می شود. (همان “فشار هوا” می باشد.)

فشارسنج barometer

وسیله ای برای اندازه گیری فشار هوا؛ مورد استفاده در پیش بینی هوا و تعیین ارتفاع.

اسب بخار horsepower (hp)

واحدی برای توان؛ مساوی با ۵۵۰ فوت پوند بر ثانیه یا ۷/۷۴۵ وات. علامت اختصاری آن: hp.

تُنِ متریک metric ton (tonne , m.t)

واحدی برای جرم؛ مساوی با ۱۰۰۰ کیلوگرم و معادل با ۶۲/۲۲۰۴ پوندِ انگلیسی. علامت اختصاری آن: m.t.

توان power

میزان کار انجام شده یا انرژی انتقال یافته در واحد زمان، که معمولاً بر حسب وات یا اسب بخار بیان می شود.

گرم gram (g)

واحدی متریک برای جرم؛ مساوی با یک هزارم کیلوگرم یا ۰۳۵/۰ اونس. علامت اختصاری آن: g یا “gr”

جرم mass

معیاری برای لَختی یک جسم که با میزان مصالح موجود در آن و وزنش – در یک شرایط ثابت از نظر جاذبه ی زمین – تعیین می شود. علامت اختصاری آن: M.

کیلوگرم kilogram (kg)

واحد SI پایه ای برای جرم؛ مساوی با جرم یک استوانه از جنس (آلیاژ) پلاتین – آیریدیوم – که در انجمن بین المللی آحاد و اوزان، در نزدیکی پاریس، نگهداری می شود – و معادل است با ۲۰۵/۲ پوند انگلیسی. علامت اختصاری آن: kg.

وزن weight

نیروی ثقلیِ وارد بر یک جسم از طرف زمین؛ مساوی با جرم جسم، ضرب در شتابِ ثقل محلی.

جاذبه ی زمین gravity

نیروی رو به مرکزِ جاذبه ای وارده از طرف کره ی زمین به اجسامِ نزدیک سطح آن.

شتاب ثقل acceleration of gravity

شتاب یک جسم در حال سقوطِ آزاد در میدان جاذبه ی زمین؛ که مقدار آن در سطح دریا تقریباً ۳۲ فوت (۸/۹ متر) بر مجذور ثانیه می باشد.

فشار pressure

نیروی وارد بر یک سطح که بصورت نیرو بر واحد سطح، اندازه گیری می شود.

پاسکال pascal (pa)

واحد SI مربوط به فشار؛ مساوی با یک نیوتن بر متر مربع. علامت اختصاری آن: pa.

انرژی energy کاری که یک سیستم فیزیکی می تواند در تغییر از محل اصلی اش به محل مرجع مشخصی، انجام دهد.

ژول joule (newton – meter.J)

واحد SI مربوط به کار یا انرژی؛ مساوی با کار انجام شده به واسطه ی جا به جایی نقطه ی اثر یک نیروی یک نیوتنی در فاصله ای به اندازه ی یک متر و در امتداد نیرو، که تقریباً مساوی با ۷۳۷۵/۰ فوت – پوند می باشد. علامت اختصاری آن: J.

وات ساعت watt.hour (wh)

واحدی برای انرژی؛ مساوی با انرژی یک وات که برای یک ساعت فعالیت کند، و معادل با ۳۶۰۰ ژول. علامت اختصاری آن: wh.

برای ارتقاء سواد علمی –پژوهشی متخصصین ، دانشجویان و علاقمندان معماری بر آن شدیم تا مجموعه کاملی از لغات، تصاویر و تعاریف تخصصی معماری را در غالب یک دیکشنری تصویری معماری ارائه دهیم.
شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

آرایه omament

ضمیمه، بخش یا جزیی که زیبایی یا آراستگی را برای یک چیز – به عنوان بخش الحاقی یا اصلی آن – فراهم می کند.

نماد نگاره pictografh

نماد یا نشانه ای تصویری.

شهر – کتیبه graffiti

نوشته یا ترسیماتی که روی سطوح معابر عمومی، پیاده روها و یا دیوار ساختمان ها نقاشی، یا اسکیس شده است.

حاشیه sgraffito

آرایه حاصل از برش دادن یا خراشیدن یک سطح رنگ یا اندود – به منظور احیای زمینه ای از رنگ متضاد.

موزاییک mosaic

تصویر یا نگاره ی تزیینی ساخته شده از طریق چیدن تکه های کوچک – و معمولاً رنگارنگِ – کاشی (کف پوش)، مینا یا شیشه با ملات.

شیشه ی رنگین smalto

شیشه یا مینای رنگین – خصوصاً در فُرم مربع های کوچک – مورد استفاده در موزاییک کاری.

نقش برجسته relif

برآمدگی یک ترکیب یا فرم، از پس زمینه ی مسطحی که روی آن شکل گرفته است.

نقش فرو رفته cavo – relievo )sunk relief)

برجستگی تندیس‌گون که در آن، با اهمیت‌ترین نقاط فرم مدل قرار گرفته، پایین‌تر از – یا هم‌تراز با – سطح اصلی هستند.

دیوار نگاره mural

تصویر بزرگ رنگ آمیزی شده روی – یا مستقیماً به کار رفته در – یک دیوار یا سطح سقفی.

نقاشی دیواری fresco

هنر یا فن نقاشی روی سطح اندود تازه گسترده شده با رنگدانه های حل شده در آب یا مخلوط آب آهک – همچنین، تصویر یا طراحی که چنین نقاشی شده است. (دیوار نگاره هم می گویند).

کنده کاری engrave

حکاکی، تراشیدن یا قلم زنی طرحی روی یک سطح تخت مانند آهن، سنگ و یا چوب.

مشبک openwork

اثر هنری ساختاری یا آرایه ای؛ با ویژگی شباک مانند یا (دارا بودن) روزنه های قابل دید در سرتاسر آن.

ستاره star ترکیبی بومی؛ معمولاً دارای پنج پر منشعب از یک مرکز، که اغلب به عنوان آرایه یا نماد، به کار می رود.

ستاره ی داوود star of david (Magen David, Magen David)

ستاره ی شش پَرِ مورد استفاده به عنوان نمادِ آیین یهود.

ستاره ی شش پر hexagram

ترکیبی ستاره ای با شش تیزی، که از طریق کشیده شدن هر یک از اضلاع یک شش ضلعی منتظم به داخل مثلث های متصاوی الاضلاع، فرم یافته است.

هاله ی تقدس glory

طوقه، دایره و یا شعاع‌های پیرامونی نورانی به مثابه ی یک هاله، اکلیل نور یا تاج آسمانی.

هاله halo )nimbus)

حلقه یا طوقه ای از پرتو تابان گرداگرد یا بالای سر قدیسان و شخصیت های ربانی، که در پیکر تراشی‌ها و نقاشی های مذهبی، به طور سنتی، نماد تقدس محسوب می شود. اکلیل نور هم نامیده می شود.

قاب table صفحه ای مستطیل شکل فرو رفته یا برجسته، روی یک دیوار؛ که به طور مشخص با یک کتیبه، نقاشی یا پیکره، آرایه بندی یا اجرا میشود.

لوح نوشته tablet

صفحه یا لوحه ای تخت، با سطحی مناسب برای – یک کتیبه، پیکره ی تزیینی یا مانند آن.

ترنج medallion

نقش معمولاً دایره ای یا بیضوی، که اغلب ترکیب یا آرایه ای را در یک نقش برجسته در بر می گیرد.

قاب کتیه cartouche )cartouch)

سطح مستطیلی یا بیضوی – و به ندرت محدب – که برای نیل به یک نقش برجسته محدود، معمولاً با پیچک چنگ تزیینی، حاشیه پردازی شده است.

شیردال griffin )griffon, gryphon)

جانوری افسانه ای؛ با سر و بال عنقا و بدن و دم شیر.

ته ستون griffe )spur)

آرایه ی پیش آمده از ته ستون گرد یک ستون، در جهت کنج یک پاسنگ چند ضلعی یا مربع.

صلیب cross شی ء یا ترکیبی اساساً شامل بازوی قائم و بازویی عرضی- با زاویه ی نود درجه نسبت به هم – می باشد و نماد آیین مسیح محسوب می شود. (به آن “چلیپا” هم می گویند).

صلیب رومی Latin cross

صلیبی با یک بازوی قائم یا عمودی که در قسمت بالا، یک بازوی افقی آن را قطع می کند.

صلیب سلتی Caltic cross

صلیبی شبیه به صلیب رومی؛ با طوقه ای حدوداً در محل تقاطع بازوی عرضی و قائم.

صلیب یونانی Greek cross

صلیبی شامل یک بازوی قائم که در وسط، توسط یک بازوی افقی هم اندازه با آن، قطع شده است.

صلیب اورشلیم Jerusalem cross

صلیبی با چهار بازو که هر کدام، به یک بازوی عرضی منتهی می شود و اغلب دارای یک صلیب یونانی کوچک در مرکز هر ربع گرد، می باشد.

صلیب مالتی Maltese cross

صلیبی منتظم با بازوهایی که انتهای آن به شکل V می باشد.

صلیب منتظم cross farmèe

صلیب دارای بازوهایی با طول یکسان، که هر یک، از مرکز به طرف خارج گسترش یافته است.

اسلیمی arabesque

طرح پیچیده و پر زرق و برقی که دارای گل ها، نقش برگ ها و گاه صورت های جانوری و هندسی است تا نگاره ای در هم‌بافت از خطوط مشبک تشکیل دهد.

پخ bullnose  یک زاویه ی خارجی گرد یا مدور.

کُنج conge ابزار مقعر دارای فرم یک ربع گرد انحنا یافته از سطحی مشخص، که نسبت به یک کام کشویی موازی با آ« سطح، به حالت قائم خاتمه یافته است.

تاج ogee )gula) ابزار دارای مقطع دو خم – به شکل یک S کشیده.

قرنیز cornice پیش آمدگی پیوسته و ابزارزنی شده، که تاجی برای یک دیوار – یا ساختار دیگر – پدید می آورد و یا آن را برای اهداف ترکیبی، به طور افقی تقسیم می کند.

سنتوری شکسته broken pediment نوعی سنتوری که قرنیزهای شیب دارش – در قسمت تاج یا تارک آن – شکسته است. این بریدگی، اغلب با یک خاکستردان، قاب کتیبه یا آرایه ی دیگر، پر می شود.

سنتوری گردن قو swan’s neck pediment سنتوری شکسته ی دارای خط کناره نمای فرم یافته با یکجفت خمیدگی دو تاب مماس بر لبه های سنتوری؛ که نسبت به یک جفت توماری سر ستون در دو طرف مرکز – جایی که اغلب، یک سر مناره از بین تومارهای سر برآورده – بالا آمده است.

تزیین سردر coronet آرایه ی برجسته نمای واقع در بالای یک پنجره یا در – در قسمت سنتوری.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر:۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

دانشکده پزشکی در دانشگاه سیدنی غربی ، استرالیا توسط لیون

دانشکده پزشکی ، ساختمان تطبیق بنیاد جدید توسط دانشگاه علوم پزشکی طراحی شده است Lyons توسط لیون می باشد. دانشگاه غرب سیدنی دانشکده پزشکی ، مستقر در پردیس Campbelltown در قلب حومه شهر به سرعت در حال گسترش است ، به عنوان مجتمع آموزش پزشکی و محیط زیست پژوهش بر اساس اصول آموزش و پرورش معاصر دانش جو محور ،آموزش و پژوهش مشترک بین رشته ای می باشد.

مطابق با اهداف آموزشی  ، ایده اصلی ما بود ، برای ایجاد یاد “socioeducational” فضای توپی های خارجی. . فضای توپی می شود یکی دیگر از فضای محوری خارجی ، با پیوستن به گسترش و واژگان از دیگر فضاهای فروم خال خال در سراسر محوطه دانشگاه است. این اتاق های خارجی  نقطه کانونی برای سه برنامه مختلف (آزمایشگاه های آموزش ، مسکن و دفتر آزمایشگاههای تحقیقاتی) فراهم می کند. برای بحث در مورد پزشکی. اتصال قوی بصری و فضایی از ارتباط منحنی  شکل فضای خارجی برای شرح برنامه ،  محقق ، اساتید و دانش دانشخویان می باشد.