خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

کانسپت کلی بنا دو صخره در کناره ی بستر آب شهر بوده و سعی زیادی شده تا تحرک و حرکت در آن دیده شود، برای همین کل بنا دارای گوشه های تیز بسیار است که به استفاده از اسکلت پر پیچ و خم فولادیش و فرم های بتنی داخلی اجرا شده است.

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

سطح زیر بنای این مجموعه تقریبا” ۷۰٫۰۰۰ متر مربع است که در تالار اصلیش ۱٫۸۰۰ جایگاه نشستن دارد. این پروژه اوایل سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شده بود.

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House.

 

خانه ی اپرای گوانجی- زاها حدید-Guangzhou Opera House

 

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرتور امیدآذری

بخشی را درقالب اطلاع رسانی در حیطه هنر و معماری ایران و جهان، تدوین نموده است تا امکان اطلاع رسانی  جدیدترین رویدادهای هنر و معماری را برای علاقمندان مهیا کرده باشد.

روستای میمند:

میمند روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی است که انسانها خدایان خود را در بلندای کوه‌ها جستجو می‌کردند و کوه نشانه استواری و توان و پایداری و اراده شناخته می‌شود. این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونتگاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوه‌ها را سپند می‌شمردند.

میمند

میمند با تاریخ۸۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهربابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است این روستا بین شهرهای یزد، کرمان و شیراز قرار دارد. میمند در دهستان‌میمند، در شهرستان شهربابک و در استان کرمان واقع شده‌است. باران سالیانه آن ۱۸۵ میلیمتر است.

آب و هوای میمند از نوع معتدل کوهستانی است که از ویژگیهای آن زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. روستای‌میمند در مرز مشترک دشت و کوهستان قرار دارد و این دشت در فاصله شهر بابک و میمند قرار داشته و درگذشته پوشیده از درختان‌پسته و بادام‌وحشی بوده‌است که در حال حاضر محدود به دشتهای اطراف روستای میمند می‌شود.

تاریخچه:

بررسی سنگ نگاره‌ها در جهان جزو رشته‌های مهم باستان‌شناسی محسوب می‌شود که در کشورهایی نظیر استرالیا و کشورهای اروپایی طی چندین سال گذشته مطالعات ویژه‌ای را در این زمینه در محوطه‌های مختلف انجام داده‌اند. در بخش‌های مختلف کشور ایران به خصوص در مناطق کوهستانی سنگ نگاره‌های بسیار زیادی شناسایی شده که تاکنون به علت نبود امکانات و تخصص‌های ویژه تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه انجام نگرفته‌است. لورواگوران باستان شناس ایتالیایی با توجه به سنگ نگاره‌های یافته شده قدمتی در حدود ۶ تا ۱۲ هزار سال برای تمدن میمند پیش بینی کرده است.

براساس یک نظریه، با توجه به مستندسازی سنگ ‏نگاره‏هایی در ۸ کیلومتری جنوب میمند که در بیشتر آنها نقش شکار دیده می‏شود و توسط یک هیئت فرانسوی حدود ۳۵ سال پیش انجام شد، قدمت این روستا ۱۲ هزار سال تخمین زده شده است.

وجه تسمیه میمند

در مورد وجه تسمیه میمند، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. عده ای معتقدند: میمند به معنای گلاب است، زیرا گل سرخ در میمند فراوان بوده است. عده ای معتقدند میمند را ترکیبی از دو واژه “می” و “مند” به معنای شراب و مستی می دانند و می گویند مردان اینجا “می” مینوشیده اند و خانه ها را حفر می کرده اند. هم چنین عده ای دیگر میمند را برکه آب معنی می کنند. جایی که چشمه های آب فراوان دارد و به نوعی جایی که چشمه ای در وسط آن قرار دارد و دلیل گفته خود را وجود “کلو میمند” در وسط میمند می دانند. اما دکتر سعید برومند، دکتر حسن عباسی و عده ای دیگر از اساتید، معتقدند که: میمند از کلمه “میار” به معنی پناه و پناهگاه گرفته شده است. این عقیده قابل قبول تر و اساسی تر از بقیه نظرات است. زیرا میمند در دل کوه کنده شده است و راه های ورودی زیادی ندارد. به همین علت در گذشته کمتر مورد حملات اقوام مختلف بوده است. به علاوه اطلاق کلمه میمند به خانه هایی که در دل کوه کنده می شده در ایران قدیم بسیار به چشم می خورد. در لغت نامه دهخدا ذیل کلمه میمند این چنین آمده است:

  • میمند بندرعباس، در دهستان فارغان بخش سعادت آباد، ۶۰ هزار گزی شرقی حاجی آباد.
  • میمند: یکی از دهستانهای هفت گانه بخش مرکزی شهرستان فیروز آباد.
  • میمند: دهی است از دهستان بویراحمد سرحدی کهکیلویه شهرستان بهبهان، در ۴۵۰۰۰ گزی شمال غربی سی سخت، آب و هوای آن سردسیر و مالاریایی.
  • میمند: نام قریه ای است در غزنه، میان بامیان و غور و احمد بن حسن میمندی، وزیر سلطان محمود غزنوی از آنجاست.
  • میمند: نام یکی از دهستان های چهار گانه بخش بابک، شهرستان یزد، واقع در شمال خاوری شهربابک که منطقه ای است کوهستانی و دارای چشمه های فراوانو هوای سرد و کوههای زیاد. آب بیشتر قراء از قنات و چشمه تامین می شود و محصول عمده آن غلات و حبوبات است. راه شوسه یزد به کرمان از این دهستان می گذرد. میمند از ۱۶ آبادی با ۹۴۸۳ تن سکنه تشکیل شده است.(در گذشته شهربابک جزو استان یزد بوده است).
  • میمند: دهی است از دهستان نیر، بخش مرکزی شهرستان اردبیل، واقع در ۳۲ هزار گزی غربی اردبیل، آب و هوایش کوهستانی است.

معماری میمند

آنچه مورد اهمیت است و بی شک بر نحوه شناخت میمند اثر گذارده این است که مسکن از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نیامده، یعنی در فضای باز ساخته نشده، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل گرفته و انسان نیاز به خشت و آجر و ملات نداشته است، بلکه می‌بایست تودهای را برمی‌داشته تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، تاقچه در اندازه‌های گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شده‌است. به همین دلیل کنار دیوارهای خانه‌های میمند گنجه گذارده نمی‌شود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه‌ای بوجود می‌آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده و یا در آن‌ها آویزان می‌گردند. کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد یک «کیچه» است. یک واحد یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه‌ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاقها متفاوت است.

جدا کردن اتاق از پستو و یا پوشانیدن برخی از تاقچه‌ها با پردهای پارچه‌ای صورت می‌گیرد. کلیدون در دیوار کنار درب نصب می‌شود، کلید را در آن قرار می‌دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. درجه حرارت این اتاق‌ها حدود ۵ درجه متفاوت از بیرون است. در سال ۱۳۸۳ در بهمن ماه در حالی که در بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، در درون ۱۵ درجه و در خرداد ماه ۱۳۸۴ در حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود، دمای درون کیچه‌ها ۱۸ درجه سانتیگراد بود.

ایجاد اجاق و در زبان محلی «دیدوُن» در درون اتاقها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنهٔ اتاقها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاقها باعث گردیده تا بدنه داخل اتاق‌ها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاق‌ها شود و متأسفانه چون دیگر در خیلی از اتاقها آتش افروخته نمی‌شود باعث شده تا خاک سقفها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاق‌ها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳×۴ به بلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولی است و بزرگ‌ترین کیچه از ۹۰ متر مربع تجاوز نمی‌کند. کف پوش‌ها اکثراً نمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه به اندازههای متفاوت در سایزهای۱۵۰×۱ و ۴۰/۱×۸۰/۱ متر موجود است.

روستای میمند روی هم رفته دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق می‌باشد.

ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آن‌ها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود. روستای ۳ هزارساله میمند تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزار دوم میلادی را بخوبی در آن دید. این روستا هفتمین منظر فرهنگی_طبیعی و تاریخی جهان بود که جایزه مرکوری را دریافت کرد.

جایزه ملینا مرکوری جایزه‌ای است که از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین‌المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شواری حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی) به آثاری اهدا می‌شود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصربه‌فرد باشد. روستای میمند در مهر ماه ۱۳۸۵ نیز به عنوان روستای نمونه ملی گردشگری معرفی گردید. مدارک برای شرکت در مسابقه بزرگ معماری آقا خان ارسال شده‌است و در ضمن اقداماتی جهت ثبت جهانی میمند صورت گرفته‌است. طبق افسانه‌های میمند روزی این روستا به وسیلهٔ مردی که از سوی خورشید می‌اید ایران را به شکوه قدیمی باز می‌گرداند.

حمام میمند

حمام میمند که مثل خانه‌های آن در دل سنگ کنده شده یکی از عجایب این خانه‌ها است که به صورت حمام‌های سنتی دارای خزانه بوده و طبق روایات مردمان آنجا که به خاطر دارند و شواهد موجود مسائل و نکات بهداشتی در آن رعایت می‌شده‌است. ساختمان این حمام بدین طریق است که: کوچه‌های آن را به داخل دالانی وصل می‌کند یعنی اول مانند دیگر حفره‌های آن کوچه کنده شده و این کوچه در انتها به دالانی ختم می‌شود پس از دالان یعنی در وسط آن دری است که به رختکن حمام متصل می‌شود این رختکن دارای حوضی در وسط و سه سکو در اطراف می‌باشد. که درب دیگری آن را به صحن حمام وصل می‌کند در پایین صحن خزانه‌ای کنده شده که در سنگ است و منفذی هلالی شکل آن را به صحن وصل می‌کند که برای برداشتن آب بوده. در وسط خزانه گودالی است که جای قرار دادن دیگی برای گرم کردن آب بوده و در پایین و پشت این چاله دالانی است که درب آن به خارج حمام باز می‌شده که آتشخانه و محل برافروختن آتش در زیر حمام قرار داشته. برای گرم کردن حمام منفذی بوده که دود در آن می‌پیچیده و آن را گرم می‌کرده که پس از گرم شدن گرفته می‌شده‌است. و اما در طرف راست خزانه حوضی بوده که محل شستن پا و آب کشیدن آن بوده‌است و در طرف چپ حمام بریدگی کوچکی برای نظافت و دارو کشیدن بوده‌است. از نکات عجیب در این حمام آن است که سوراخی در بالای صحن و رختکن می‌باشد که سنگی مرمر بر روی آن گذاشته‌اند که این سنگ به طرز عجیبی نور را در حمام منعکس می‌کند و در واقع منبع نور حمام می‌باشد. علاوه بر این دیگر منابع روشنایی حمام عبارت‌اند از: روغن گیاهی بنام (کن تون) یا کندهٔ خشک پوسیده‌ای که کمتر دود می‌کند. ریشه گیاهی بنام (جلا) که نوعی خار بوده و از آن کتیرا به عمل می‌آورند و چراغ‌موشی، که اکنون این حمام برق‌کشی شده‌است.

مدرسه

مدرسه قدیم روستا، به همان شیوه و طرح واحدهای مسکونی ساخته شدهاست، با این تفاوت که عرض و عمق کیچه و مسیر ورود آن بیشتر از واحدهای مسکونی است. به طور کلی هرچه از ابتدای کیچه به عمق آن می‌رویم ابعاد کلاس‌ها گسترده تر می‌شود و این، به دلیل افزایش ضخامت بودهاست. طول کیچه مدرسه که در کوه کنده شده- حدود ۱۸ متر می‌باشد و عرض آن از ابتدا تا انتها بین ۱۵ الی ۶ متر متغیر است. در مجموع این مدرسه دارای ۵ فضا که از آنها به عنوان کلاس و دفتر استفاده می‌شده‌است. دوعدد از این فضاها در امتداد کیچه و سه تای آن‌ها در سه طرف ایوانی به ارتفاع سه مترکه در انتهای کیچه کنده شده قرار دارد که ابعاد آن ۵/۵ ×۵/۵ و دارای دو ورودی می‌باشد. حجاران میمندی این کلاس را در انتهای کیچه ساختهاند. زیرا ضخامت سقف به مرور که به عمق می‌رویم بیشتر می‌شود. در جلوه کیچه مدرسه، حیاط بزرگی قرار دارد که به سنگ خشکه چین محصور شده‌است. و درون آن درختی بنام (تایی) وجود دارد.

مسجد

مسجد میمند مولود تغییراتی است که در یک یا چند واحد مسکونی داده شدهاست. این مسجد در حدود ۱۲۰ متر مربع وسعت داردو شکل آن مدور و نامنظم است بعد از عبور از راهرویی به پهنای ۵/۱ متر به صحن مسجد می‌رسیم. سقف مسجد بر روی سه ستون سنگی به ارتفاع دو متر بنا شدهاست. محراب مسجد در سنگ کنده شده و ارتفاع آن در حدود ۱ متر می‌باشد. حجاران میمندی که آثار و نشانه های تیشه آنها بر در و دیوارها و سقف مسجد هنوز به خوبی نمایان است. در مسجد طاقچه ها، محراب و منبر سنگی ایجاد کردهاند. علاوه بر این در طرفین ورودی مسجد – در بدنه دیوار – طاقچههایی مخصوص قرار دادن کفش ایجاد کردهاند. کف مسجد فاقد سنگفرش و یا هر پوشش ساختمانی بوده و با قالیهای دستباف میمندی، کف سنگی آن فرش شده. این مسجد هیچگونه منفذی برای نورگیری ندارد و نور آن از طریق در ورودی مسجد تامین می‌شود بنای این مسجد با توجه به اسناد موجود به سال ۱۲۴۰ هجری قمری بر می‌گردد.

حسینیه

حسینیه میمند، در وسط روستا قرار دارد و دارای سه ایوانچه با طاق گهواره‌ای است که در انتهای آن‌ها ورودی‌های حسینیه قرار دارند بنای حسینیه از تجمع چند منزل مسکونی صخره‌ای ایجاد شده و تمامی اجزای آن از سنگ تراشیده شده‌اند فضاهای داخلی حسینیه دارای پلانی نامنظم بوده و ۲۰۰ متر مربع مساحت دارد که چهار ستون قطور مستطیل شکل ایستایی آن را حفظ می‌کنند در گذشته یک منبر سنگی چسبیده به زمین و متکی به اولین ستون کنار ورودی حسینیه وجود داشته است که اخیراً آن‌را تراشیده‌اند و به جای آن منبر چوبی قرار داده‌اند. ارتفاع سقف حسینیه در بعضی از نقاط آن ۱٫۸۰ و در نقاط دیگر، ۲٫۳۰ متر می‌باشد. حسینیه میمند همچون سایر بناهای صخرهای فاقد هرگونه تزیین و اندودی می‌باشد و در آن کتیبه‌ای که اشاره‌ای به تاریخ حسینیه کرده باشد وجود ندارد این در حالی است که بنای حسینیه مدام در حال تغییر بوده و در دوره‌های مختلف فضاهایی به آن اضافه شده‌است تا مساحت داخلی آن جوابگوی ساکنین باشد.

خدمات رفاهی و گردشگری

مهمانسرا: در محیطی به قدمت تاریخ به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا برای اقامت گردشگران داخلی و خارجی مهیا می‌باشد. رستوران سنتی(سفره سرای سنتی): مبلمان به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا ساخته شده و میزهای رستوران از سنگ و پایهٔ چوبی دارد و با غذاهای بومی و سنتی از میهمانان پذیرایی می‌شود.

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرشیتکت آرتورامید آذری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.


شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

معماری صخره ای

معماری صخره ای

تعریف معماری صخره ای

هرگاه در صخره ای حفره ای ایجاد نماییم و به تدریج حفره را وسعت دهیم تا فضاهای مورد احتیاج مثلاً خانه و یا آرامگاهی ایجاد شود آنرا معماری صخره ای می نامیم. به عبارتی معماری صخره ای محصول مبارزه انسان با صخره، جهت ایجاد فضای مناسب است. در معماری صخره ای از مصالح آزاد و معمولی، ساختمان به وجود نمی آید بلکه ساختمان از صخره طبیعی است.

معماری صخره ای در درون صخره به وجود می آید و سنگ صخره ای کالبد آن است، زیرا مانند پوسته ای مستحکم اطراف این فضای درونی را گرفته است. بناهای معمولی به راحتی بر اثر عوامل طبیعی، انسان و گذشت زمان ویران می شوند در صورتیکه این عوامل در معماری صخره ای تهدید به شمار نمی آید، بلکه فقط زمین لرزه ای شدید می تواند تا حدودی به معماری صخره ای آسیب برساند. از صدها محل کنده شده در صخره ها که در خط زلزله قرار داشته اند فقط تعداد کمی ویران گردیده اند. همچنین ویران نشدن و جاوید ماندن معماری صخره ای در بازسازی تاریخ تمدن ملتها نقش بزرگی را ایفا کرده است و در حقیقت بشر از نظر تاریخی و فرهنگ خود به معماری صخره ای بیشتر از معماری معمولی مدیون است.

تعداد کثیری از مساکن و آرامگاهها که هنوز در ایران پابرجا و استوار هستند مدیون معماری صخره ای می باشند. بنابراین معماری صخره ای به عنوان یک مجموعه تاریخی از نظر هنر معماری، باستان شناسی، تاریخ ادیان و روابط فرهنگی در خور اهمیت و شایان توجه است، همچنین معماری صخره ای از نظر دفاع در مقابل هجوم دشمنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

فلسفه معماری صخره ای

در بیان فلسفه معماری صخره ای گفته اند که بر اساس معتقدات خاصی بوجود آمده است، در فرهنگ ملل قدیم کوه عنصری مقدس و مورد احترام بوده است و نقش مهمی در مراسم و آداب مذهبی داشته است. اکثریت مهمی از اقوام معتقد بوده اند که جایگاه خدایان بر فراز کوههای بلند و خوش منظر بوده است. گروهی از ملتها مراسم ستایش خدایان را در ستیغ کوهها و جاهای بلند انجام می دادند.

مانند بابلیان که جایگاه اصلی مردوک را بالای کوه می دانسته اند. یونانیان باستان نیز کوه آلپ را محل اجتماع خدایان می دانسته اند. یکی از ادیان و عقاید کهن که در ازمنه باستان در نزد قبایل قدیم آرین به ظهور رسید و طی مرور ایام تکامل بسیار حاصل کرد آیین مهرپرستی یا پرستش میترا است. در اوستا از میترا مانند خدای مقتدر و قهار و جنگ آور نام برده شده که به اهورمزد یاری می رساند تا بر اهریمن پیروز گردد. به عقیده پیروان میترا، خدای مهر(خورشید) روزی به صورت آدمی در غار، از کوهی بصورت صخره صما ظهور خواهد کرد. چون ابتدای ظهور میترا در غاری در کوه بود از این رو از آن پس پیروان میترا معبدهایی برای خود درون حفره کوهها یا در دل دخمه ها بر پا می کنند و در آنجا به عبادت پرداخته و به میترا قیام می نمایند. این عقاید بر روی فلات ایران بیشتر از نواحی دیگر اشاعه داشت.

بعضی از ادیان ایرانی چون مهرپرستی و زرتشتی ارتباط مستقیم را با تقدیس کوه آشکار می دارند. آیین مهرپرستی سالها پیش از  آیین زرتشتی پدید آمده و از  یکی از ارکان آیین مهرپرستی بر شکست ناپذیر بودن و جاودانگی پدیده ها استوار بوده است. مهرپرستان معتقد بوده اند که خورشید شکست ناپذیر و جاودانه است و همین مساله شکست ناپذیری و جاودانگی است که انسان را به سوی تقدیس کوهها می کشانده است. از اینجاست که مهرپرستان عقیده داشته اند که مهر از سنگ متولد شده زیرا شکست ناپذیر و جاودانه است و در هر حال مسئله جاودانگی در تمام فرهنگ میترا به چشم می خورد. از این جهت است که معماری صخره ای را می توان به مهرپرستان ایران نسبت داد زیرا معماری صخره ای نیز جاودان باقی می ماند.

دکتر غلامعلی همایون در بیان معماری صخره ای میمند می نویسد:«…مهرپرستان بدون شک در حوالی فارس و کرمان نیز مهرابه هایی داشته اند»، وی در بیان ارتباط معماری صخره ای میمند و آیین مهرپرستی می نویسد:«… معماران و حجاران میمندی که شاید آیین مهرپرستی داشته اند در کمال قدرت، معتقدات مربوط به آیین خود را در معماری یعنی مساکن خود پیاده نموده اند، می دانیم نیروی مبارزه و سرسختی یکی از اصول آیین مهرپرستی است.»، او معتقد است تمامی این افکار با ساختمان مجموعه خانه های میمند تطابق دارد و این مجموعه نشان می دهد که مردمی مبارز و سرسخت و ایمان گرا در ساختمانش دخالت داشته اند، معماران و حجاران میمندی معتقد بوده اند که طبیعت یعنی کوه و صخره شکست ناپذیرند و باید در شکم طبیعت زندگی کنند. انسان میمندی می خواسته است به وسیله کار پر زحمت و پر ارزش خود یعنی کندن کوه و صخره تسلط خود را بر طبیعت نشان دهد.

معماری صخره ای در جهان

به نظر می رسد معماری صخره ای در نقاطی به وجود آمده که سنگها استقامتشان کمتر بوده و بشر با سنگهای سست به مبارزه برخاست و پس از به دست آوردن تجربه کم با سنگهای سخت نیز درافتاد. در قاره اروپا هنوز آثاری که از معماری صخره ای، اشکال مقدس و  مذهبی وجود دارد از سایر انواع متمایزتر و برجسته تر است که آثار معماری باستانی از اینگونه هستند. در مناطق مختلف جهان نمونه های متعددی از معماری صخره ای وجود دارد که در عین شباهتهای کلی میان آنها در نحوه استفاده از فضا، تعداد طبقات، نحوه دسترسی، وجود تنوع کاریهای مختلف و میزان و شدت دخالت بشر در طبیعت، تفاوتهای جدی میان آنها وجود دارد. در قاره اروپا به ویژه در جنوب این قاره یعنی در نواحی اسپانیا(ناحیه مینورکا)، در ناحیه اتروریای ایتالیا و یونان کنار چشمه ای در کاستالی و دفلی موارد متعدد معماری صخره ای وجود دارد. در نواحی تریپولی، روستای صخره ای با حدود ۴۰۰۰ نفر جمعیت که گویا هنوز مردم آن در صخره ها زندگی می کنند وجود دارد. یکی از مراکز معماری صخره ای در آسیای صغیر در دره گرمه در قلب آناتولی در فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی آنکارا قرار دارد.

طبیعت در گرمه منظره ای ساخته که کمتر واقعی به نظر می آید. هزاران صخره گوناگون، تکی، جفتی، مسطح، غیر مسطح و دوک مانند در حدود ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر از فضای باز طبیعت را اشغال کرده اند. کوههای به شکل هرم و قارچ و همچنین کوههایی به شکل کوره های آجرپزی و ستونهای عظیم و سکوهای غول آسا منظره بدیعی را به وجود آورده است. در گرمه خانه ها، کلیساها و دیرهای صخره ای قدیمی اکنون به عنوان طویله و انبار و به ندرت به عنوان خانه مورد استفاده واقع می شوند. بعضی از خانه ها دو طبقه و اغلب دارای فضایی بیضی شکلند.

در داخل آنها سکو برای خواب، اجاق و میز تعبیه شده است. فضاهای فرعی برای نگهداری احشام و انبار نیز به وجود آمده است. این خانه ها اغلب به وسیله پلکان مارپیچ بسیار مشکل قابل دسترسی است. علاوه بر گرمه در نواحی پونتوس، فریجیه، لودیه و پافلاگون نیز نمونه هایی از معماری صخره ای دیده می شود. نوع دیگری از سازگاری با طبیعت و استفاده از امکانات آن برای زندگی، احداث واحدهای مسکونی و سایر کاربریهای مورد نیاز بشر در دل زمین است. در یک نمونه شاخص از اینگونه سکونت در یک منطقه کوهستانی به نام “ماتماتا” در کشور تونس است که به دلیل محدود بودن اراضی قابل کشت و کار، مجموعه های سنگی خود را به صورتی تقریباً مدفون به عمق زمین برده اند و از سطح زمین برای ایجاد نخلستانها استفاده می کنند.

 

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای نما بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ینما ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

شعله – غشای متحرک نما

سیستم شعله ( flare)

Flare یک سیستم مدولار است که پوسته ای دینامیک را برای نماها یا هر ساختمان یا پوشش دیواری خلق میکند . این سازه همانند یک پوست زنده عمل میکند و این اجازه را به ساختمان میدهد که با محیط پیرامونش تعامل و ارتباط برقرار کند . FLARE برخلاف قاعده ی معمول ساختمان ها که دارای پوسته ای استاتیک هستند ، نمای ساختمان را به یک غشای متحرک نفوذ پذیر بدل کرده است .

واحد های FLARE

سیستم FLARE شامل تعدادی بدنه ی فلزی فلس مانند است که با سیلندرهای بادی متحرک به طور انفرادی کنترل میشوند .

با توجه به الگوی توسعه یافته ، صف بی پایانی از فلس ها میتواند بر روی هر ساختمان و سطح دیواری در یک سیستم مدولار از واحدهای متعدد FLARE نصب شوند .

تأثیر بصری

هر flare  از فلز ضد زنگ تشکیل شده است و وقتی که در حالت استندبای در حالت عمودی قرار میگیرند آسمان روشن و تابش خورشید را منعکس میکنند . وقتی که فلسها توسط پیستون های بادی تحت کنترل کامپیوتر به سمت پایین میچرخند ، یک جبه اش در براربر آسمان سایه میاندازد و به این ترتیب به صورت پیکسلی تیره ظاهر میشود .

هر فلس از سیستم FLARE با بازتاب نور محیط و تابش مستقیم آفتاب ، همانند پیکسلهایی که توسط نور طبیعی خورشید شکل گرفته اند عمل میکند .

این سیستم توسط یک کامپیوتر کنترل میشود و به این طریق قادر است هرگونه سطوح انمیشنی را شکل دهد . سنسورهای داخلی و خارجی ساختمان فعالیت های بنا را مستقیماً به سیستم FLARE که به عنوان پوشش بنا عمل میکند  مرتبط میسازد.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

سرای موسیقی پارکودلا، رم


 

سرای موسیقی پارکودلا

موقعیت سه سالن و سایت پارکودلا

۲ ۱ – ۳ سرای موسیقی پارکودلا، رم[۱]

رم مدتهای زیادی فاقد مکانی برای لجرای موسیقی کلاسیک بود. مکانی که متناسب با اهمیت شهری یک پایتخت بزرگ اروپایی باشد. این مشکل با ساخت سرای موسیقی پارکودلا که یکی از بزرگترین مراکز عظیم و کامل اجرای مناسب موسیقی در جهان به شمار می رود برطرف شد. این مجموعه شامل سه تالار با اتدازه ها و و ضع قرار گیری مختلف است که هر یک امکانات جداگانه ای جهت تمرین و امکانات آکوستیک خاص خود را دارند.

طرح اولیه توسط رنزو پیانو در سال ۱۹۹۴ ارائه، در سال ۱۹۹۷ به مرحله اجرا و در سال ۲۰۰۲ به پایان رسید. پروژه متشکل از سه تالار به ظرفیت های ۲۸۰۰، ۱۲۰۰ و ۷۰۰ نفر بوده و یک آمفی تاتر رو باز با ظرفیت ۳۰۰۰ نفر که بین سه تالار محصور است.

سرای موسیقی پارکودلا، رم

نمای بیرونی تالار اصلی

سطح بیرونی سقف سالن به درستی و دقیقا از شکل سقف داخلی سالن پیروی می کند. هرچند که سقف داخلی و خارجی به وسیله فضایی که ساختار سقف خارجی را با گربه روهای خدماتی تطبیق می دهد، جدا شده اند.

سالن اصلی ۲۸۰۰ نفره با داشتن حد نهایی آکوستیک طبیعی، دارای کیفیت شنیداری خوب برای اجرای کنسرت های سمفونی با ارکستر و گروه کر بزرگ است. سن انعطاف پذیر در مرکز قرار گرفته تا بهترین دید و صدا را تضمین کند. سن ارکستر در یک انتهای سالن قرار گرفته اما کاملا به وسیله ردیف های شیب دار احاطه شده است. این راه حل مورد تحسین موسیقی دانان و نقادان قرار گرفت. دلیل این امر خلق یک اثر کاملا جدید بوده که پیوند بیشتری بین گروه ارکستر و تماشاگران برقرار می کند.

سرای موسیقی پارکودلا، رم

استفاده از فضای خالی بین دو پوسته داخلی و خارجی تالارها

کنترل زمان واخنش با استفاده از سطوح معلق  و دیوارهای متحرک سقف داخلی بزرگترین سالن به شکل خاصی طراحی و ساخته شده است. شکل ظاهری به صورت سطوح محدب با گوشه های گرد شده می باشد و به گونه ای قرار گرفته اند تا صدا را از منبع به تمام نقاط سالن با کیفیت یکسان برسانند. جنس این سطوح از چوب درخت آلبالوی آمریکایی است. انتخاب این چوب بر پایه تحقیقات و آزمایشاتی بود که میزان پخش، انعکاس و جذب صدا از سطح این چوب را مورد بررسی قرا می داد.

صندلی ها بهگونه ای طراحی شده اند که پر یا خالی بودن آنها از تماشاگران تاثیری ذر زمان واخنش و دیگر خصوصیات آکوستیکی سالنها نداشته باشد.

شکستگی های دیوارها در سالن بزرگ در واقع تقعر سطوح را از بین برده و از تمرکز صدا و کاهش کیفیت آن در سالن جلوگیری می کند. همچنین طراحی آن به گونه ای است که اشکالاتی مانند پژواک ناخواسته در سالن بوجود نیاید.

 

سالن متوسط ۱۲۰۰ نفره مخلوط و ترکیبی از سالن های ک.چک و بزرگ است. یک سن در یک انتها و صندلی های پایین تر شبیه به آنچه در سالن های کوچک است اما با صندلی های بالاتر دیگری که در پشت صندلی های پایین تر و در همان شکل و امتداد قرار دارد. مشخصه سالن متوسط انعطاف پذیری بیشتر در باب آکوستیک و هم درباره جایگاه و سن می باشد. بنابراین نه تنها امکان اجرای کر و ارکسترهای بزرگ بلکه امکان اجرای موسیقی معاصر را هم می دهد.

این سالن مجهز به مدرنترین وسایل از قبیل سن متحرک و سقف تغییر پذیر برای بهترین ضبط صدا و شکل نمایشها و تئاترها می باشد.

سرای موسیقی پارکودلا، رم

پلان سالن متوسط

از ویژگی های منحصر به فرد این سالنها و به خصوص سالن متوسط کنترل زمان واخنش می باشد. در واقع متحرک بودن برخی دیوارها و همچنین متحرک بودن سن و ردیف های صندلی (در سالن های کوچک و متوسط)، امکان داشتن یک سالن با زمان طنین های متفاوت را به دست می دهد. عنصر مهم دیگری که در این زمینه بسیار موثر است سطوح منعکس کننده آویزان از سقف هستند که قابل تنظیم در حالته ای مختلف می باشند.

سالن کوچک ۵۰۰ نفره موسیقی مجلسی از یک طرح و نمایه سنتی پیروی می کند. این سالن دارای یک سن در یک انتهای سالن و ردیف های شیب دار صندلی است.

این سالن می تواند نقش میزبان را برای اپرا کنسرت ها، موسیقی مجلسی و باروک و نمایشنامه های تئاتری ایفا کند. اما نمایشهایی در سطح موزون و هماهنگ هم از این امکان حرکت دیوارها برای باز کردن آرک صحنه جدید استفاده می کنند.

 

 

سرای موسیقی پارکودلا، رم

تصویر ۲ -۳۳ – پلان سالن کوچک

 

علاوه بر این سه ادیتوریوم، این مجموعه شامل کتابخانه جامع موسیقی، موزه سازهای سنتی، فروشگاه های آلبوم های موسیقی، رستوران و باالاخره استدیو های ضبط پیشرفته با امکانات و خصوصیات آکوستیکی منحصر به فرد می باشد. (آکوستیک صدا – تالیف زهرا قیابکو)

 


[۱] Parco della musica auditorium

 

 

 

 

 

 

 

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

 

aspa

نمای بیرونی هتل اسپا

هتل اسپا چینگ شویی در محل چشمه های آب معدنی هنگ کنگ[۱]

Architects: Nota Design International pte Ltd
Location: Shenyang, China
Project area:
۲۱,۰۰۰ sqm
Project year:
۲۰۱۰
Photographs: Nota Design International pte Ltd

چینگ شویی در زبان چینی به معنی حمام گرم بهار است. عنوانی که به توجه به شرایط آب و هوایی و کاربرد این هتل بسیار هوشمندانه انتخاب شده است. این منطقه از شهر دارای چشمه آب گرم بسیار مطبوعی است و هدف از ساخت این مجموعه ارائه خدمات برتر در کنار این سایت طبیعی بوده است.

این مجموعه اقامتی – تفریحی یک هتل کوچک اما مجلل است که با حمام های آب گرم خود یک باشگاه آب گرم بهاری را در مر کز شهر شاینگ های در منطقه ای به وسعت ۷۰۰۰ متر مربع بوجود آورده است.

طبقه اول صرفا شامل فضاهای پذیرش و حال ورودی است. همچنین یک بخش کوچک تجاری را نیز شامل می شود. طبقه دوم و سوم با یک راهرو اصلی به دو بخش تقسیم می شود. در اینجا حمام های آب گرم ، فضاهای آب درمانی و ورزشی و سایر فضاهای خدمات رسانی قرار دارند.

در طبقات بالاتر اتاق های هتل و پذیرایی و خدمات مربوط به این دسته جای گرفته اند.

aspa

نمای ورودی هتل اسپا چینگ شویی

فضاهای اختصاصی طراحی شده در این مجموعه طیف گسترده ای از خدمات پذیرایی و اقامت را در کنار تفریح و آب درمانی در کنار هم جای داده اند. توجه به فرهنگ خاص چینی و طراحی فضاهایی که آداب و رسوم خاص آن ،مثل مراسم چای را در بر می گیرد از ویزگی های بومی این مجموعه است که در جذب توریست خارجی نیز به دلیل جذابیت های خاص خود مفید می باشد.

aspa

لابی ورودی و قسمت پذیرش هتل اسپا

از این فضاهای طراحی شده می توان ۱۸۴ اتاق اقامتی اوکس که به سبک ژاپنی چیدمان شده اند، یک رستوران به سبک VIP ، سالن بزرگ انجام مراسم چای و سالن پذیرایی چای خوری، یک رستوران بزرگ با غذا های بین المللی، بوفه ها و فضاهای تجاری را برشمرد.

 

aspa

اتاق های اقامتی هتل آب گرم

بخش آب درمانی در طبقه دوم و سوم نیز از معیارهای کلی طراحی مجموعه پیروی می کند. این فضا که گل سرسبد مجموعه به حساب می آید شامل ۴۱ اتاق ماساژ ، ۲۳ اتاق ماجونگ ، ۱۴ اتاق درمان ، ۲ حمام ترکی ، و اتاق های هتل است که تماما با طراحی داخلی زیبا و نماهای خاص که تاثیرات بصری و روانی را در فرایند درمان افزایش می دهد، طراحی شده اند.

در چیدمان فضایی سه منظور اقامت، درمان و تفریح با تفکیک فضاها در طبقات و جدا سازی فضاهای هر طبقه با راهرو ها به خوبی انجام شده است. فضاهای خدماتی نضیر رستوران ها و سانهای چای خوری در طبقات پایین تر و فضاهای اقامتی در طبقات بالا و در این میان فضای آب درمانی این امکان را بوجود آورده است که مجموعه نه تنها به میهمانان ساکن در خود سرویس رسانی کند، بلکه مردم عادی ساکن در شهر نیز بدون تداخل در استراحت میهمانان هتل، از خدمات آب درمانی و رستورانها استفاده کنند.

aspa

پلان طبقه هم کف

همچنین فضا سازی داخلی و طراحی نماه و ویوها در این هتل به خوبی جداب و هماهنگ با کاربری آن می باشد. استفاده از عناصر طبیعی چون سنگ ، آب و گل تاکیدی بر فعالیت آب درمانی آن به حساب می آید.

 


[۱] Qing Shui Wan Spa Hotel / Nota Design International pet Ltd

 

 

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

فرودگاه جدید جده

/jeddah international airport, saudi arabia.

Project: International Airport for Jeddah

این فرودگاه برای حمل و نقل قریب به ۲۰۰۰۰۰۰ (دو میلیون نفر) طراحی شده است و در عین حال دارای فرودگاه اختصاصی خانواده پادشاهی عربستان صعودی است

Status: Commission 2005
Client: Wthheld
Location: Jeddah, Saudi Arabia
Site: Desert btween Jeddah and Mecca, Saudi Arabia
Program: New International Airport with Hadj facilities and royal family terminal
Partner: Rem Koolhaas
Associate: Fernando Donis
Team: Gustavo Guimarães, Laurent Troost, Miho Mazereeuw, Katrin Betschinger, Joshua Beck, Haiko Cornelissen, Léonie Wenz, Filipe Balestra, João Amaro, Inge Goudsmit, Joao Ruivo, Ben Milbourne, Tiago Branco-Sampaio
Project: International Airport for Jeddah
Status: Commission 2005
Client: Wthheld
Location: Jeddah, Saudi Arabia
Site: Desert btween Jeddah and Mecca, Saudi Arabia
Program: New International Airport with Hadj facilities and royal family terminal
Partner: Rem Koolhaas
Associate: Fernando Donis
Team: Gustavo Guimarães, Laurent Troost, Miho Mazereeuw, Katrin Betschinger, Joshua Beck, Haiko Cornelissen, Léonie Wenz, Filipe Balestra, João Amaro, Inge Goudsmit, Joao Ruivo, Ben Milbourne, Tiago Branco-Sampaio

/jeddah international airport, saudi arabia

این پروژه از لحاظ مقیاس در حد متوسط است نه آنقدر بزرگ که اداره فضاهای جانبی آن خارج از توان بخش خدماتی و امنیتی باشد ونه آنقدر کوچک که پاسخگوی نیازهای عملکردی پروژه نباشد.

/jeddah international airport

برای ۳۳ روز در سال ، فرودگاه جده  مورد هجوم  دو میلیون مسلمان  که برای دوره مقدس حج  که در مکه برگزار خواهد شد.  قرار می گیرد،هیچ فرودگاه دیگری در جهان نمی تواند چنین ویژگی قریب به اتفاق  را پشتیبانی کند، این برنامه ریزی مورد نیاز پایه برای این رویداد به هر برنامه عملکردی و برنامه ریزی در سازما ن هواپیمایی و معماری نیازمند است که این پروژه تلفیقی از این دوست.

/jeddah international airport, saudi arabia.

استفاده از تدابیر اقلیمی شهر جده و همچنین استفاده مثبت از پوشش گیاهی رایج در منطقه، مشهود است.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵
Shanghai Airport

فرودگاه بین‌المللی شانگهای پودنگ

فرودگاه بین‌المللی شانگهای پودنگ ‏یک فرودگاه همگانی مسافربری با کد یاتا PVG است که یک باند فرود  از بتن است  و طول باند آن ۳۸۰۰ متر است. این فرودگاه در شهر شانگهای کشور چین قرار دارد و در ارتفاع ۴ متری از سطح دریا واقع شده است.

Shanghai Airport

فرودگاه Pudong، مانند دیگر ترمینال های فرودگاه در قرن ۲۱ تلفیق هنر معماری می باشد، انتظار می رودعلاوه بر تامین  نیازهای عملکردی و تجاری موفق، سفر مدرن را با استفاده از سیستم های یکپارچه و قابل مشاهده توسط سیستم های مسیریابی،و با استفاده از تکنولوژی های مدرن در سیستم های حمل و نقل ،به ورود وخروج آسان و روان مسافران تامین شده باشد. تداوم فضاهای باز و بسته،استفاده از تکنولوژی نوین ساخت، پایداری و شفافیت ، نمایش خوب نور طبیعی، و همچنین بایجاد فضاهای انعطاف پذیر از شاخصه های صراحی معماری می باشد.

Shanghai Airport

نمای فردگاه شانگهای در شب

Shanghai Airport

LocationShanghai, China
TypeCulture & Leisure
Dates۲۰۰۳
ClientShanghai Pudong Airport Authority
The ArchitectRichard Rogers Partnership
Team
Dennis Austin, Mike Davies, Nick Hancock, Ivan Harbour, Jon Mercer, Krishan Pattni, Richard Paul, Richard Rogers
Airport ConsultantsArup
Co-ArchitectsAdamson Associates
Cost ConsultantsGleeds
Retail ConsultantsThe Design Solution
Services EngineerArup

Shanghai Airport

گروه مهندسین ایران معماری

برای ارتقاء سواد علمی –پژوهشی متخصصین ، دانشجویان و علاقمندان معماری بر آن شدیم تا مجموعه کاملی از ضوابط و معیار های طراحی معماری را در این بخش ارایه دهیم.


شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر:
۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

 

ضوابط و معیار های طراحی کتابخانه

library

کتابخانه

میزان فضاهای کتابخانه

عوامل مؤثر بر تخصیص میزان فضاهای کتابخانه عبارتند از حجم مواد ومتون و بخصوص کتابها، میزان سطح که در کتابخانه اشغال می‌کنندو میزان جمعیت کتابخانه که از طریق میزان گردش کتابها در سال تعیین می‌گردد.

فضای مورد نیاز برای محاسبه زیربنای یک کتابخانه طبق فرمول فوق[۱] به دست می‌آید:

(۱۱۰ / تعداد کتابها) + (مقدار محلهای نشستن + ۷۲/۳/۴۳۰) + (گردش کتابها ، مثلا برای جا دادن ۱۱۰ کتاب یک متر مربع در نظر گرفته می‌شود) = محل نشستن یک خواننده ۷۲/۳ متراست.

ابعاد و استانداردهای پیشخوان و برگه دان

حداکثر ارتفاع قفسه‌های فهرست معمولا به اندازه ارتفاع ۶ کشو است و در هر کشو نیز در حدود ۱۰۰ کارت جای می‌گیرد.

فهرست معمولا در ارتباط مستقیم با میز امانت و میز اطلاعات مرجع قرار دارند و اغلب در مجاورت آنها مجموعه‌ای از کتابهای مرجع عمومی یا موارد استفاده همگانی نیز قرار می‌گیرند. از این رو محل قرار‌گیری فهرستها معمولا فضایی باز است که در نزدیک ورودی قرار دارد و بوسیله ردیفهایی از قفسه‌های فهرستها و پیشخوان بررسی و جستجو کشوها تشکیل شده است. وسعت چنین محلی برای ۴ ردیف قفسه‌های دو طرفه در حدود ۱۲  متر مربع برآورد می‌شود.

وضعیت قفسه‌های استاندارد

عمق قفسه‌ها

در اغلب کتابخانه‌ها حداقل ۹۰% کتابها دارای عرضی کمتر از ۲۳۰ میلی‌متر هستند و عملا می‌توان قفسه‌های با عمق ۲۳۰-۲۰۰ میلی‌متر را استاندارد کرد. در صورت بکارگیری قفسه‌های دو طرفه با عمق ۵۰۴ میلی‌متر حتی صرفه‌حویی بیشتری در فضا به عمل می‌آید.

چنانچه نگهداری کتابهایی با ابعاد کمی بزرگتر مورد نظر باشد عمق ۴۹۰ میلی‌متر جوابگوست. طبق یک قاعده تجربی در یک کتابخانه ۸۰ %  قفسه‌ها ۲۰۰ میلی‌متری، ۱۵% آنها ۲۵۰ میلی‌متری و ۵% باقیمانده ۳۰ میلی‌متر هستند.

 

طول قفسه‌ها

طول استاندارد سالها برابر ۱۹۴۰ میلی‌متر بوده است. زیرا که پذیرفته شده بود که چشم خواننده توانایی دربرگرفتن بیش از این اندازه در یک نگاه ندارد. مطالعات بعدی اندازه بزرگتر تا ۲۲۲۰- میلی‌متر را نیز تایید کرد.
ارتفاع قفسه‌ها: ارتفاع کتابها بر فاصله میان طبقات و در نتیجه تعداد طبقات تاثیر می‌گذارد. در اکثر کتابخانه‌ها حداقل ۹۰% کتابها را می‌توان در طبقات مرکز تا مرکز ۲۸۰ میلی‌متر جای داد. به این ترتیب ۷ طبقه و یک پاخور ۱۵۰ میلی‌متری مجموعا ارتفاع ۲۱۲۰ میلی‌متر را برای قفسه‌ها به وجود می‌آورند که بالاترین قفسه در ارتفاع ۱۸۳۰ میلی‌متری با دسترسی آسان قرار می‌گیرد. در مورد معلولین ارتفاع مناسب و دسترسی ۱۳۷۰ میلی‌متر برای زنان و ۱۵۰۰ میلی‌متر برای مردان است. پایین‌ترین طبقه در ارتفاع ۳۰۰ میلی‌متری است و چهار طبقه ۲۸۰ میلی‌متری (۳۰۰ میلی‌متری) به درون آن می‌باشد.

 

استاندارد میزها

میزهای یک نفره

رقم قابل قبول برای این میزها ۹۰۰×۶۰۰ میلی‌متر می‌باشد. این رقم گاهی برای راحتی بیشتر خواننده تا یک متر نیز افزایش می‌یابد. اگر چه جذابیت بیشتری دارند ولی جای زیادی اشغال می‌کنند.

 

میزهای ۲ نفره

میزهای ۲ نفره‌ای که از هم جدا نشده‌اند ظاهرا برای خوانندگانی که روبروی هم قرار می‌گیرند جذابیت چندانی ندارند ولی در صورت قرارگیری در یک سمت ابعاد پیشنهادی ۹۰۰×۱۲۰ میلی‌متر می‌باشد.

 

میزهای طولانی

میزهای طولانی قابلیبت جای دادن ۴ تا ۱۲ نفر را دارند. میزهای ۴ نفره از بروز شلوغی جلوگیری کرده و در عین حال نحوه قرارگیری آنها جذاب و انعطاف‌پذیر نیز می‌باشند. عرض آنها نباید از ۱۲۰۰ میلی‌متر کمتر باشد

فضای جانبی میان خوانندگان نیز لازم است حداقل ۹۰۰ میلی‌متر باشد. بین میزهای موازی باید حداقل ۱۸۰۰ میلی‌متر فاصله پیش‌بینی شود. در عین حال نباید در انتهای این میزها محلی را برای نشستن در نظر گرفت.

نورپردازی

نورپردازی باید فضائی راحت برای مطالعه را به وجود آورد. موجب خیرگی و خستگی نشود، میزان گرما را افزایش ندهد و به جلوه ساختمان بیفزاید، جهت برآوردن موارد ذکر شده دو نوع نور وجود دارد: نور مصنوعی و نور طبیعی.

نور پروژه هم از نور طبیعی و هم از نور مصنوعی سقفی استفاده شده است.

روشنایی توصیه شده عبارت است از:

اتاق‌های مطالعه (روزنامه و مجلات) ۲۰۰
میزهای مطالعه (کتابخانه‌های امانی) ۴۰۰
میزهای مطالعه (کتابخانه‌های مرجع) ۶۰۰
پیشخوان‌ها ۶۰۰
مخزان بسته ۱۰۰
صحافی ۶۰۰
فهرست‌بندی طبقه‌بندی و اتاق‌های مخزن ۴۰۰

آکوستیک
هیچ استاندارد مشخصی در مورد آکوستیک کتابخانه وجود ندارد اما اغلب حد تراز صداهای داخلی را ۵۰ دسیبل[۲] تعیین می‌کنند.

تهویه مطبوع

به منظور ایجاد بهترین شرایط برای نگهداری مواد و فنون فضا باید عاری از هر گونه گرد و غبار اعم از گاز، مایع و اسید باشد و دما و رطوبت تحت کنترل باشد، چنین شرایطی تنها با نصب دستگاه کامل تهویه مطبوع امکان‌پذیر است.

 


[۱] IFLA ،استانداردVSC فرمول معروف به

[۲] dB

 

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرتور امیدآذری

بخشی را درقالب اطلاع رسانی در حیطه هنر و معماری ایران و جهان، تدوین نموده است تا امکان اطلاع رسانی  جدیدترین رویدادهای هنر و معماری را برای علاقمندان مهیا کرده باشد.

آشنایی با دیوار تاریخی گرگان – گلستان

دیوار تاریخی گرگان به طول حدود ۲۰۰ ‪ کیلومتر و گسترده در سراسر شمال استان گلستان از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری و میراث کهن این منطقه است

این دیوار از شرق دریای خزر شروع شده و پس‌از عبور از ضلع شمالی گرگانرود و دشت‌های وسیع شهرستان‌های بندرترکمن، آق‌قلا، گنبدکاووس و کلاله به کوه‌های پیشکمر در شرق استان گلستان ختم می‌شود.

دیوار تاریخی گرگان پس از وقفه‌ای حدود ۳ کیلومتری از بالای خط الراس ارتفاعات عرب‌داغ به سمت دامنه‌های شیب‌دار دره خوجه‌طوق منتهی به گرگانرود ادامه یافته و پس از عبور از کوه نقدعلی و از ضلع جنوبی گرگانرود به سمت شرق کشیده شده است.

این دیوار پس از عبور از روستاهای چترکروک، سیاقلیق، عزیزآبادپایین، قره‌یسر، صخره‌های گرگز، گرگاندوز، زاوپایین و دره‌ای به همین نام به صخره‌های بیلی کوه در محدوده پارک ملی گلستان می‌رسد.

با توجه به اهمیت و ارزشمندی دیوار و تاسیسات مجاور آن، این اثر فرهنگی در تابستان سال ‪ ۱۳۷۸ با شماره ‪ ۲۳۴۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید

در برخی از منابع از دیوار تاریخی گرگان به عنوان دومین و در برخی منابع دیگر به عنوان سومین دیوار دفاعی نام برده شده است.

برخی از مورخین ساخت دیوار تاریخی گرگان را به ساسانیان و برخی دیگر به اشکانیان نسبت می‌دهند، علیرغم وجود اینگونه اختلاف نظر، تاریخ نگاران و پژوهشگران پیشین و معاصر، در تلاش‌های فراوانی که برای ساخت دیوار دفاعی گرگان صورت گرفته است اتفاق نظر دارند، اتفاق نظر محققین بر این تلاش‌ها و نتایج به دست آمده از کاوش‌های زیر آب‌های خلیج گرگان و همچنین حدسیات حاصل شده مبنی بر وجود بنادر و پادگان‌های نظامی ساسانیان در این منطقه، بر اهمیت حفاظت از ایالت تاریخی گرگان در آن زمان دلالت دارد.

در دوره‌های حکومت‌های مختلف، علی الخصوص ساسانیان و اشکانیان ایالت گرگان شاهد حماسه های زیادی بوده است به طوریکه تعدادی از سلاطین بزرگ این دو سلسله سال‌ها در هیرکانیا درگیر جنگ بوده‌اند.

دیوار گرگان از ۲ دیوار هاردین و آنتونی بریتانیا طویل‌تر می‌باشد و تنها دیوار سمیز در آلمان از دیوار گرگان طویل‌تر و فاقد موانع عبورناپذیر است.

این درحالی است که دیوار گرگان به حد کافی عریض بوده و دارای گذرگاه و موانع مستحکم‌تری نسبت به سایر دیوارهای مشابه و مانع عظیم خطی برای یک ارتش قدرتمند و بزرگ است.

این دیوار در منابع تاریخی به ‌نام‌های سد اسکندر، سد پیروز، سد انوشیروان، قزل‌آلان و مار سرخ (به دلیل رنگ آجرهای آن) نیز شناخته می‌شود.

پراکندگی قطعات آجرهای خردشده در طول مسیر دیوار و عوارض مصنوعی به جا مانده، بیانگر عرض‪ ۱۰متری دیوار در دشت است که منابع مکتوب تاریخی نیز بر این موضوع تاکید دارند و حفاری باستان‌شناسی دهه‪ ۵۰ توسط محمدیوسف کیانی در نزدیکی روستای قراول تپه گنبدکاووس موید این نکته است

کاوش‌های انجام شده در نواحی کوهستانی واقع در قسمت‌های شرقی دیوار بزرگ گرگان در محدوده شهرستان کلاله نیز مشخص کرده که عرض دیوار در نواحی کوهستانی بیشتر از ۲ متر نبوده است.

دیوار گرگان به لحاظ بهره‌گیری از مصالح بوم‌آورد و تولید خشت و پخت در کوره‌های آجرپزی حاشیه دیوار، نسبت به سایر دیوارهای ساخته شده در جهان باستان کم نظیر و می‌توان گفت، مستحکم‌ترین دیوار دفاعی بوده که به دست معماران ایرانی ساخته شده است.

مصالح اولیه آجرهای دیوار گرگان خاک رس حاصل از حفر خندق دیوار با ترکیب کاه خردشده ریز و درشت است که وزن تقریبی هر کدام از آجرها بعد از پخت در کوره‌ها ۲۱ تا ۲۴ کیلوگرم می‌باشد.

رنگ بیشتر آجرها به جهت جنس و ذرات موجود در خاک مورد استفاده، آجری متمایل به نخودی تا قرمز است و به این دلیل در برخی منابع تاریخی به آن دیوار سرخ یا مارسرخ نیز گفته شده است.

عرض خندق در طول مسیر بین‪ ۳۰ متر در نواحی پست و هموار تا ۱۰ متر در نواحی کوهستانی متغیر است و وضعیت توپولوژی زمین از شرق به غرب بیانگر شیب ملایم آن به سمت دریای خزر می‌باشد.

خندق دیوار بیشتر در نواحی شرقی قلمرو دیوار بزرگ گرگان سالم و دست نخورده باقی مانده و در بعضی از قسمت‌ها در داخل آن کشاورزی صورت می‌گیرد.

در نواحی مرکزی و غربی بخش اعظم خندق تسطیح و یا پس از لایروبی به عنوان کانال‌های آبیاری زهکش از آنها استفاده می‌شود.

دیوار دفاعی گرگان طولانی‌ترین اثر معماری ایران باستان (به طول ۲۰۰ کیلومتر) بعد از دیوار چین (به طول ۶۰۰۰کیلومتر) و سمیز آلمان (به طول ۵۴۸ کیلومتر) بزرگترین است.

نخستین پژوهش‌های باستان شناسی این دیوار توسط ژاک دمرگان فرانسوی صورت گرفت. بعد از او باستان شناس فرانسوی (آرن) در سال ۱۳۱۲ شمسی، بخشی از دیوار گرگان را به صورت پیمایشی ،شناسایی و معرفی کرد. در سال ۱۳۱۲ شمسی اریک اشمیت آمریکایی با پرواز بر فراز منطقه، خط قرمز رنگی را روی زمین مشاهده کرد که با پیچ و تاب از دریا به سمت کوه‌های پیش‌کمر در شرق استان ادامه یافته است.

او با دیدن این منظره عجیب این پرواز را بار دیگر تکرار کرد و با تهیه عکس‌های هوایی نقش مهمی در شناسایی این دیوار ایفا کرد.

بعد از او محمد یوسف کیانی در سال ۱۳۵۰ شمسی با پرواز مجدد روی دیوار موفق به گرفتن عکس‌های جالب توجهی از دیوار شد و طول دیوار را ۱۷۵کیلومتر با ۳۲ قطعه وابسته شناسایی کرد.

از سال ۱۳۷۸ دیوار گرگان توسط هیات مشترک باستان شناسی ایرانی و انگلیسی مورد کاوش‌های متعددی قرار گرفته است.

در آن سال با شروع ساخت سد گلستان، بخشی از مسیر دیوار در محدوده کانال آبیاری و زهکشی سد قرار گرفت و بنابر ضرورت حفظ دیوار، آب سد از طریق ۲ کانال از زیر دیوار هدایت شد.

بعد از آن در سال ۱۳۸۱ دیوار در ۶ فصل کاوش شد، که اطلاعات زیادی از آن به دست آمد. به طوری که هم اکنون باستان شناسان طول دیوار را ۲۰۰ کیلومتر می‌دانند. از آنجایی که در برخی نوشته ها این دیوار تا مرو ادامه داشته، باستان شناسان احتمال می دهند طول دیوار بیشتر ا ز۲۰۰ کیلومتر باشد.

در کاوش‌هایی که تاکنون انجام شده ۲۰۰۰ متر مربع از دیوار حفاری شده و در پی آن یک آتشگاه و استراحتگاه سربازان کشف شده است. همچنین ۲ قلعه از حدود ۳۸ دژ تخمین زده شده در طول دیوار کاوش شده است.

طبق برآوردها ۳۰۰۰۰ سرباز می‌توانستند در طول دیوار مستقر شوند. باستان شناسان با نمونه برداری و آزمایش خاکسترها و ذغال‌های برجای مانده در کوره‌های آجرپزی نشان دادند که قدمت دیوار به قرن‌های پنج و ششم میلادی می‌رسد.

دلیل احداث دیوار دفاعی گرگان

با تخمین قدمت دیوار، راحت‌تر می‌توان به دلیل اصلی ساخته شدن آن پی برد. پادشاهان ساسانی که با امپراطوری روم شرقی جنگ‌های مداومی داشتند، از سوی شمال نیز با تهدید قوم هون و دیگر اقوام شمالی رو به رو بودند.

پیروز، پادشاه ساسانی در سال‌های ۴۵۹ تا ۴۸۴ میلادی مدتی را در منطقه گرگان گذرانده است، بنابراین احتمالا او یا پادشاه ساسانی دیگری برای محافظت از دشت گرگان در برابر هون‌ها این دیوار را ساخته است، که این دیوار می‌توانست محل رخنه این اقوام را به داخل ایران در فواصل کوهستان‌های قفقاز و خط ساحلی دریای مازندران ببندد.

کاوش زیر آب‌های خلیج گرگان

در زمان احداث دیوا رگرگان، سطح آب دریای مازندران پایین تر از سطح کنونی آن بوده است. بنابراین محتمل است برخی از قسمت‌های این دیوار اکنون زیر آب فرو رفته باشد.

کاوش‌های سال ۲۰۰۷ میلادی زیر آب های خلیج گرگان بخش هایی از دیواری به نام دیوار «تیشه» را آشکار کرد که گمان می رود در نقطه‌ای به دیوار گرگان متصل می شده است.

حدسیاتی نیز در این مورد وجود دارد که بخش های زیر آب دریا قسمتی از پادگانی بزرگ یا حتی بندری ساسانی باشد.

باستان‌شناسان می‌گویند در ساخت این دیوار عظیم ده‌ها میلیون قالب آجر به کار رفته است. آنان شواهدی از تعداد زیادی کوره و کارگاه ساخت آجر در طول دیوار و در فواصل نزدیک به آن یافته اند که نشان دهنده کارگاه صنعتی بسیار بزرگ برای احداث این دیوار است.

تحقیقات روی یکی از دژها یا سربازخانه‌های این دیوار دفاعی نشان می‌دهد که حداقل تا یک قرن پس از ساخته شدن فعال بوده است و نشانه هایی از حضور سربازان در آن دیده می‌شود اما بعد از آن به عللی متروک شده است.

از جمله دلایل متروک شدن این تاسیسات دفاعی می‌تواند نیاز به حضور سربازان بیشتر در نبرد با امپراتوری بیزانس یا مقاومت در برابر حمله اعراب بوده باشد.

اشیای مشکوفه از کاوش‌های دیوار دفاعی گرگان

ضمن کاوش دیوار دفاعی اشیای گوناگونی مانند سفال، شیشه و فلز به دست آمد که در بین این اشیاء سفال از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بررسی سفالینه‌های دیوار

سفالینه دیوار را می‌توان به ۳ گروه ذیل تقسیم‌بندی کرد: سفال خاکستری دوره اشکانی، سفال قرمز دوره اشکانی، سفال قرمز دوره ساسانی.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

مجتمع مسکونی ۱۱ طبقه زاها حدید در نیویورک

زاها حدید رابطه بین فعل و انفعالات مجتمع مسکونی لوکس با فضای سبز را توسط الگوی زیگزاگ (chevron) طراحی کرده است. خطوط افقی V شکل در طراحی برای ترکیب فضای درون با فضای بیرون است که توسعه تراس به ساختمان را همراه دارد. با گسترش این خطوط  ارتباط بین پارک و مجتمع مسکونی فراهم می شود.
مجتمع مسکونی لوکس در یازده طبقه ،شامل ۳۷ واحد مسکونی با متراژ ۵۵۰۰ فوت مترمربع، فضای دلنشینی برای زندگی در نیویورک فراهم می کند. آسانسور مرکزی در مجتمع برای رفت و امد در ساختمان قرار گرفته که علاوه بر آن وجود راهرو و ورودی های خصوصی نیز ضروری است.

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرشیتکت آرتورامید آذری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.


شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵


بهسازی لرزه ای و تفاوت آن با مقاوم سازی

متن سخنرانی شادروان دکتر مهدی قالیبافیان

پدر بتن معاصر و بنیانگذار انستیتو مصالح ساختمانی دانشگاه تهران

جوهر « بهسازی لرزه ای» وفرق آن با «مقاوم سازی»  چیست ؟

بهسازی لرزه ای (Seismic Rehabilitation) بیانگرمفهومی مرکب از دو مفهوم دیگر به شرح زیر است: اول بهسازی، که مفهومی است گسترده و فراگیر و دارای وجوه مختلف و متعدد، دوم لرزه ای که مشخص میکند چه نوع بهسازی مورد نظر است. برای شناخت  بهسازی لرزه ای  باید دو مفهوم فوق مورد بررسی و واکاوی قرارداده شوند تا بتوان با نگاه کردن به امر «بهسازی لرزه ای» از زوایای مختلف، جوهراصلی آن را دریافت.

 

 

 

بهسازی

بهسازی (Rehabilitation) درلغت به مفهوم بهتر کردن، اصلاح یا بهبود بخشیدن به وضعی یا شرایطی است. درصنعت ساختمان، بهسازی برحسب تعریف، ایجاد قابلیت انجام وظیفه یا وظائفی است درساختمان، سازه ساختمان یا اجزا (Components) و عناصر (Elements) آن، که در وضع موجود قادر به انجام تمام و کمال آن وظیفه یا وظایف نیستند.

در این تعریف:

  • منظور از ساختمان (construction) هر فضایی است که برای زیست، کار، خدمات، تولید، ارتباطات، جابه جا شدن انسانها و حمل ونقل تولیدات صنعتی و کشاورزی حاصل از کار انسانها، ساخته می شود.
  • سازه(Structure)مجموعه آناجزا(Components)و عنــــاصـر (Elements)ساختمان است که بارها و اثر عامل های دیگر را از قسمتهای مختلف ساختمان گرفته و به زمین منتقل می سازند.
  • عدم توانایی ساختمان برای انجام وظیفه، که دراین تعریف مورد اشاره قرارگرفته، ممکن است ناشی از نارسائی طرح، نامناسب بودن اجرا، بهره برداری بی ضابطه یا فروپایگی ساختمان، سازه ساختمان یا اجرا و عناصر آن در اثر از دست رفتن مشخصه های مصالح و تجهیزات به دلائل مختلف از جمله اثر فرساینده زمان،سانحه، حادثه یا عوامل دیگر، یا حاصل تغییر و تحول در شرایط زیست و کار و سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار از ساختمان باشد.

اگر بهسازی به منظور جبران فروپایگی و برگرداندن ساختمان، سازه ساختمان یا اجرا وعناصر آن به وضع اولیه باشد، «اعاده کیفیت» یا «اعاده وضع»  (Retrofitting)گفته می شود. اگر بهسازی به منظور پاسخ گویی به تغییر و تحول شرایط بهره برداری و سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار از ساختمان باشد، اعم از اینکه در ساختمان، سازه ساختمان یا اجزا و عناصر آن فروپایگی به وجود آمده باشد یا خیر، «ارتقای کیفیت» یا «ارتقای وضع»(Upgrading) نام دارد. بهسازی طیفی گسترده از خدمات مهندسی و فعالیت هایی را در برمی گیرد که ممکن است به منظورهای مختلف فنی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیبایی شناسی و حتی سیاسی، انجام داده شوند، از جمله:

  • نمای ساختمان را به منظور تلطیف منظر یا هماهنگی با محیط اطراف بهسازی می کنند.
  • به منظور کم کردن بار ساختمان، دیوارهای جداگر آن را تخریب و با مصالح سبک تر جایگزین می نمایند.
  • دیوارهای ساختمان را به منظورکاهش آلودگی صوتی، بهبود شرایط زیست و افزایش رفاه بهره برداری کنندگان، عایق بندی صدایی می کنند.
  • گردش کار داخلی بنا را به منظور پاسخگویی به نیازهای جدید و هماهنگ کردن آن با شرایط و تکنولوژی روز تغییر می دهند.
  • به منظور کاهش هزینه های تامین شرایط دمائی در داخل ساختمان و کاهش میزان تبادل حرارتی آن با بیرون، دیوارهای ساختمان را عایق بندی حرارتی می نمایند.
  • برای بهتر کردن شرایط دمائی در فضاهای داخل ساختمان و کاهش هزینه های گرمایش، خنک کردن وتهویه، موتورخانه ها وسیستم های تاسیساتی را تعویض و با سیستم هایی کاراتر جایگزین می کنند.
  • با تغییر یافتن وضع شبکه های زیربنایی سراسری آب، فاضلاب، گاز وبرق، به منظور تامین هماهنگی، شبکه های داخلی را اصلاح یا تعویض می نمایند.
  • به منظور ایجاد قابلیت های لازم در ساختمان، برای استفاده از کامپیوتر و سیستمهای ارتباطی و مخابراتیروز آمد، تغییراتی در فضاهای داخل بنا داده می شوند.
  • بناهایی را به عنوان میراث فرهنگی، باقیمانده از گذشتگان، احیا، تعمیر یا مرمت می کنند تا بتوان آنها را حفظ کرده و سالم به آیندگان سپرد.
  • محتمل است یک بنا را که جنبه ملی و نمادین دارد، مثلا ساختمانی را که اتفاقی ویژه ومهم در آن رخ داده، منزل یک رهبر سیاسی، یک دانشمند یا یک هنرمند را از طریق بهسازی، حفظ نمایند.
  • ممکن است سازه یک ساختمان و اجزا وعناصر متشکله آن، به منظور افزایش ایمنی و عمر مفید ساختمان، مورد بهسازی قرار داده شوند.
  • به منظور ایمن داشت(Preservation)، یعنی حراست زندگی انسان در مقابل بلاهائی که خود به وجود آورده، نظیر خطراتامواج الکترو مغناطیسی، تابش های رادیو اکتیو و آلودگیهای زیست محیطی، محتمل است که تغییراتی کوچک یا بزرگ در اجزا و عناصر ساختمان داده شوند.
  • بهسازی صرفنظر از نوع و گستردگی آن، مستلزم دخالت(Intervention)، در وضع موجود ساختمان است و همانطور که بهسازی، طیفی گسترده را شامل می شود، میزان دخالت در وضع ساختمان، اجزا و عناصر آن نیز طیفی گسترده از بسیار کم تا بسیار زیاد را پوشش می دهد که از ترمیم (make up, clean up)، آغاز شده و پس از عبور از تعمیر(Repair) ، تقویت(Strengthening)، باز پیرایی تعمیر و رنگ(Refurbishing)، نوکاری تعمیر و رنگ کلی(Renovation)، تعمیر سازگاری (Adaptation)، تعمیر اساسی(Reconditioning)، تغییر نوع بهره برداری و گردش کار(Remodeling)، بازسازی(Rebuilding)، جـــایگزینی(Substitution)، یا تعویض(Restoration) ، در ساختمانهای پیش ساخته، به احیای(Restoration)، بناهای قدیمی می رسد که وارد جزییات آنها نمی شوم. بدیهی است که اگر هیچ یک از این راه حلها وافی به مقصود نبود، اگر ساختمان مزاحمتی نداشت، به حال خود رها می شود یا تخریب و به جای آن بنایی دیگر با مشخصه های دیگر احداث می گردد که « نوسازی» (Reconstruction) گفته می شود.

مفهوم لرزه ای

مفهوم لرزه ای از زمانی در نوشته ها وخدمات مهندسی واردشد، که مهندسان به تجربه دریافتند که برای تامین ایمنی آنچه می سازند، ناگزیرباید اثر تکانهای شدید زمین را ، که به صورت ادواری حادث می شوند، در نظر بگیرند. در واقع، لطمات ناشی از زلزله های بزرگ وکوچک و کوشش برای احتراز از این لطمات، محمل اصلی تکوین و رشد روشها و مشخص شدن معیارهای تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله بوده اند و بطور بدیهی، هرچه مراکز تجمع جمعیت بزرگترشده اند، به دلیل افزایش آسیب پذیری بالقوه آنها در برابر زلزله، ضرورت تامین ایمنی آنها در برابر زلزله محسوس تر و تلاش برای یافتن راه حلی به منظور تامین ایمنی بیشتر شده است. پیشگامان این راه دانشمندان کشور ژاپن و در پی آنان دانشمندان ایالات متحده آمریکا بوده اند. اولین اقدام عملی در این راه ،انجام پژوهشهایی در دانشگاه توکیو برای شناختن رفتار ساختمانها در موقع زلزله و تامین پایداری آنها، به ابتکار دکتر ر.سانو (Dr.R.SANO) بوده است. در ایالات متحده آمریکا پس اززلزله  سانفرانسیسکو و حریق فراگیر ناشی از آن در ساختمانهای چوبی، ابتدا حریق در مرکز توجه قرار گرفت ولی بتدریج توجه به سمت تامین پایداری ساختمانها در برابر زلزله معطوف شد و پس از زلزله سانتاباربارا، برای اولین بار ضوابط و معیارهائی برای تامین پایداری ساختمانها دربرابر زلزله در آئین نامه متحدالشکل آمریکا U.B.C مطرح شدند که رعایت آنها اختیاری بود و حدود چند سال طول کشید که رعایت این ضوابط ازحالت اختیاری خارج و اجباری گردد.

تدوین ضوابط برای تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله،بتدریج در سایر کشورها هم آغاز گردید و هنوز تلاش برای تدقیق و پالایش این ضوابط، بطور گسترده و جهانی ادامه دارد. در کشور ما نیز پس اززلزله ویرانگر بوئین زهرا، تلاش برای تدوین اولین مدرک آئین نامه ای به منظور تامین ایمنی ساختمانها در برابرزلزله، به ابتکار و هدایت آقای مهندس علی اکبر معین فر در چارچوب دفتر فنی سازمان برنامه آغاز گردید. با توجه  به اینکه تلاش مهندسان برای طراحی ساختمانها در برابر زلزله وقتی شروع شدکه دهها سال از تدوین ضوابط طراحی و تامین ایمنی ساختمانها در مقابل بارهای قائم می گذشت، بطور طبیعی برای طراحی ساختمانها  در برابر زلزله، از همان الگوی تامین ایمنی در مقابل بارهای قائم کمک گرفتند و همانطور که تامین ایمنی در مقابل بارهای قائم و گاه بارهای جانبی باد، با برداشتی «یقین اندیشانه» به «تامین مقاومت» اجزا و عناصرسازه ای مشخص، در محیط ارتجاعی، در مقابل نیروهای مشخص، محدود می شد، کوشش به عمل آمد که اثر زلزله را هم به صورت نیرویی جانبی در نظر گرفته و بر روی ساختمان اثر بدهند. در اولین ضوابط مربوط به طراحی ساختمانها در برابر زلزله، با این استدلال که در موقع زلزله ، ساختمان تحت اثر(شتاب زمین) شتاب می گیرد و این شتاب به پدید آمدن نیروی اینرسی می انجامد، در صدی از وزن ساختمان و اشیاء، مواد و بارهای دیگر موجود در آن را به صورت نیرویی افقی برساختمان اثر دادند و تصور حاکم این بودکه با تامین «مقاومت» اجزا و عناصر سازه ای در برابر این نیرو در محیط ارتجاعی، می توان ایمنی در برابر زلزله را تامین کرد و مانع خرابی ساختمان شد. به این ترتیب«طراحی برای مقاومت در برابر زلزله»، شکل گرفت. ولی به دلیل قدرت تخریبی زیاد مشاهده شده در زلزله های شدید و نامشخص بودن سقف آن، در هر تجدید نظر، درصد منظور شده در ضوابط، افزایش داده می شد و خیلی زودآشکار گردید که با پذیرش رفتار ارتجاعی اجزا و عناصر سازه ای، ابعاد این اجزا وعناصر بطور غیر متعارف بزرگ می شوند و عملا” امکانات موجود انسان، پاسخگوی این راه حل نیست. رسوبات ذهنی آن دوره هنوز هم کاملا” از بین نرفته  وهنوز هم عده ای از مهندسان، تامین ایمنی در برابر زلزله را به «تامین مقاومت» تعبیر می کنند. وقتی مهندسان دریافتند که تامین ایمنی ساختمانها در برابر نیروهای زلزله با همان الگوی تامین ایمنی در برابر بارهای قائم عملی نیست، جستجوی راه حلهای دیگر را دردستور کارشان قراردادند. در اولین پژوهشها، مشخص گردیدکه باید فرق ماهوی موجود بین بارهای قائم ونیروهای اینرسی ناشی از زلزله را دربررسی ایمنی ساختمانها در برابر زلزله مد نظر داشت. مقادیربارهای قائم در جریان زلزله تغییری نمی کنند و ثابت اند ولی نیروهای اینرسی تابع شتاب داده شده بهساختمان دراثر زلزله اند و با تغییر مقدار شتاب تغییر می کنند و در واقع نمایانگر انرژی حرکتی القا شده به ساختمان می باشند که باید توسط ساختمان جذب و مستهلک شوند. با عنایت  به اینکه بخشی از این انرژی می تواند با تغییر شکلهای ارتجاعی و بخشی دیگر با تغییر شکلهای فرا ارتجاعی جذب شوند و اگر ساختمان قادر به جذب و اتلاف انرژی حرکتی از این طریق نباشد، خرابی آن حتمی خواهد بود، مهندسان کوشش کردند با پذیرش خرابیهای محدود قابل کنترل و با قبول درهم شکستن موضعی بخشهایی از اجزا و عناصر متشکله سازه ساختمان که خرابی آنها باعث فروپاشی ساختمان نمی شود و پس از زلزله، بسادگی قابل بهسازی اند، نیروهای زلزله را جذب و مستهلک نمایند. به عبارت دیگرسعی کردند که اگر نمی توانند از بروزخرابی جلوگیری کنند، آن را به جایی منتقل نمایند که آثار زیانبارش کمتر و جبران آنها پس از زلزله آسانتر باشد. به علاوه برای محدود کردن آثار جانبی خرابی، سعی کردند که پدیدار شدن گسیختگی در اجزا وعناصر سازه  حالت ترد و ناگهانی نداشته و به صورت تغییر شکلهای فرا ارتجاعی وتشکیل مفصلهای خمیری باشد. به این ترتیب بتدریج، اهمیت تغییر شکلهای فرا ارتجاعی برای جذب و اتلاف انرژی القا شده به ساختمان در اثر زلزله ، روشن شد و ابتدا مفهوم«شکل پذیری» در ضوابط طراحی منعکس و سپس «طراحی برای ظرفیت» شکل گرفت. موضوع محوری «طراحی برای ظرفیت» جذب و اتلاف انرژی حرکتی زلزله به کمک تغییر شکلهای فرا ارتجاعی و تشکیل مفصلهای خمیری در مقاطع و مناطق ازپیش تعیین شده سازه می باشد که بطور بدیهی مستلزم آن است که سازه نا معین (هیپرستاتیک)، و دارای پیوندهای اضافی مناسب باشد، بطوریکه با ازبین رفتن تعدادی از این پیوندها دراثر تغییر شکلهای فرا ارتجاعی ، سازه فرو نریزد.

بموازات این تغییر وتحولات ، اهمیت تغییر مکانهای جانبی نقاط مختلف اجزا و عناصر سازه ای در پایداری سازه ها روشن و محدود کردن این تغییر مکانها به منظور تامین ایمنی در برابر نیروهای زلزله ضرورت یافت، بویژه توجه به این نکته معطوف گردید که گرچه بروز تغییر شکلهای فرا ارتجاعی وتشکیل مفصلهای خمیری کار جذب و اتلاف انرژی حرکتی ناشی از تکانهای شدید زمین را تسهیل می نماید، ولی تغییرمکانهای جانبی سازه نسبت به تغییر مکانهای نظیر رفتار ارتجاعی بیشتر می شوند و این مسئله از لحاظ انطباق با ضوابط و قیود آئین نامه ای مربوط به تغییر مکانهای جانبی باید در طراحی ملحوظ شود. همچنین بتدریج با توجه به اینکه در همه احوال منظور از طراحی، تامین و حفظ قابلیت بهره برداری از ساختمان است و سازه فقط بخشی از این قابلیت را فراهم می کند و اجرا و عناصر غیر سازه ای هم در تامین قابلیت بهره برداری از ساختمان نقش اساسی دارند، بتدریج ضوابط و قیودی، هرچند کمرنگ، در آئین نامه ها وضوابط تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله وارد شدند.

بهسازی لرزه ای

با آنچه در مورد «بهسازی» و مفهوم لرزه ای گفته شد، اکنون میتوان «بهسازی لرزه ای » را بررسی کرد. گفتیم «بهسازی» موقعی صورت می گیرد که نارسائی یا کمبودهای در ساختمان وجود داشته باشد و برخی از موارد بهسازی را نامبردیم. همچین دیدیم که مفهوم «لرزه ای» به چه مقولاتی مربوط می شود، و بویژه دیدیم که آئین نامه ها در مورد سازه ساختمان، از دیدگاه این مفهوم روی چه نکاتی تاکید می ورزند. حال می توانیم بگوئیم «بهسازی» وقتی مطرح می شود که ساختمانی، بهر علت، آسیب دیده یا احتمال آسیب دیدنش در شرایط مختلف و به صورت عام وجود داشته باشد. اما بهسازی لرزه ای بطور عمده موقعی مطرح می شود که کاهش احتمال آسیب پذیری و بروز نارسائیهای کوچک یا بزرگ درساختمان در اثر زلزله مد نظر باشد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که گرچه بهسازی به قدمت ساختن و در واقع همزاد آن است، تا چند دهه پیش، «بهسازی» کار مهندسی محسوب نمی شد و آن را به حرفه مندان رده های پایین، یعنی معماران (به مفهوم سنتی) و بنایان واگذار می کردند و بطور استثنائی در موارد ویژه و برای ساختمانهای خاص از مهندسان کمک گرفته می شد. کارمهندسان ساختن فضاهای زیست و کار و ارتباطات بود و در واقع مهندسان کالبد فیزیکی زندگی مدنی را می ساختند و اکنون هم می سازند، ولی با پیچیده تر شدن ساختمانها و بالطبع بغرنج شدن بهسازی آنها، بتدریج حضور مهندسان در این عرصه بیشتر شد و وقتی درحدود ربع قرن پیش شورای اقتصادی سازمان ملل متحد در یک اقدام بی سابقه، کتابی در زمینه بهسازی وبرخی ضوابط حاکم برآن منتشر کرد، مسئله جایگاهی دیگر یافت. بویژه انتشار این کتاب اهمیتی نمادین ازلحاظ نشان دادن جایگاه مهم بهسازی در اقتصاد جهان داشت.

حدود بیست سال پیش، وقتی پیشنهاد کردم که «بهسازی» به عنوان درسی مستقل و واحدی اختیاری، برای اولین بار در دانشکده فنی ارائه شود، شایدبرخی از همکاران هم به خاطر داشته باشند که می گفتم «اگر قرن بیستم قرن ساختن است، قرن بیست و یکم قرن بهسازی خواهد بود» و در قرن بیست و یکم، «ساختن» و «بهسازی»، همعنان و رکاب به رکاب حرکت خواهند کرد. ولی اکنون وضع ازاین هم  فراتر رفته و بهسازی جلوتر از ساختن و نوسازی حرکت میکند. یکی از علل عمده این مسئله، این است که مهندسان در نوسازی بطور عمده درچارچوب مقررات و مفاهیم کلاسیک و متداول باید حرکت کنند ولی در بهسازی امکان مطرح کردن افکار نو و راه حلهای غیر متعارف بیشتر است. یکی از ثمره های بزرگ این نحوه برخورد با مسئله، «طراحی ساختمانها دربرابر زلزله برمبنای عملکرد» است که اول باردر بهسازی مطرح شد وسپس راه خود را به سمت آئین نامه های ساختن ساختمانهای نو گشود وگسترش یافت.

در اولین کارهای بهسازی که مهندسان به عهده گرفتند، بطور طبیعی تلاشها متوجه تعمیم مقررات تامین ایمنی ساختمانهای نو، بر امر بهسازی ساختمانهای موجود بود ولی تجربیات حاصل نشان دادند که رعایت این مقررات در بهسازی خواه به منظور «اعاده کیفیت» (اعاده وضعیت) ساختمانهای آسیب دیده و خواه به منظور «ارتقای کیفیت» (ارتقای وضعیت) ساختمانهائی که انجام وظیفه یا وظایفی سنگین تر از آنها مورد نظر است، دخالت بسیار در وضع موجود ساختمان را ایجاب می کند و به مراتب پرهزینه تر از اعمال مقررات مزبور در ساختمانهای در دست طراحی و ساخت است و امکاناتی قابل ملاحظه می طلبد که فراهم کردن این امکانات اگرغیر ممکن نباشد، اغلب بسیار مشکل است بطوریکه دراغلب موارد پافشاری در کاربرد مقررات نوسازی در امر بهسازی، کار را به بن بست می کشاند.

کوشش برای یافتن راه حل ادامه یافت و مهندسان دست اندرکار بهسازی، بتدریج به این نتیجه رسیدند که اگر نمی توان باهزینه ای منطقی و معقول ایمنی ساختمانی را تا حد یک ساختمان نو بالابرد، دلیلی ندارد که آن را به حال خودرها کنیم. بلکه عقل سلیم و منطق مهندسی حکم می کنند که با تساهل و تسامح و اختیارکردن میزان دخالت در وضع ساختمان متناسب با امکانات، هر میزان ایمنی را که دستیابی به آن درچارچوب منطق وامکانات میسر است، تامین کنیم.

اهمیت این راه حل موقعی بیشتر شد که از سویی، برمبنای شناخت بیشتر از پدیده زلزله، آئین نامه های روزآمد تامین ایمنی ساختمانها در برابرزلزله، محدودیتهایی بیشتر برای طراحی ساختمانها در نظر گرفتند و از سویی دیگر، توقع جوامع انسانی برای تامین ایمنی، با سرعت رو به افزایش نهاد و«بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود» در دستور روز قرار گرفت. زیرا مسئله از دو حال خارج نبود، یا ساختمانها براساس آئین نامه ای معتبر برای زلزله طراحی نشده بودند یا  براساس آئین نامه های پیشین طراحی شده بودند که نیروها و محدودیتهایی کمتر نسبت به آئین نامه های جدید اعمال می کردند و لذا در هردو حال، ایمنی ساختمانها در برابر نیروهای زلزله مورد تردید بود و می بایست مورد واکاوی قرار می گرفت و بطور بدیهی، با توجه به حجم زیاد ساختمانها و محدودیت امکانات، تامین ایمنی همه ساختمانهای موجود در حد ساختمانهای نو میسر نبود و چارهای جز این نبود که به تامین ایمنی نسبی در حد مقدورات اکتفا شود. وقتی که به این ترتیب بهسازی با تساهل و تسامح برای تامین ایمنی محدود ضرورت یافت، برای احتراز از اعمال سلیقه های متفاوت و ضابطه مند کردن امر بهسازی با پذیرش ایمنی نسبی، فکرتدوین ضوابطی برای بهسازی ساختمانهای موجود، در مجامع مهندسی پدید آمد.

کار تدوین این ضوابط با تعریف «سطوح عملکرد ساختمان» شامل«سطوح عملکرد سازه ای» و «سطوح عملکرد غیرسازه ای» از یک سو و تعریف سطوح مخاطرات زلزله تهدید کننده ساختمانها از سویی دیگر، آغاز شد و بتدریج به تدوین «ضوابط بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود» انجامید. به این ترتیب، با تجدید نظر در فلسفه بهسازی، بهسازی از قید آیین نامه های طراحی وساخت ساختمانهای نو رها گردید. براساس این ضوابط، «بهسازی لرزه ای» را می توان نوعی «بهینه سازی» در «بهسازی» دانست که شاخصه اصلی آن تامین ایمنی بطور نسبی، متناسب با مقدورات  وامکانات، برای تمام اجزا و عناصر ساختمان،  اعم از سازه ای و غیر سازه ای است و این را می توان «جوهر اصلی بهسازی لرزه ای» دانست. درکشور ما نیز، تقریبا” همزمان با اکثر کشورهای زلزله خیز جهان، این ضوابط توسط«سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور» تدوین و تحت عنوان «دستورالعمل بهسازی ساختمانهای موجود» منتشر گردید و در اختیار دست اندرکاران قرارگرفت. براساس این دستوالعمل، وقتی صحبت از بهسازی لرزه ای ساختمانی به میان می آید، مفهومش این است که ساختمان مزبور، کم یا بیش، عملکرد لازم را دربرابر زلزله ندارد. عملکرد ساختمان، همانطور که دیدیم، مشتمل بر دو مولفه است، عملکرد سازه ای و عملکرد غیرسازه ای. عملکرد سازهای بطور بدیهی به سازه ساختمان مربوط می شود و عملکرد غیرسازه ای، اقلام معماری و تاسیساتی را شامل می گردد. وقتی می گوییم سازه یک ساختمان عملکرد لازم ندارد، محتمل است که یکی یا تعدادی از نارسائیهای مشروحه زیر را داشته باشد:

۱٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن، « مقاومت» کافی دربرابر نیروهای ناشی اززلزله را نداشته باشند وتلاشها و تنشها در مقاطع مختلف سازه از حد قابل پذیرش فراترروند.

۲٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن، فاقد «سختی» مناسب در برابر اثر نیروهای ناشی از زلزله باشند وتغییر مکانهای جانبی سازه از حد قابل پذیرش تجاوز نمایند.

۳٫     برخی از اجزای سازه یا کل آن از «شکل پذیری» کافی برخوردار نباشند و نتوانند انرژی منتقله از زلزله به ساختمان را گرفته، از طریق احراز تغییر شکلهای فرا ارتجاعی در مقاطع و اجزای از پیش تعیین شده، بدون درهم شکستن و فروریختن ساختمان، تلف نمایند.

وقتی عملکرد غیر سازه ای ساختمانی در برابر زلزله نارسایی داشته باشد، ممکن است در موقع زلزله کاستیهای زیر درآن پدید آیند:

  • شبکه برق ساختمان آسیب ببیند و زندگی درداخل ساختمان مختل شود (مثلا” آسانسورهامتوقف شوند) یا در اثر اتصالی مدارها و جرقه زدن آنها سبب ایجاد حریق گردد.
  • چراغها جداشده، فروافتاده و گردش کار در داخل ساختمان و راههای خروج اضطراری به دلیل از بین رفتن سیستم تامین روشنائی، مختل شود.
  • در ساختمانهای خاص نظیر بیمارستانها، سیستم تامین و توزیع برق اضطراری آسیب دیده و قادر به انجام وظیفه نباشد.
  • شبکه تلفن، سیستم ارتباطی و مخابراتی، تجهیزات پیام رسانی، تجهیزات شبکه کامپیوتر، تجهیزات اعلام حریق و پیشگیری از آن آسیب دیده و کارشان دچار اختلال شود.
  • شبکه لوله کشی آب آسیب دیده و آب به داخل فضاها نشت نماید یا حتی لوله ها شکسته و جریان آب قطع گردد.
  • لوله کشی فاضلاب آسیب دیده و نشت فاضلاب، بهداشت فضاها را مختل کرده و سلامتی بهره برداران ازساختمان را به مخاطره اندازد.
  • لوله کشی گاز آسیب دیده ، گاز به بیرون نشت نماید وخطر انفجار و آتش سوزی درساختمان پدید آید. سیستمهای گرمایش، سرمایش، تهویه و تعویض هوا و موتورخانه ها آسیب دیده و شرایط نامناسب رفاهی برای زندگی پدید آورند و سبب پخش شدن موادی نظیر آمونیاک و گازهای هالوژنه شده و بهداشت ساکنان را به مخاطره اندازند.
  • تیغه ها ودیوارهای جداگر فروریخته، باعث لطمات جانی و مالی شده و گردش کارفضاها را برهم زنند.
  • سقفهای کاذب فروریخته یا در اثر ضربه زدن به دیوارها و جداگرها و حتی به اجزای سازه ای، باعث تشدید خرابیهای ناشی اززلزله و افزایش لطمات و تلفات گردند.
  • شیشه های درها وپنجره ها شکسته و فضاها غیرقابل استفاده گردند.
  • درها و پنجره هادر نتیجه تغییر شکلهای ماندگار ناشی از حرکات زلزله، بازوبسته نشوند.

از این موارد بازهم می توان یافت، به عبارت دیگر موارد کاستیهای ناشی از نقص عملکرد سازه ای،بویژه نقص عملکرد غیرسازه ای به موارد فوق محدود نمی شوند و طبعا” در «بهسازی لرزه ای» باید به همه این کاستیها اندیشید و آنها را رفع کرد و توجه داشت که نه با تامین عملکرد سازه ای ساختمان به تنهائی و نه تنها با تامین عملکرد غیره سازه ای ساختمان، عملکرد مورد انتظار ساختمان تامین نمی شود. به عنوان مثال ساختمان بیمارستانی را درنظر بگیرید که سازه آن همه جانبه بهسازی شده بطوریکه درمقابل زلزله خدشه ای به عملکرد آن وارد نیامده است ولی تمام شبکه های آن شامل شبکه آب، فاضلاب، برق، گازآسیب دیده ، شیشه های درها و پنجره ها شکسته اند. آیا چنین بیمارستانی می تواند عملکرد مورد انتظار را در موقع زلزله و پس از زلزله داشته باشد؟

با توجه به آنچه گذشت می توان نتیجه گرفت که «مقاوم سازی» جزئی از یک کل به نام«بهسازی لرزه ای» است و اطلاق نام جزء به کل و کاربرد واژه «مقاوم سازی» به جای «بهسازی لرزه ای» گمراه کننده است و این شبهه را ایجاد می کند که همانند یک قرن پیش، هنوز تنها به مقاومت می اندیشیم و  می خواهیم سازه و اجزای سازه ای ساختمان موجودی را چنان تقویت کنیم که دربرابر زلزله مقاومت نمایند. این کار اگر غیرممکن نباشد، بسیار مشکل، پرهزینه و زمان بر است، در حالیکه «بهسازی لرزه ای»، جامع نگر و فراگیر است و همه اجزا و عناصر ساختمان، اعم از سازهای و غیر سازه ای را شامل می شود و می تواند به درجات مختلف صورت گیرد و با رعایت موازین بهسازی لرزه ای،  متناسب با امکانات می توان ایمنی را کم یا زیاد اختیار نمود و زمان و هزینه لازم برای بهسازی را کاهش یا افزایش داد. به عبارت دیگر، فرق «مقاوم سازی» با «بهسازی لرزه ای»، فرق موجود بین یک «جزء» محدود و غیر قابل انعطاف با یک  «کل» فراگیر و انعطاف پذیر است. با توجه به تعدد ساختمانهای موجود در سطح کشور و اینکه بطورطبیعی آئین نامه های جدید طراحی ساختمانها در برابر زلزله، که ملحوظ داشتن نیروهای بیشتری رادرطراحی ساختمانها طلب می کنند، نمی توانسته اند درطرح واجرای آنها رعایت شوند، حجم عملیات لازم برای «مقاوم سازی» ساختمانهای مزبور زیاد و هزینه های مربوطه بقدری گزاف خواهند بودکه عملا” قابل تامین نیستند و صحبت از«مقاوم سازی» آنها، تعلیق کار به محال است.

ولی می توان براحتی از ایمن سازی فنی وبهسازی لرزه ای صحبت کرد زیرا «ایمنی»، مقوله ای نسبی است و می توان حتی بدون هزینه یا با هزینه ای ناچیز، از بخشی از لطمات و خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله جلوگیری کرد. به عنوان مثال می توان با انتقال بارهای سنگین (مثل بایگانی و آرشیو)، از طبقات بالای ساختمان یک اداره به طبقات پائین یا به زیرزمین، میزان ایمنی در برابر زلزله را افزود. یا با بستن قفسه ها، یخچال و غیره به دیوار، آسیب پذیری آنها را کاهش داد. بدیهی است که هرچه امکانات بیشتر باشند، میزان ایمنی را بیشتر می توان افزود و میزان ایمنی را متناسب با عملکرد مورد انتظار از ساختمان، زیاد یا کم اختیار کرد.

برای حسن ختام یادآوری می شود که وقتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، بابررسی جوانب امر، نام جامع و مانع «بهسازی لرزه ای»، را برای تامین ایمنی ساختمانهای موجوددربرابر زلزله اختیار کرده است، اصلح آن است که این نام را بپذیریم و با کاربرد واژه های نارسا، ایجاد اغتشاش فکری نکنیم.

 

گروه مهندسین ایران معماری با مدیریت آرتور امیدآذری

بخشی را درقالب اطلاع رسانی در حیطه هنر و معماری ایران و جهان، تدوین نموده است تا امکان اطلاع رسانی  جدیدترین رویدادهای هنر و معماری را برای علاقمندان مهیا کرده باشد.

قلعه رودخان

قلعه رودخان آرمیده در دل جنگل در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است .

بر روی سردر ورودی آن درج شده است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاء الدین اسحق تجدید بنا شده است.

این کتیبه در موزه گنجینه رشت نگهداری می شود. قلعه رودخان نام قلعه ای تاریخی متعلق به دوران سلجوقی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. این قلعه با ۲۶، هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد.دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۵ برج قرار گرفته شده است. در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است.

بر روی سردر ورودی آن درج شده است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاء الدین اسحق تجدید بنا شده است. این کتیبه در موزه گنجینه رشت نگهداری می شود. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده است و در کنار آن رودخانه ای با همین نام جاری است.قلعه رودخان در۲۰ کیلومتری جنوب شرقی فومن از دهستان گوراب پس در بخش مرکزی شهرستان فومن قرار دارد. ارتفاع این قلعه بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ از سطح دریا در خط الراس یکی از ارتفاعات منطقه واقع شده است.

.در سمت راست قلعه، رودخانه ای به همین نام قرار دارد که از ارتفاعات سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جریان است. علاقه مندان به دیدن قلعه بعد از عبور از شهر فومن، پس از گذشتن از روستاهای گشت، کر و محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام و سعیدآباد به روستای قلعه رودخان رسیده و پس از گذشتن از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و بایدمسیر ۵/۱ کیلومتری صعود تا محل قلعه را از راه پله احداث شده، عبور کنند. گفتنی است، قلعه رودخان از دو بخش تشکیل شده است، قسمت ارگ یا شاه قلعه در دو طبقه و از آجر ساخته شده که در قسمت غربی این بنا واقع است، قلعه کلا دارای دو ارگ شانزده قراول خانه است.

در ورودی یا دروازه قلعه شمالی است و در دو طرف آن دو برج توپر بسیار عظیم ساخته شده است و بر بالای دروازه اصلی، کتیبه ای نصب شده بود که این کتیبه در حال حاضر در موزه رشت نگهداری می شود. برخی از ساکنین منطقه به این شایعه باور دارند که این قلعه را «جن ها» بنا کرده اند. آنها در باور خود، اظهار می دارند هیچ بنایی که توسط آدمیزاد بنا شده باشد، نمی تواند اینقدر دوام بیاورد.

بر اساس تحقیقات انجام شده، این دژ عظیم که به قلعه روخان (رودخان) موسوم است، طی وقایع و رویدادهایی که پس از دوره ساسانی به وقوع پیوست، تخریب شد، اما در قرن ۵ و ۶ هجری قمری و در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا شد و به همین جهت در شمار قلاع اسمعیلیه مشهور است.

از روستای قلعه رودخان تا قلعه رودخان طبیعت بسیار زیبا و چشم اندازهای زیادی وجود دارد که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در مسیر صعود به قلعه درختانی با قدمت طولانی به سمت آسمان قد علم کرده و نور از لابه لای شاخه های این درختان به پایین می ریزد.

خاطرنشان می شود: قبلا چشمه آبی که منبع اصلی آب قلعه بود، در حیاط قلعه دیده می شد و معروف است که این آب را با گنگ از ییلاق زردخونی آورده اند. این چشمه پس از زلزله سال ۱۳۶۹ گیلان خشک؛ اما بعدها به وسیله میراث فرهنگی گیلان احیا شده است.قسمت دوم قلعه، قسمت نظامی یا قورخانه است که در قسمت شرقی قلعه رودخان قرار دارد.

از وجوه جالب توجه در معماری قلعه رودخان کاربرد طاق های جناغی و انواع مختلف آن و نیز طرح های آجرکاری و سنگ چینی است که نشان از دقت نظر سازندگان آن دارد.گفتنی است، با توجه ویژه کار گروه گردشگری گیلان به اهمیت و جایگاه مهم بنای قلعه رودخان و نقشه آن در ایجاد یک قطب بزرگ گردشگری در استان همزمان با فعالیت های اداره کل میراث فرهنگی گیلان زمینه حضور و سرمایه گذاری بخش خصوصی در پارک جنگلی قلعه رودخان فراهم شده، به طوری که پیش طرح ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی در محدوده پارک جنگلی قلعه رودخان ارایه و نظر به ویژگی های استثنایی بنای قلعه رودخان و طبیعت بسیار زیبا و جذاب آن با اقوام های هماهنگ سازمان ها و ادارات دولتی نظیر منابaع طبیعی، محیط زیست، راه و ترابری و میراث فرهنگی و گردشگری در آینده نزدیک قلعه رودخان محیط پیرامون آن به یکی از قطب های مهم گردشگری در کشور تبدیل خواهد شد.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای سازه های نوین

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی  طراحی و اجرای سازه های نوین ، در گروه مهندسی ایران معماری تحت نظارت مهندسین مشاور آلتون سازه  صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین و برتر تکنولوژی ساخت  در راستای اجرایی کردن آنها ، می باشد .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به تعاریف و مفاهیم  نظری پرداخته می شود و در نهایت تکنیک های نوین اجرا معرفی می گردد.

سیستم نصب ” پانتادوم”

شبکه های فضایی معمولا برای سازه سقف دهانه های وسیع مانند استادیوم های ورزشی یا آشیانه هواپیما به کار می روند، و در این موارد روش نصب می تواند تاثیر بسزایی در قیمت ساخت داشته باشد. در صورتیکه سقف با حداقل تداخل در مراحل ساخت سایر قسمت های ساختمان و تا حد امکان نزدیک به سطح زمین به منظور کاهش هزینه بالابر ساخته شود، صرفه جویی چشمگیری در زمان و هزینه به وجود می آید. براین اساس، شبکه های فضایی مسطح اغلب روی تکیه گاههای موقت در فاصله چند متری از سطح زمین، در سطحی مناسب برای نصب تاسیسات و پوشش بام، قبل از آنکه به محل نهایی خود بالا برده شوند، برپا می شوند.

این کار برای شبکه های فضایی مسطح مناسب است ولی، زمانیکه یک منحنی سه بعدی قابل ملاحظه در بام وجود دارد، این روش بسیار مشکل می شود. ریچارد باک مینستر فولر روش های مختلف نصب را برای سهولت در ساخت گنبدهای ژئودزیک خود آزمایش کرد. برای مثال، در سال ۱۹۷۵، در هونالو از سیستم گنبد معلق با تکمیل تدریجی توسط طناب های سیمی از برج مرکزی استفاده کرد. در این سیستم به دلیل اینکه حلقه های متحدالمرکز سازه در محیط اضافه شدند، گنبد بالاتراز برج قرار گرفته بود. بر این اساس، از این پس کارهای ساختمانی همواره نزدیک سطح زمین انجام شد.

نوآوری جدید در این زمینه سیستم “پانتادوم” است که توسط مهندس ژاپنی مامورا کاواگوچی ابداع شد. قاعده کلی این سیستم براساس این حقیقت است که یک سازه با چهار یا تعداد بیشتری اتصال مفصلی در یک سطح، یک مکانیزم است که می تواند به آزادی حرکت کند. اغلب مردم با مکانیزم مفصلی و یا پانتوگراف که برای برقرار کردن تماس الکتریکی بین موتور های الکتریکی لوکوموتیوهای راه آهن به کار می رود و کابل های بالایی، قدرت حرکت آنها را فراهم می کند، یا وسیله ای برای کپی کردن نقشه ها به صورت مستقیم یا با تغییر در مقیاس آنها، آشنایی دارند. به طرز مشابهی، ما با انعطاف پذیری مکانیزم های مفصلی (با حس مهندسی)، به طور کلی آشنایی داریم. مامورا کاواگوچی از این انعطاف پذیری که امکان نصب موثر برای فرم های غیر مسطح سقف ها را به وجود می آورد، استفاده کرده است.

بر این اساس، مقاطع عرضی ساختمانهای پیچیده که با استفاده از شبکه های فضایی ساخته می شوند، باید به مقاطع کوچکتری که می توانند به یکدیگر مفصل شوند، تقسیم شده و در محیط نگاه داشته شوند. سپس با انتخاب مناسب در موقعیت مفصل ها، می توان مقاطع عرضی را تا کرد تا در حالت تاشده، بزرگترین انحنای سقف نزدیک سطح زمین باشد. شبکه فضایی می تواند به صورت مورد نظر باز شده و در موقعیت خود قفل شود تا بزرگتر از یک مکانیزم نشود.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

بیمارستان کودکان رندال Randall

ساختمان جدید بیمارستان کودکان رندال یک مرکز جامع مراقبت کودکان است . طراحی این ساختمان بر پایه ی یک سری تحقیقات تجربی به گونه ای است که به خودیِ خود محیطی شفابخش و آرامش بخش را هم برای بیماران و هم خانواده هایشان و کارمندان فراهم کرده است .

باغ بام ، playscape¹  و حیاط در این مجموعه فضاهایی را برای بازگشت به طبیعت ایجاد میکند که موجب ارتقای کیفیت تجربه ی فضایی بیماران و خانواده هایشان میشود .

این پروژه علاوه بر طراحی کل ساختمان بیمارستان کودکان و لنداسکیپ آن ، شامل طرح های توسعه ای برای بخشهایی از کل مجموعه مرکز درمان لگاسی امانوئل ( Legacy Emanual ) نیز میباشد مانند : ورودی جدید مجموعه ، روشهای نوین زیرسازی و زهکشی آبهای سطحی و تغییراتی در سیرکولاسیون پیاده و سواره برای ارتباط بهتر با کل مجموعه ی بیمارستان و فضاهای عمومی شهر

ویژگی های معماری پایدار به کار رفته در پروژه :

–  طراحی بیمارستان از ( GGHC: Green Guide for Health Care ) یا همان راهنمای سبز برای مراکز درمان که معیار و چک -لیستی بر پایه ی اصول ²LEED است ، طبعیت میکند . در این پروژه اصول GGHC  در تمامی زمینه ها از طراحی گرفته تا اجرای پروژه و طرح های توسعه ی آتی مورد استفاده قرار گرفته است .

– ۲۶۴۰۳ فوت مربع تجهیزات جدید کنترل روان آبها و فاضلاب های سطحی شامل : چهار باغچه ی جمع آوری آب ³( Vegetated Swales ) ،شش بستر نفوذی ⁴(Infiltration basin)،  هشت ⁵Flow-through planters و دو ⁶stormfilter catch basins است . که روان آبها را از ۲۷۱۰۰۰ فوت مربع از سطوح غیر قابل نفوذ جمع آوری میکند .

– سیستم آبیاری توسط کامپیوتر کنترل میشود و به یک لینک پیشبینی وضع آب و هوا متصل است . به این طریق میزان آبدهی تنها به اندازه ی مورد نیاز صورت میپذیرد . بیشتر گیاهان باغ بام و حیاط نیز به صورت قطره ای آبیاری میشوند .

– یک پارکینگ طبقاتی با ظرفیت ۴۱۸ اتومبیل و زیربنای ۴۸۰۰۰ فوت مربع نیز طراحی شده است که میزان سطوح نفوذناپذیر را در مقایسه با پارکینگ مسطح کاهش میدهد . در صورت مسطح نبودن این پارکینگ میزان سطح غیر قابیل نفوذ آن به ۱۱۰۰۰۰ فوت مربع میرسید .

پاورقی ( مترجم )

۱٫ playscape : نوعی طراحی لنداسکیپ به گونه ای شاداب و سرزنده است . گاهی از این واژه برای اشاره به زمینهای بازیی استفاده میشود که در آن حس و حال بودن در طبیعت القا شود . معماران منظر این اصطلاح را برای توصیف فضاهایی از شهر که همه ی سنین را به تعامل و لذت بردن از محیط تشویق میکند استفاده میکنند .

۲٫ LEED : Leadership in Energy & Environmental Design : یک سیستم امتیازدهی و استانداردسازی بر پایه ی معیارهای معماری پایدار است و از سال ۱۹۹۸ توسط انجمن ساختمان های سبز ایالات متحده فعالیت خود را شروع کرده است .

۳٫ vegetated swales : باغچه های گود با شیبی ملایم هستند که برای زهکشی روان آب های خیابان ها و سطوح نفوذ ناپذیر ساخته میشوند نسبت به روشهای سنتی زهکشی مزایای متعددی دارد : گیاهان کاشته شده در این باغچه ها سرعت سیلابها و روان آبهای سطحی را کاهش میدهند و همچنین به عنوان فیلتر عمل میکنند و رسوبات و آلاینده ها را از آب خارج میکنند. و بسیاری مزایای دیگر که از علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی vegetated swale ها دعوت میکنم که حتماً سری به این لینک بزنند: http://www.portlandoregon.gov/bes/article/127473

۴٫ infiltration basin : نوعی BMP  ( بهترین شیوه ی مدیریت برای آبهای سطحی) است که برای مدیریت آبهای سطحی ، جلوگیری از سیل ، فرسایش و افزایش کیفیت آب رود خانه ها ، جوی ها یا دریاچه های مجاور ساخته میشود . برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی infiltration basin ها به این لینک مراجعه کنید : http://stormwaterbook.safl.umn.edu/content/infiltration-practices

۵٫ flow-through planters : سازه ها یا کانتینرهایی با سطح زیرین نفوذ ناپذیر میباشند و یا بر روی سطوح نفوذ ناپذیر قرار میگیرند . میتوانند بر روی سطح زمین و یا در زیر آن واقع شوند . با شن و ماسه و گیاه پر میشوند و معمولاً ضد آبند . آنها به صورت موقتی سیلابها و روان آبها را بر روی سطح شنی خود ذخیره میکنند و با نفوذ ذره ذره ی آب به داخل رسوبات و آلودگیها را از آب خارج میکنند . برای دیدن اطلاعات بیشتر درباره ی flow-through planter ها به این لینک مراجعه کنید : http://www.portlandoregon.gov/bes/article/127475

برای ارتقاء سواد علمی –پژوهشی متخصصین ، دانشجویان و علاقمندان معماری بر آن شدیم تا مجموعه کاملی از لغات، تصاویر و تعاریف تخصصی معماری را در غالب یک دیکشنری تصویری معماری ارائه دهیم.
شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر:
۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

آحاد:

 

واحد اندازه گیری measure

واحد (یکا) یا معیاری برای اندازه گیری، مورد استفاده در تعیین ابعاد، کمیت یا ظرفیت چیزی.

 

دستگاه متریک metric system

دستگاهی دَه دَهی برای اوزان و مقادیر، که اول بار در فرانسه پذیرفته شد، اما اکنون گسترش زیادی پیدا کرده و به طور وسیعی در علم مورد استفاده قرار می گیرد.

 

دستگاه بین المللی آحاد international System of Units

یک دستگاه پذیرفته شده ی بین المللی از واحدهای فیزیکی هم قماش که از متر، کیلوگرم، ثانیه، آمپر، کلوین و کاندلا (شمع) به عنوان واحدهای پایه ی کمیت های اصلی طول، جرم، زمان، جریان الکتریکی دما و شدت نور استفاده می کند.

 

طول length

گستره ی هر چیز، که در راستای بزرگترین بعدش اندازه گیری شده است.

 

سطح area

اندازه ای کمَی از یک صفحه یا سطح خمیده

 

حجم volume

اندازه یا گستره ی یک شیء سه بعدی یا بخشی از فضا، که در سیستم واحدهای مکعبی اندازه گیری می شود.

 

واحد SI SI unit

یکی از واحدهای پایه ی دستگاه بین المللی آحاد

 

متر meter(m)

واحد پایه ی طول در سیستم متریک، معادل ۳۷/۳۹ اینچ؛ که در ابتدا بصورت یک ده میلیون اُمِ فاصله ی خط استوا تا قطب – روی نصف النَهاری (که از پاریس می گذرد) – تعریف شده و سپس بصورت فاصله ی بین دو خط روی میله ای از جنسِ (آلیاژ) پلاتین – آیریدیوم، – که در انجمن بین المللی آحاد و اوزان در نزدیکی پاریس، نگهداری می شود – و اکنون به صورت ۱:۲۹۹۹۷۲۴۵۸ فاصله ای که نور در یک ثانیه در خلاء می پیماید. علامت اختصاری آن: m

.

کیلومتر kilometer (km)

واحدی برای طول و فاصله؛ مساوی با ۱۰۰۰ متر و معادل ۸/۳۲۸۰ فوت یا ۶۲۱/۰ مایل. علامت اختصاری آن km

 

هکتار hectare (ha)

واحدی متریک برای سطح، مساوی با ۱۰۰۰۰ متر مربع یا ۴۷/۲ ایکِر (جریبِ فرنگی).

 

لیتر liter (L)

واحدی متریک برای ظرفیت؛ مساوی با یک هزارم متر مکعب یا ۰۲/۶۱ اینچ مکعب. علامت اختصاری آن L

 

خط کشِ مدرج scale

مجموعه ای از علامت های منظم پیاده شده در بازه های مشخص؛ به عنوان مرجعی استاندارد برای اندازه گیری.

 

سانتی متر centimeter (cm)

واحدی متریک برای طول؛ مساوی با یک صدم متر یا ۳۹۳۷/۰ اینچ. استفاده از سانتی متر، در ساختمان سازی توصیه نمی شود. علامت اختصاری آن: cm.

 

میلی متر millimeter (mm)

واحدی متریک برای طول؛ مساوی با یک هزارم یا ۰۳۹۳۷/۰ اینچ. علامت اختصاری آن : mm.

 

میکرون micron (micrometer. mu,µ)  یک میلیون اُمِ متر (همان “میکرومتر” است) علامت های اختصاری آن: mu,µ.

 

میلی لیتر millillitr (ml)

واحدی متریک برای ظرفیت؛ مساوی با یک هزارمِ لیتر یا ۰۱۶۲/۰ اینچ مکعب. (در ایران از معادل “سی سی” استفاده می شود). علامت اختصاری آن: ml.

 

جرم حجمی density

جرم یک ماده در واحد حجم آن. (“چگالی”، همان “جرم حجمیِ نسبی” است).

 

حجم مخصوص specific volume

وارونِ جرم حجمی؛ مساوی با حجم در واحد جرم.

 

وزن مخصوص specific gravity

نسبت جرم حجمی یک ماده به جرم حجمی ماده استاندارد دیگر – که این ماده ی استاندارد برای مایعات و جامدات، آب مقطر و برای گازها، هوا یا هیدروژن است.

 

نیوتن newton (N)

واحد SI مربوط به نیرو؛ مساوی با نیروی لازم برای ایجاد شتابی مساوی با یک متر بر مجذور ثانیه در یک وزنه ی یک کیلوگرمی. علامت اختصاری آن: N.

 

کیلوگرم kilogram (kg)

واحدی برای نیرو و وزن؛ مساوی با وزن یک وزنه ی یک کیلوگرمی تحت اثر جاذبه ی زمین. علامت اختصاری آن: kg.

 

اتمسفر atmosphere (atm)

واحدی برای فشار؛ مساوی با فشار عمودی هوا در سطح دریا؛ که برابر است با ۱۰۵*۰۱۳۲۵/۱ نیوتن بر متر مربع یا حدود ۷/۱۴ پوند بر اینچ مربع. علامت اختصاری آن: atm.

 

فشار اتمسفر atmosphere pressure / (barometric pressure)

فشار وارده توسط اتمسفر هوا به هر نقطه ی مشخص، که معمولاً به صورت ارتفاع ستون جیوه بیان می شود. (همان “فشار هوا” می باشد.)

 

فشارسنج barometer

وسیله ای برای اندازه گیری فشار هوا؛ مورد استفاده در پیش بینی هوا و تعیین ارتفاع.

 

اسب بخار horsepower (hp)

واحدی برای توان؛ مساوی با ۵۵۰ فوت پوند بر ثانیه یا ۷/۷۴۵ وات. علامت اختصاری آن: hp.

 

تُنِ متریک metric ton (tonne , m.t)

واحدی برای جرم؛ مساوی با ۱۰۰۰ کیلوگرم و معادل با ۶۲/۲۲۰۴ پوندِ انگلیسی. علامت اختصاری آن: m.t.

 

توان power

میزان کار انجام شده یا انرژی انتقال یافته در واحد زمان، که معمولاً بر حسب وات یا اسب بخار بیان می شود.

 

گرم gram (g)

واحدی متریک برای جرم؛ مساوی با یک هزارم کیلوگرم یا ۰۳۵/۰ اونس. علامت اختصاری آن: g یا “gr”

 

جرم mass

معیاری برای لَختی یک جسم که با میزان مصالح موجود در آن و وزنش – در یک شرایط ثابت از نظر جاذبه ی زمین – تعیین می شود. علامت اختصاری آن: M.

 

کیلوگرم kilogram (kg)

واحد SI پایه ای برای جرم؛ مساوی با جرم یک استوانه از جنس (آلیاژ) پلاتین – آیریدیوم – که در انجمن بین المللی آحاد و اوزان، در نزدیکی پاریس، نگهداری می شود – و معادل است با ۲۰۵/۲ پوند انگلیسی. علامت اختصاری آن: kg.

 

وزن weight

نیروی ثقلیِ وارد بر یک جسم از طرف زمین؛ مساوی با جرم جسم، ضرب در شتابِ ثقل محلی.

 

جاذبه ی زمین gravity

نیروی رو به مرکزِ جاذبه ای وارده از طرف کره ی زمین به اجسامِ نزدیک سطح آن.

 

شتاب ثقل acceleration of gravity

شتاب یک جسم در حال سقوطِ آزاد در میدان جاذبه ی زمین؛ که مقدار آن در سطح دریا تقریباً ۳۲ فوت (۸/۹ متر) بر مجذور ثانیه می باشد.

 

فشار pressure

نیروی وارد بر یک سطح که بصورت نیرو بر واحد سطح، اندازه گیری می شود.

 

پاسکال pascal (pa)

واحد SI مربوط به فشار؛ مساوی با یک نیوتن بر متر مربع. علامت اختصاری آن: pa.

 

انرژی energy کاری که یک سیستم فیزیکی می تواند در تغییر از محل اصلی اش به محل مرجع مشخصی، انجام دهد.

 

ژول joule (newton – meter.J)

واحد SI مربوط به کار یا انرژی؛ مساوی با کار انجام شده به واسطه ی جا به جایی نقطه ی اثر یک نیروی یک نیوتنی در فاصله ای به اندازه ی یک متر و در امتداد نیرو، که تقریباً مساوی با ۷۳۷۵/۰ فوت – پوند می باشد. علامت اختصاری آن: J.

 

وات ساعت watt.hour (wh)

واحدی برای انرژی؛ مساوی با انرژی یک وات که برای یک ساعت فعالیت کند، و معادل با ۳۶۰۰ ژول. علامت اختصاری آن: wh.

 

 

 

 

 

 

 

 

برای ارتقاء سواد علمی –پژوهشی متخصصین ، دانشجویان و علاقمندان معماری بر آن شدیم تا مجموعه کاملی از لغات، تصاویر و تعاریف تخصصی معماری را در غالب یک دیکشنری تصویری معماری ارائه دهیم.
شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر:
۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

آرایه omament

ضمیمه، بخش یا جزیی که زیبایی یا آراستگی را برای یک چیز – به عنوان بخش الحاقی یا اصلی آن – فراهم می کند.


 

 

نماد نگاره pictografh

نماد یا نشانه ای تصویری.

 

شهر کتیبه graffiti

نوشته یا ترسیماتی که روی سطوح معابر عمومی، پیاده روها و یا دیوار ساختمان ها نقاشی، یا اسکیس شده است.

 

حاشیه sgraffito

آرایه حاصل از برش دادن یا خراشیدن یک سطح رنگ یا اندود – به منظور احیای زمینه ای از رنگ متضاد.

موزاییک mosaic

تصویر یا نگاره ی تزیینی ساخته شده از طریق چیدن تکه های کوچک – و معمولاً رنگارنگِ – کاشی (کف پوش)، مینا یا شیشه با ملات.

موزائیک mosaic

 

شیشه ی رنگین smalto

شیشه یا مینای رنگین – خصوصاً در فُرم مربع های کوچک – مورد استفاده در موزاییک کاری.

شیشه رنگین Smalto

نقش برجسته relif

برآمدگی یک ترکیب یا فرم، از پس زمینه ی مسطحی که روی آن شکل گرفته است.

نقش برجسته Relif


نقش فرو رفته cavo – relievo )sunk relief)

برجستگی تندیس‌گون که در آن، با اهمیت‌ترین نقاط فرم مدل قرار گرفته، پایین‌تر از – یا هم‌تراز با – سطح اصلی هستند.

نقش فرو رفته Cavo-Relieve


دیوار نگاره mural

تصویر بزرگ رنگ آمیزی شده روی – یا مستقیماً به کار رفته در – یک دیوار یا سطح سقفی.

دیوار نگاره Mural


نقاشی دیواری fresco

هنر یا فن نقاشی روی سطح اندود تازه گسترده شده با رنگدانه های حل شده در آب یا مخلوط آب آهک – همچنین، تصویر یا طراحی که چنین نقاشی شده است. (دیوار نگاره هم می گویند).

نقاشی دیواری Fresco


کنده کاری engrave

حکاکی، تراشیدن یا قلم زنی طرحی روی یک سطح تخت مانند آهن، سنگ و یا چوب.

کنده کاری Engrave

 

مشبک openwork

اثر هنری ساختاری یا آرایه ای؛ با ویژگی شباک مانند یا (دارا بودن) روزنه های قابل دید در سرتاسر آن.

 

ستاره star ترکیبی بومی؛ معمولاً دارای پنج پر منشعب از یک مرکز، که اغلب به عنوان آرایه یا نماد، به کار می رود.

ستاره Star

 

ستاره ی داوود star of david (Magen David, Magen David)

ستاره ی شش پَرِ مورد استفاده به عنوان نمادِ آیین یهود.

ستاره ی داوود star af david

ستاره ی شش پر hexagram

ترکیبی ستاره ای با شش تیزی، که از طریق کشیده شدن هر یک از اضلاع یک شش ضلعی منتظم به داخل مثلث های متصاوی الاضلاع، فرم یافته است.

 

هاله ی تقدس glory

طوقه، دایره و یا شعاع‌های پیرامونی نورانی به مثابه ی یک هاله، اکلیل نور یا تاج آسمانی.

 

هاله halo )nimbus)

حلقه یا طوقه ای از پرتو تابان گرداگرد یا بالای سر قدیسان و شخصیت های ربانی، که در پیکر تراشی‌ها و نقاشی های مذهبی، به طور سنتی، نماد تقدس محسوب می شود. اکلیل نور هم نامیده می شود.

 

قاب table صفحه ای مستطیل شکل فرو رفته یا برجسته، روی یک دیوار؛ که به طور مشخص با یک کتیبه، نقاشی یا پیکره، آرایه بندی یا اجرا میشود.

 

لوح نوشته tablet

صفحه یا لوحه ای تخت، با سطحی مناسب برای – یک کتیبه، پیکره ی تزیینی یا مانند آن.

 

ترنج medallion

نقش معمولاً دایره ای یا بیضوی، که اغلب ترکیب یا آرایه ای را در یک نقش برجسته در بر می گیرد.

 

قاب کتیه cartouche )cartouch)

سطح مستطیلی یا بیضوی – و به ندرت محدب – که برای نیل به یک نقش برجسته محدود، معمولاً با پیچک چنگ تزیینی، حاشیه پردازی شده است.

 

شیردال griffin )griffon, gryphon)

جانوری افسانه ای؛ با سر و بال عنقا و بدن و دم شیر.

شیردال Griffin


ته ستون griffe )spur)

آرایه ی پیش آمده از ته ستون گرد یک ستون، در جهت کنج یک پاسنگ چند ضلعی یا مربع.

ته ستون Griffe

 

صلیب cross شی ء یا ترکیبی اساساً شامل بازوی قائم و بازویی عرضی- با زاویه ی نود درجه نسبت به هم – می باشد و نماد آیین مسیح محسوب می شود. (به آن “چلیپا” هم می گویند).

 

صلیب رومی Latin cross

صلیبی با یک بازوی قائم یا عمودی که در قسمت بالا، یک بازوی افقی آن را قطع می کند.

 

صلیب سلتی Caltic cross

صلیبی شبیه به صلیب رومی؛ با طوقه ای حدوداً در محل تقاطع بازوی عرضی و قائم.

 

صلیب یونانی Greek cross

صلیبی شامل یک بازوی قائم که در وسط، توسط یک بازوی افقی هم اندازه با آن، قطع شده است.

صلیب یونانی Greek Cross

 

صلیب اورشلیم Jerusalem cross

صلیبی با چهار بازو که هر کدام، به یک بازوی عرضی منتهی می شود و اغلب دارای یک صلیب یونانی کوچک در مرکز هر ربع گرد، می باشد.

صلیب اور شلیم Jerusalem Cross

 

صلیب مالتی Maltese cross

صلیبی منتظم با بازوهایی که انتهای آن به شکل V می باشد.

صلیب مالتی Maltese Cross

 

صلیب منتظم cross farmèe

صلیب دارای بازوهایی با طول یکسان، که هر یک، از مرکز به طرف خارج گسترش یافته است.

 

اسلیمی arabesque

طرح پیچیده و پر زرق و برقی که دارای گل ها، نقش برگ ها و گاه صورت های جانوری و هندسی است تا نگاره ای در هم‌بافت از خطوط مشبک تشکیل دهد.

اسلیمی Arabesque

 

پخ bullnose  یک زاویه ی خارجی گرد یا مدور.

 

کُنج conge ابزار مقعر دارای فرم یک ربع گرد انحنا یافته از سطحی مشخص، که نسبت به یک کام کشویی موازی با آ« سطح، به حالت قائم خاتمه یافته است.

 

تاج ogee )gula) ابزار دارای مقطع دو خم – به شکل یک S کشیده.

 

قرنیز cornice پیش آمدگی پیوسته و ابزارزنی شده، که تاجی برای یک دیوار – یا ساختار دیگر – پدید می آورد و یا آن را برای اهداف ترکیبی، به طور افقی تقسیم می کند.

 

سنتوری شکسته broken pediment نوعی سنتوری که قرنیزهای شیب دارش – در قسمت تاج یا تارک آن – شکسته است. این بریدگی، اغلب با یک خاکستردان، قاب کتیبه یا آرایه ی دیگر، پر می شود.

سنتوری شکسته Broken Pediment

 

سنتوری گردن قو swan’s neck pediment سنتوری شکسته ی دارای خط کناره نمای فرم یافته با یکجفت خمیدگی دو تاب مماس بر لبه های سنتوری؛ که نسبت به یک جفت توماری سر ستون در دو طرف مرکز – جایی که اغلب، یک سر مناره از بین تومارهای سر برآورده – بالا آمده است.

 

تزیین سردر coronet آرایه ی برجسته نمای واقع در بالای یک پنجره یا در – در قسمت سنتوری.

 

بیمارستان ابوظبی

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

رئیس دولت امارات متحده عربی و حاکم ابوظبی در جریان طرح های ساخت دو بیمارستان تازه “العین” و “المرفق” قرار گرفتند.
از آنجا که ساخت این دو بیمارستان تازه سطح درمان پزشکی تخصصی و خانوادگی را در ابوظبی بالا می برد، این بیمارستان ها جایگزین بیمارستان های کنونی العین و المفرق خواهند شد. بیمارستان تازه ساز المرفق که ۶۹۰ تخت خوابی بوده و مساحت آن ۲۴۵ هزار متر مربع است، جایگزین بیمارستان کنونی ۴۳۱ تخت خوابی المرفق خواهد شد

همچنین پارکینگ این بیمارستان گنجایش ۱,۳۰۰ خودرو را خواهد داشت و ساختمان تازه برای درمان بیماری های خارجی نیز از  ۱۴۷اتاق و ۶۰ اتاق معاینه تشکیل شده است.

بنا بر اعلام شرکت خدمات پزشکی ابوظبی، بیمارستان تازۀ العین نیز مجتمعی است با فضایی دوستانه که در آن امکانات نوین پزشکی ارائه می گردد. این بیمارستان ۶۸۸ تخت خوابه در زمینی به مساحت ۳۵۸ هزار متر مربع با ۳۰ دپارتمان پزشکی ساخته شده و افزون بر برخورداری از نخستین واحد تخصصی درمان سکته های مغزی در کشور، دارای بخش هایی خاص در حوزه زیست پزشکی از جمله حوادث، استخوان پزشکی، و طب ورزشی است. این بیمارستان در همکاری با دانشگاه امارات، به مرکزی برای پژوهش، آموزش، و کارورزی متخصصان تبدیل خواهد شد. همانطور که در تصاویر زیر می بینید بیمارستان العین در کشور امارات، یکی از بزرگترین و شکیل ترین بیمارستان ها است که طراحی محیطی و داخلی، تجهیزات و امکانات عالی با رنگ های شاد و متنوع آن بی شباهت به هتل نیست.

رئیس دولت امارات بر افزایش سطح مراقبت های بهداشتی و پزشکی ارائه شده به شهروندان اماراتی و خارجیان مقیم این کشور، تأکید نموده است و اعلام شده که این دو بیمارستان در سال ۲۰۱۳ وارد عرصۀ خدمت رسانی خواهند شد. اَبوظَبی، یکی از امیرنشینهای هفتگانه و بزرگ ترین واحد امارات متحد عربی در ساحل جنوبی خلیج فارس است

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

بیمارستان زنان سلطنتی جدیدترین بیمارستان دولت استرالیا است که ، تمرکز بر روی ارائه خدمات پزشکی به طور خاص برای زنان است. A Public Private . مشارکت عمومی خصوصی ، پروژه کارآمد ، معاصر ، نوآور و سازگار با محیط زیست ، طراحی  است و اجازه می دهد تا با حداکثر انعطاف پذیری به فعالیت بپردازد.

رویکرد برنامه ریزی ابتکاری است منطقی و سازمان یافته ، ارائه امن ، مراقبت از بیماران موثر است. . دو بال با موقعیت مرکزی از لابی ، آسانسور و پله ها برای پیدا کردن راه آسان پیوست.   . صفحات طبقه و شبکه های ساختاری برای پوسته قابل انعطاف و دپارتمان اشغال می شود.  . ایجاد شبکه بندی انعطاف پذیر برای رفع نیازهای فعلی و پیش بینی و توانایی برای پیکربندی مجدد با اختلال کم است.

تعداد نوآوری های زیست محیطی شده اند ، از جمله جابه جا یی تهویه مطبوع به بخش بستری با هوا ۱۰۰ ٪ تازه ، ارتفاعات پوشیده هوشمندانه با ابعاد استاندارد و استفاده از جرم اینرسی حرارتی (فلش صفحات کف / تهویه طبیعی / بهینه نور طبیعی).

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر:۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

uni

دانشکده پزشکی در دانشگاه سیدنی غربی ، استرالیا توسط لیون

دانشکده پزشکی ، ساختمان تطبیق بنیاد جدید توسط دانشگاه علوم پزشکی طراحی شده است Lyons توسط لیون می باشد. دانشگاه غرب سیدنی دانشکده پزشکی ، مستقر در پردیس Campbelltown در قلب حومه شهر به سرعت در حال گسترش است ، به عنوان مجتمع آموزش پزشکی و محیط زیست پژوهش بر اساس اصول آموزش و پرورش معاصر دانش جو محور ،آموزش و پژوهش مشترک بین رشته ای می باشد.

uni

مطابق با اهداف آموزشی  ، ایده اصلی ما بود ، برای ایجاد یاد “socioeducational” فضای توپی های خارجی. . فضای توپی می شود یکی دیگر از فضای محوری خارجی ، با پیوستن به گسترش و واژگان از دیگر فضاهای فروم خال خال در سراسر محوطه دانشگاه است. این اتاق های خارجی  نقطه کانونی برای سه برنامه مختلف (آزمایشگاه های آموزش ، مسکن و دفتر آزمایشگاههای تحقیقاتی) فراهم می کند. برای بحث در مورد پزشکی. اتصال قوی بصری و فضایی از ارتباط منحنی  شکل فضای خارجی برای شرح برنامه ،  محقق ، اساتید و دانش دانشخویان می باشد.

uni

 

 

uni

 

 

uni

 

uni

 

 

شرکت معماری آرتور و همکاران (AOA)
تلفن: ۲۲۹۸۳۳۸۵ و ۲۲۷۰۶۶۳۱
آدرس: فرمانیه، بلوار اندرزگو، خیابان وطن پور شمالی، بن بست هنگامه، پلاک ۳