نقش چوب در معماری و معماری داخلی و دکوراسیون داخلی
چوب یکی از قدیمی ترین و ابتدایی ترین مصالح ساختمانی موجود در طبیعت است که بشر در طول تاریخ از آن استفاده کرده . چوب تنها مصالح ساختمانی است که از منبع قابل تجدید بدست میاد و جزء مصالح خوب برای مناطق زلزله خیزه. داریوش در فرمان بناسازی شهر شوش از تخته و چوب استفاده کرده و در قصه آپادانا در دوره هخامنشیان چوب را برای استفاده کاربردی و تزئینی استفاده می کردن. در دوران مادها، قسمتی از یک نقش برجسته، درباره ماد در حال حمل یک صندلی چوبی مشاهده می شود که مربوط به سده پنجم پیش از میلاد است.
از جمله مهمترین کاربردهای چوب می تونیم به این موارد اشاره کنیم:
۱- استفاده از چوب در ساخت مصنوعات چوبی
۲- استفاده از چوب برای اعضای باربر
۳- استفاده از چوب برای کارهای کمکی در ساخت و ساز، مثل قالب سازی، چوب بست و . . .
۴- استفاده از چوب برای نماسازی و تزئین
نکته قابل توجه این است که برای استفاده مهمتر از چوب ها باید مواردی مثل جهت الیاف چوب، مقدار رطوبت، نوع چوب، محل رویش، پهنی دایره سالانه، درجه حرارت، تعداد گره های روی چوب، شرایط نمونه گیری، شرایط لحظه ای آزمایش و دستورالعمل آزمایشی را در نظر بگیریم.
تاریخچه چوب درمعماری ساختمان
طبق مطالعات مردمان بومی شمال ایران، که قرنها قبل از مهاجرت آریائیها در ایران زندگی می کردند در حدود ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، چوب را در کلبه سازی خود به کار می بردند. در زمان هخامنشیان شواهد نشان می دهد که در آن زمان جنگل و چوب برای هنرمندان کاملا ارزش داشته به همین دلیل، درختکاری فقط از نظر تولید چوب اهمیت دارد. کوروش مشخصا به کشت درخت بها می داد. کاربرد چوب در معماری تخت جمشید و شوش کاملا مشاهده می شود. استفاده از چوب در امور ساختمانی و معماری در دروره هخامنشیان به طور فوق العاده ای ترقی کرد. در دوره ساسانیان از چوب برای قاب سازی طاق و گنبدها استفاده می کردند. از قدیمی ترین آثار چوبی بعد از اسلام، دو ستون چوبی و قطعه ای خاتم کاری است که در ناحیه ترکستان غربی کشف شده و متعلق به قرن سوم ﻫ – ق یا نهم میلادی است. در دوران قبل از اسلام قطعات بزرک چوبی به عنوان بخشی در ساختمان به کار می رفته. در کل مهمترین وسایلی که در اوایل اسلام با چوب ساخته می شده عبارتند از: درب و پنجره و ابزارآلات صنعتی و کشاورزی و جنگی.
چوب انواع مختلفی دارد به زبان عامی می توان گفت: چوبهای سخت، چوب های نرم که نوع آنها بسته به خود درخت عنوان بندی میشه مثل چوب های راش، توسکا، چنار، نارون،کاج، صنوبر و . . . که چوب هایی مثل افرا، ملچ، آزاد، گردو، راش و . . . برای مبل سازی و تزئینات بکار می رود.
کاربرد چوب در دکوراسیون
یک از راه های ایجاد فضاهای مطبوع برای جسم و روح درزندگی، به کار بردن عناصر طبیعی و اجناس آشنا برای ذهن است از پر کاربردترین این عناصر در محیط اطراف ما چوبه که در عصر ما بکار گرفته می شه. چوبها خاصیتهای فیزیکی خیلی سودمندی دارند. فواید و کاربرد چوب فراتر از سازه است و کوچکترین عنصرهای دکوراسیون و وسیله های یک خانه را می تونیم با آن بسازیم.
عناصر اصلی که چوب باید در دکوراسیون داشته باشد ۱- رنگ و زیبایی آن، ۲- آکوستیک بودن، ۳- ضریب سختی، ۴- ظرفیت حرارتی، ۵- قدرت شکل پذیری، ۶- عایق برای حرارت.
مزیتهایی که چوب نسبت به سایر مواد دیگر در اصول ساختمانی دارد خیلی زیاده. مثلا برای سبک درست کردن می تونیم دیوارها و سقف ها را یا حتی کف را از چوب درست کنیم. امروزه بعضی ساختمانها توسط پانلهای چوبی صنعتی ساخته می شوند این پانلهای چوبی بسیار راحت نصب می شوند و مقاومت بسیار زیادی در برابر باد و زلزله دارد. همچنین این پانلها در بزرگراهها و پلهای راه آهن کاربرد زیادی دارند.
در دکوراسیون در ساخت موارد مختلفی از چوب استفاده می شود . از جمله وسایل تزئینی، وسایل نمادین و وسایلی که از آنها در منزل استفاده می کنیم. اگر بخواهیم وسایل تزئینی را مثال بزنیم مثل انواع گلدانهای تزئینی، آویز گردنبند قاب عکس و یا جای دستمال کاغذی و . . . وسایل نمادین مثل: مجسمه های نمادین تاریخی و یا اساتید و هنرمندان و . . . از روکش چوب نیز می توان برای پوشاندن وسایل مصرفی و یا ساخت وسایل دکوری استفاده کرد. مثلا با این روکش ها در گلسازی استفاده می کنیم یا قسمتی از دیوار اتاقمان را بپوشانیم یا یک لوستر یا آباژور بسازیم.
وسایل مورد استفاده عبارتند از کمدها، طبقه ها، جاکفشی، کابینت، دربها، پنجره ها و یا حتی سقف ها و دیوارها و غیره که می تونند از هر جنسی باشند. اگر ما بخواهیم به صورت دکوراتیو از این وسایل استفاده کنیم، یکی از گزینه های ما چوب است. یعنی بیائیم آنها را با چوب بسازیم مثل کابینتهای آشپزخانه که جدیدا مد شده همه با MDF می سازند.
اصولا چوبها چون از درختان تهیه می شوند بیشتر آنها به رنگ کرم و قهوه ای هستند. خود رنگ قهوه ای دارای طیف رنگ ها مختلفی مثل خرمایی،خاکی، فندقی، نسکافه ای و غیره می باشد که هر کدام از این رنگها ویژگیهای خاص خودش را داره. از لحاظ علم انرژی درمانی قهوه ای سمبل رویش تکامل است و یکی از عناصر پنجگانه انرژی چوب است که از زمین می روید به آسمان قد می کشد. همانطور که انسانها رشد می کنند و قد می کشند. دارای حال و هوای گرم است و می توانیم در تمامی قسمتهای مختلف یک فضا اعم از اداری، مسکونی، تجاری وغیره و در فضایی جنوبی و آفتابگیر می تونیم از چوب به رنگ قهوه ای تیره استفاده کنیم. قهوه ای نماینده طبیعت در فضای ماست و با استفاده از آن در فضای خودمون همیشه تازگی و طراوت را همراه داشته باشیم و توصیه می شود در رنگ آمیزی از رنگ قهوه ای به جای مشکی استفاده شود.
سایر مصنوعات چوبی
MDF ، HDF و سایر مصنوعات چوب
MDF
مخفف کلمه لاتین Medium Density Finerboard (فیبر با فشردگی متوسط) است. و جزء فراورده های چوب محسوب می شه. نوعنی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می گردد. و از ذرات چوب بهم چسبیده تحت فشار و حرارت ساخته می شود. MDF را پس از تولید می توان روکش کرد. روکش های تزئینی علاوه بر زیبایی، به دوام آن در محیط مثل آشپزخانه کمک می کند. روکش ملامینه از متداول ترین نوع روکش برای MDFاست . MDF در ابتدای کار به جای ورقهای فشرده چوبی به کار می رفت ولی بعدها به جای چوب نیز استفاده شد و در ال حاضر دامنه کاربری آن روز بروز اضافه می شود.
تاریخچه MDF
با توجه به اینکه گفتیم MDF نوعی تخته فیبر ست، و تخته ی فیب حدود بیش از صد سال قدمت دارد و اولین تتخته ی فیبر عایق در دوران جنگ جهانی اول ساخته شده است و صنعت تخته خره چوب برای اولین بار در کشور آلمان و در زمان جنگ جهانی دوم توسعه پیدا کرد. و کاربرد آنها در دهه ی ۱۹۷۰ به سرعت توسعه پیدا کرد. پس می توانیم بگوییم که مثل چوب خیلی قدیمی نیست و عمر آن از یک قرن تجاوز نمی کند.
نیاز بازار ایران در MDF از طریق واردات تأمین میشه و به صورت خام و روکش شده است که عمدتا از کشورهای ترکیه، انرونزی، روسیه، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، اتریش،فنلاند و … وارد می شود. البته محصولات ترکیه و اندونزی نسبت به سایر کشورها از نظر قیمت کمتر هست و طرفدار بیشتری در بازار فعالی ایران دارد. و امروزه حدود ۸۰ تا ۹۰% واردات از کشور ترکیه می باشد.
خصوصیاتی که باعث می شود که MDF کاربردهای متنوع داشته باشد: ضخامت و ابعاد قابل تولید ،اینکه قابلیت ابزارخوری، ماشین کاری و سنباده زنی، سطوح صاف و متراکم، قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف، عدم وجود معایب چوب، قابلیت انجام روی تمام سازه ها، زیبایی ظاهری ، قیمت مناسب و مقاومت بسیار بالا در برابر رطوبت و حشرات و قارچها.
مشخصات فنی یک MDF خوب و مرغوب: مقاوم در برابر نفوذ آب، متورم نمی شود،انسجام و قدرت آن زیاد است و زود نمی شکند، جرم حجمی بالا دارد و پوک نیست، از میزان چسب مصرفی بالائی برخوردار باشده ، ضخامت زیاد باشه . مقاومت کششی و خمشی خوبی داشته باشد.
کاربرد MDF
MDF بیشتر در فضاهای داخلی ساختمان استفاده می شود و با آن می توان برای ساخت انواع کمدها و کتابخانه، میز و کابینت و چیزهای دیگر استفاده کرد.
چون MDF ها به صورت ورقه های مسطح به ابعاد تقریبی ۳۶۰×۱۸۰ می باشد، به وسیله اره های مخصوص آنها را به ابعاد کوچکتر که قبلا مشخص کرده ایم در می آوریم و لبه های آن را به وسیله نوارهای مختلف و رنگی پی وی سی PVC پوشش می دهیم که از ورود قارچها و رطوبت جلوگیری کنیم، سپس قطعات کوچکتر را بوسیله پرچ به هم وصل کرده و وسیله مورد نظر را درست می کنیم مثلا برای ساخت کابینت آشپزخانه ابتدا ابعاد را در می آوریم و تمام مراحلی را که گفتم انجام می دهیم ابعاد MDF به طور معمول ۳۶۶×۱۸۳ – ۴۱۰×۱۸۳ و ۲۴۴×۱۲۲ – ۲۴۴×۱۸۳ می باشد.
لترون
شرکت لترون در سال ۱۹۶۳ توط متخصصین کارخانه صنعت کاغذ و لاک آلمان تأسیس شد. طراحی آن کامپیوتری بود و در حال حاضر توسط دستگاههای اتوماتیک تولید می شود. این روکش با بیش از ۱۵۰ میلیون متر مربع در سال، بیشترین مقدار مصرف را بین روکش های دیگر در ۵ قاره دنیا دارا است. یکی از مزایای لترون نسبت به دیگر روکش ها مقاوم بودن آن در برابر آب و استحکام بیشتر در برابر ضربه و سائیدگی ونور آفتاب می باشد.
موارد استفاده از لترون همان موارد مصرف برا ی MDF است با این تفاوت که لترون ازرانتر است و در جاهایی استفاده می شود که رطوبت و قارچ پذیری در آنها خیلی کم باشد. یا بطور خلاصه تر اسنکه عمر کوتاهتری نسبت به MDF دارد و با آن وسایلی درست می شود که زمان کمتری بخواهیم از آن استفاده کنیم.
تفاوت لترون با MDF
در کشورها به نئوپانهایی که توسط لترون روکش می شوند اصطلاحا لترون گفته می شود. به همین دلیل و در واقع تفاوت بین نئوپان و MDF است چون هر دو صفحه توسط لترون روکش می شود.
HDF
HDF یک نوع فثبر فشرده است که از لحاظ مقاومت در برابر رطوبت خیلی مقاوم تر از MDF است و با روکش های مقاوم تری روکش می شود و کاربری آنها در کف آشپزخانه و سالن ها و اتاق ها می باشد . برای ساخت دربهای داخلی ساختمان کاربرد دارد و ….
البته مصنوعات دیگری هم هست مثل روکوبه گونیایی، روکوبه مربعی، فرمیکا، در مورد روکوب گونیایی اینکه این صفحات داریا رنگهای مختلف مثل مرمری روشن و تیره هستند و گاهی رنگ آنها را به صورت موج چوب در می آورند. این صفحات قابل شستشو با آب سرد و گرم است و برای پوشش دیوارها به کار می رود. گاهی آنها را به شکل مربع و مستطیل در می آورند و برای پوشش کف آشپزخانه، حمام و سرویسها استفاده می شوند.
فرمیکا
فرمیکا با اسم اختصاری HPL که مخفف High Pressus Laminate می باشد. که یک کلمه اسپانیایی و معرف ورقه ای است مرکب از چندین لایه ساخته شده از الیاف مثل کاغذ، آغشته به رزین های عمل کننده درگرما که تحت تاثیر حرارت و فشار ۵ مگا پاسکال به هم چسبیده باشند. یک یا در سطح فرمیکایی می تواند از ورقه های رنگی یا تزئینی آغشته به رزین ملامین پوشیده شود. در ایران به تولید ورقه های فرمیکای ضد حرارت و رطوبت پرداخته می شود و در حال حاضر از کشورهایی نظیر هند، ترکیه و سوریه و … نیز وارد می شود. مواد اولیه معمولی جهت ساخت فرمیکا یا HPL عبارتند از کاغذ کرافتک، کاغذ دکوراتیو، رزین فنلیک و رزین ملامین.
خصوصیات روکش فرمیکا:
۱- مقاومت های رطوبتی، که مقاوم در برابر آب و بخار و بدون ترک خوردگی و ورقه شدن هستند.
۲- مقاومت های حرارتی: دارای تحمل دمای خشک و شوک حرارتی تا دمای°۱۸۰ سانتی گراد داری مقاومت در برابر حرارت سیگار بدون باقی ماندن اثر آن و تغییرات ابعادی در دمای بالا کمتر از ۳% می باشد.
۳- سایر مقاومتها
به دلیل استفاده از جسب رزین فنولیک در تولید فرمیکا در مقابل جریان الکتریسیته مقاوم بوده و به دلیل استفاده از چسب رزی ملامین در سطح لایه باعث مقاومت رویه در برابر اسیدهای ضعیف می باشد.
