کلینیک تخصصی طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری
یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا یدکوراسیون داخلی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.
کف کاذب چیست ؟
کف کاذب نام کالائی است که به قرینه سقف کاذب نامگذاری شده و به کفی اطلاق می گردد که کف اصلی سازه ساختمانی نیست و جهت افزایش ارتفاع محل تردد به کمک پایه هائی بر کف اصلی طبقات نصب شده است .
ترجمه صحیح نام این کالا ” کف بلند شده ” می باشد که دلیل بکارگیری آن عموماً جهت پوشش حجم زیادی از کابلها و تأسیسات است که در بعضی از اماکن بکار می رود . از آن جمله می توان از اطاقهای کنترل و فرمان مراکز کامپیوترهای سرور ، پستهای برق و مخابرات ، برجهای کنترل ، اطاقهای قرنطینه، گلخانه های مکانیزه و …. نام برد . ولی اخیراً بکارگیری انواع خاص از کف کاذب به منظور گرمایش از کف و انتقال آبهای سطحی و کاهش رطوبت و همچنین به منظور سبک سازی ساختمانها نیز رونق یا فته است ، ضمناً کفهای کاذب در ابعاد مختلف ارائه می گردند که معمولاً ۴۰ ×۴۰ ، ۴۰ × ۶۰ ، ۵۰ × ۵۰ ،۶۰ × ۶۰ ، ۸۰ × ۸۰ و ۱۲۰ × ۶۰ می باشد .
در این مقاله سعی شده است که به خواننده اطلاعات کافی جهت آشنایی با انواع کف کاذب و موارد مصرف آنها ارئه گردد .
اجزاء کف کاذب :
کفهای کاذب عموماً از اجزاء کلی تایل یا کفه ، پایه ، رابط یا استرینگر تشکیل می شوند که بسته به نوع کف کاذب از مواد مختلفی جهت ساخت آنها استفاده می شوند .
انواع کف کاذب :
کفهای کاذب از نظر کاربردی به چهار دسته تقسیم می شوند :
۱- کف های مخصوص پوشاندن تأسیسات
۲- کف های مخصوص انتقال آبهای سطحی ، خاک و ماسه
۳- کف های مخصوص جهت نصب گرمایش کف و کاهش رطوبت
۴- کف های مخصوص سبک سازی ساختمان
شرح:
۱- بکارگیری کف های کاذب جهت نصب تأسیسات
این نوع کف ها عموماً در سالنهای صنعتی و مراکز کامپیوتری و مخابراتی بکار می روند و هدف از بکارگیری آنها ایجاد یک پوشش مناسب جهت کابلهای برق و شبکه کامپیوتر می باشد و بعنوان کف های کاذبی که دائماً از محل خود جابجایی می شوند بکار می روند و عموماً سطح آنها از فپوشهای مخصوص از جنس PVC یا لنولئوم ، مکالئوم ، فرمیکا HPL وسنگ مصنوعی پوشیده شده است .
از خواص مهم این کف های کاذب می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱-۱- قابلیت تحمل یک ساعت درشرایط آتش سوزی بدون ریزش و بدون ایجاد دود و گازهای سمی و خفه کننده .
۲-۱- قابلیت مقاومت به بارهای دینامیک متمرکز و غلطش در حدود یک تن بر هر تایل .
۳-۱- قابلیت مقاومت بارهای استاتیک حداقل با ضریب طراحی ۲
۴-۱- ضد الکتریسیته ساکن مناسب مراکز کامپیوتری
این نوع کف ها معمولاً از مواد فلزی و یا چوب و سنگ محافظت شده با فلزات ساخته می شوند .
از انواع رایج این کف ها می توان از انواع آلومینیومی نام برد که به علت مسائل اقتصادی از انواع فولادی و چوبی نیز در بعضی اماکن به جای گزین استفاده می گردد .
۲- این نوع از کف های کاذب غالباً مشبک و یا درزدار می باشند که در سالنهای مواد شیمیائی ، آزمایشگاه ها ، آبکاری ها وکارخانه جات داروئی و غذایی و حتی دور استخرهای ورزشی و اماکن عمومی ورزشی و کشورهای شن خیز و باران خیز نصب می شوند . این نوع از کف های عموماً دارای تایلهای پلاستیکی یا فولاد زنگ نزن و پایه های فولاد و آلومینیومی یا پلاستیکی می باشند و بعنوان کف کاذب ثابت غالباً در کارخانه جات و یا فضای آزاد بکار می روند . از خواص مهم ای کف ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱-۲- مقاوم در برابر شرایط فضای آزاد و قابلیت نصب در سطوح سیمانی .
۲-۲- مقاوم در برابر اشعه UV
3-۲- مقاوم در برابر پیری ( خستگی مواد ) .
۴-۲- مقاوم در برابر مواد اسیدی و قلیائی .
۵-۲- مقاومت عالی در برابر رطوبت .
۳- بکارگیر کف کاذب جهت نصب گرمایشی
در کشورهای سردسیر خصوصاً در مناطق مرطوب جهت ایجاد یک سیستم گرمایش مطلوب ترجیح داده می شود لوله کشی آب گرم از سطح زیر کف انتقال داده شود و با بکارگیری لوله های هادی مانند لوله مسی انرژی گرمائی را به کف کاذب انتقال داد .
این نوع از کف ها های کاذب عموماً دارای پایه های بسیار کوتاه و تایلهای نازک هستند که برای بارهای سنگین مناسب نمی باشند ولی برای انتقال حرارت بسیار مناسبند .این نوع کف کاذب معمولاً بصورت ثابت می باشند و پس از نصب قابلیت جابه جایی تایلها به سادگی میسر نمی شود . از ویژ گی های آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
۱-۳- سطح آنها عموماً از جنسهائی مانند پارکت ،HPL ، سرامیک و کفپوشهای چوب پنبه ای می باشد .
۲-۳- به صورت پیچ و مهره به یکدیگر متصل اند .
۳-۳- به میزان مناسبی عایق صوتی هستند .
۴-۳- مقاومت مناسبی در مقابل رطوبت و مواد شوینده خانگی دارند .
۵-۳- مقاوم حشرات موذی می باشند .
۶-۳- عموماً در خانه های چوبی و پیش ساخته بکار می روند .
۴- بکارگیری کف کاذب جهت کاهش وزن ساختمانها :
اخیراً یک شرکت ایرانی شروع به تولید کف کاذبی نموده که جهت حذف عملیات زیرسازی سنگهای کف طبقات در ساختمانها و همچنین حذف کامل پوکه ریزی آنها طراحی شده و بلعکس سایر انواع ف کاذب علاوه بر این که باری بر ساختمان تحمیل نمی کند بطور میانگین باعث کاهش ۱۰ % وزن ساختمان می شود . این نوع از کف کاذب در غرفه های نمایشگاهی نیز قابل نصب است و به علت طراحی خاص آن مقاومت بسیار خوبی در مقابل بارهای جانبی دارد و بدون نیاز به شاسی سازی و یا محل اتکا بطور کامل مستقل از اطراف قابل نصب است . از دیگر مزایای این کف کاذب قابلیت نصب آن در سطوح ناصاف و ناهموار است . این نوع کف های کاذب غالباً با استفاده از چسب بتن مستقیماً روی سقفهای بتنی نصب می شوند و نیاز به هیچگونه زیر سازی ندارند . در این نوع کف ها عموماً از
تایلهائی از جنس گرانیت مصنوعی ، مرمر مصنوعی و چوب فشرده استفاده می شود و مناسب ساختمانهای اداری می باشند این کف ها معمولاً قابلیت جابه جایی خوبی دارند و در فضاهای بسته بکار می روند . ازویزگی های آن میتوان به به موارد ذیل اشاره کرد :
۱-۴- قابلیت تنظیم محوری پایه ها به همراه امکان تنظیم ارتفاع
۲-۴- مقاومت در مقابل بارهای جانبی
۳-۴- مقاومت سایشی عالی و مناسب بکارگیری در اماکن پر تردد .
۴-۴- عایق صوتی مناسب بعلاوه حذف صدای انعکاس تردد روی سنگ
۵-۴- ضد الکتریسیته ساکن و مناسب اماکن اداری مجهز به کامپیوتر
۶-۴- قابلیت شستشو
۷-۴- ظاهری مشابه به سنگ گرانیت طبیعی با امکان ساخت رنگهای سفارشی
نکاتی در انتخاب کیفیت کف کاذب :
– کف کاذب خوب کف کاذبی است که انتظارات مصرف کننده خود را برآورده کرده و حداقل استاندارد مربوطه را ارائه نماید. ( از این استانداردها می توان به ۷ و UNI- 10466 و NASA- 10275 اشاره نمود . )
– در کف های کاذبی که برای اطاقهای فرمان بکار می روند بهتر است دقت شود که حتماً خواص لازم جهت شرایط آتش سوزی بدرستی در آن رعایت شده باشند و هریک از اجزائی که در زیر تایل قرار دارند در صورت بروز آتش سوزی بمدت حداقل یک ساعت خواص مکانیکی خود را حفظ نمایند . و همچنین کفپوش ، چسب و زههای پلاستیکی بکار رفته باعث ایجاد گازهای سمی و دود غلیظ نگردند.
اصولاً در سالنهایی که دارای یک درب ورود و خروج می باشند این امر حساسیت ویژه ای دارد زیرا پایه های کف کاذبی که در زیر آن کابلهای برق نصب شده است نمی بایست هنگام حریق ذوب شده و یا ریزش نماید .
عدم رعایت این مهم باعث مسدود شدن مسیر تخلیه سالن و بروز تلفات انسانی ناشی از اشتباه مهندسی ساختمان خواهد بود . البته این مسئله در کف هائی که برای انتقال آبهای سطحی بکار می روند و یا در فضای آزاد نصب می باشند صدق نمی کند ولی در این موارد برای مقاومت در مقابل رطوبت و مواد شیمیایی بلعکس فضای بسته بهتر است ازپایه های پلاستیکی و در درجه دوم از پایه های آلومینیومی با پوشش آنودایز و رنگ الکترواستاتیک و یا از فولاد زنگ نزن
استفاده گردد .
– هنگام بکارگیری کف کاذب در اماکنی که دائماً نیاز به جابجایی تایلهای کف کاذب می باشد بهت ر است دقت شود از انواعی استفاده شود که دارای ابعاد کالیبره ( ماشین کاری شده در کلیه جهتها ) و مجهز به زه پلاستیکی شیبدار باشند تا کلیه تایلها به راحتی قابل جابجایی و جایگزینی باشد .
– در سالنهائی که تجهیزات سرور کامپیوتر نصب می شود و روش تهویه آن از زیر کف کاذب است بهتر است دقت شود از انواعی استفاده گردد که بخوبی هوابند و آب بند باشند تا از خروج باد سرد از درزها و آزار پرسنل سایت جلوگیری گردد و همچنین تأسیسات زیرین از پاشش مایعات شوینده در امان بمانند.
– در صورتی که محیط نصب کف کاذب ازشهرهای جنوبی یا شمالی کشور است که در آنها رطوبت بسیار زیاد می باشد لازم است دقت شود که پایه ها در حد امکان از جنس آلومینیوم و یا فولاد گالوانیزه باشند بطوری که عمل گالوانیزه بعد از ماشین کاری پایه ها انجام گرفته باشد و استفاده از مهره های فولادی در این موارد باعث قفل شدن آنها روی محور پایه می گردد که برای جلوگیری از آن بکارگیری روشهای حفاظت کاتدی مناسب توصیه می گردد .
ولی در هر صورت احتیاط نمایید برای بکارگیری فضای زیر کف کاذب جهت تهویه تجهیزات کامپیوتری یا الکترونیکی حساس از پایه های آلومینیومی ، فولاد زنگ نزن و یا پایه های گالوانیزه با پوشش رنگ اپوکسی استفاده نمائید زیرا به علت جدا شدن فلز روی از سطح فولادی پایه ها ورود این ذرات رسانا به داخل مدارهای الکترونیکی در بلند مدت برای کاربر مشکل عدیده بوجود می آورد .
– جهت حفاظت از محیط زیست استفاده از کفپوشهای قابل بازیافت لینولیوم به انواع PVC ترجیح ارد ولی در صورت بکارگیری PVC مهم است که دقت شود انواعی بکار رود که سخت و ضخیم باشند زیراگونه های نازک در مقابل بارهای غلطشی مانند چرخهای دستگاههای سرور زودتر از بین می روند . وجهت حفظ سلامت حتما” فاقد آزبست باشد .همچنین از ثبات اندازه کفپوشها در دماهای پائین مطمئن شوید ، برای این کار کافی است تغییر اندازه کفپوش را پس از آنکه نیم ساعت در فریزر معمولی قرارداده شد ، اندازه بگیرید ، کفپوشهایی که پس از تولید به درستی عملیات حرارتی می شوند در چنین شرایطی تغییر اندازه کمی دارند ولی سایر کفپوشها دچار انقباض دائم می شوند و بکارگیری آنها باعث باز شدن درزهای کف کاذب طی دو سال پس از نصب آن خواهد شد . با تجربه شخصی اکثر
کفپوش های خارجی بازار فعلی کیفیت لازم را ندارند بنابراین با توجه به مدت زمانی که برای تشخیص کیفیت پس از اجراء کار لازم است از محصولی که بخوبی با آن آشنا هستید استفاده نمائید .
– غیر از مواد بکارگیری کف کاذب بصورت ثابت و تقریباً دائمی ، هنگام نصب کف کاذب دقت نمائید نصابان حدالامکان از قطعات درزگیر در زیر تایل برای رفع حالت لقی تایل استفاده ننمایند زیرا بکارگیری درزگیرها خصوصاً انواع غیر فلزی در صورتی که اشکال از پایه نباشد و علت لقی از تابیدگی تایل باشد ، باعث می شود بعداً هنگام بهره برداری در صورت جابجائی تایلها سروصداهای اضافی در کف ایجاد گردد و در این حالت رگلاژ دوره ای کف تنها راه حل خواهد بود بنابراین جهت جلوگیری از چنین شرایطی از نصاب بخواهید کلیه مهره ها را به صورت محکم ببندد و از نصب کلیه رابطهای پایه ها مطمئن شوید .
– اصولاً تایلهای آلومینیومی به علت خواص فلز آلومینیوم هنگام تحمیل بارهای ثابت در بلند مدت غییر شکل می دهد لذا در چنین مواردی برای دستگاه هائی مانند UPS که باتریهای سنگین بهمراه دارد بکارگیری شاسی جداگانه توصیه می شود در صورتی که سایت مورد نظر غالباً برای قراردادن بارهای سنگین بکار برده می شود بهتر است از ضخیم ترین انواع تایلهای آلومینیومی استفاده گردد ولی جهت بارهای دینامیک تفاوت چشمگیری بین تایلهای آلومینیومی و سایر تایلهای هم تراز مشاهده نمی گردد .
– اگر در پروژه ای مسئله اقتصادی مهمتر از سایر شرایط فنی است ، در این صورت کف های کاذب چوبی با تایلهائی از جنس نئوپان ، بسیار ارزانتر از سایر انواع آن میباشد ولی در صورتی که طول مر کوتاه این تایلها نظر شمارا تأمین نمی کند انواع دیگر کف با تایلهائی از جنسMDF که همانند تخته های نئوپان ولی با فشردگی متوسط می باشد ( برای مصارف اداری سبک ) بصورت ساندویچ با ورق آهن یا آلومینیوم ساخته می شوند و همچنین نوع گرانیت مصنوعی مسلح برای اماکن اداری پرتردد تولید می شوند و بعلاوه می توانید ازنوع فولادی برای اماکن صنعتی کم تردد ولی پر تأسیسات که دائماً دستخوش تغییرات هستند استفاده نمائید .
توجه داشته باشید که بکارگیری انواع فوق در اطاقهای قرنطینه ، سرور کامپیوتر و کنترلی که تجهیزات الکترونیک خاص و گرانقیمت نصب می شوند از نظر استاندارد این گونه اماکن ، مناسب نمی باشند ولی برای بسیاری از مصارف عادی کفایت می کنند .
-در صورتی که صاحب بانک هستید یا عدم اصطلاک سرمایه گذاری پارامتر مهمی می باشد ، توجه داشته باشید که در هر صورت کف های کاذب آلومینیومی که حداقل ۴۰ % ارزش خود را پس از پایان عمر خود حفظ می نمایند و هرگز اصطحلاک آنها به صفر نمی رسد . -در صورتی که تایلهای فولادی خریداری می نمائید توجه داشته باشید که سعی شود محل نصب مضرب صحیحی از این تایلها باشد و در حد امکان فاصله آنها با دیوار را با سکو پر نمائید زیرا در صورت برش این نوع تایلهامواد داخل آن خارج شده و بسیار ضعیف می شوند .
البته می توانید از نصاب بخواهید مقاطع برش داده شده را بپوشاند . در هر صورت به علت مزیت قیمتی استفاده از آنها در اماکن صنعتی کم رطوبت که ظاهر و سروصدا اهمیت خاصی ندارد بسیار مرقوم به صرفه است ولی اگر وسواس دارید شاید بهتر باشد انواع دیگر را مورد توجه قراردهید .
– با توجه به اینکه افزودنی های پلاستیکها که باعث افزایش طول عمر و کارائی آنها می شود بسیار گران قیمت هستند ، در صورتی که ظاهر و کیفیت سطح نهائی در درجه اول اهمیت قراردارد انواع کف سنگی مسلح انتخاب مناسبی می باشند علی رغم وزن نسبتاً زیاد و شکننده بودن تایلها استفاده از آنها برای اماکنی که مصرف کننده گان ندرتاً بایستی به تأسیسات زیرین دسترسی داشته باشند مناسب است بنابراین طول عمر تحمل بارکافی جذابیت طرح و رنگ و مقامت سایش خوب این محصول را برای مصارف اداری در مقام اول قرار می دهد .
– در صورتی که کف کاذب مورد پسند شما دارای قطعات لاستیکی و پلاستیکی است حتماً با استفاده از رزومه کاری فروشنده آن ، نمونه کارهایی که حداقل ۸ سال یا بیشتر از عمرشان گذشته است را بازدید نمائید و در صورتی که قطعات پلاستیکی قدیمی تغییر شکل داده ، شکسته یا جنس آنها خشک شده است حتماً درخواست کنید که برای شما از معادل فلزی آن استفاده گردد .
– اگر مدیر یک شرکت دولتی هستید و می خواهید برای سازمان خود کف کاذب تهیه نمائید توجه اشته باشید در تهیه و اجراء کف کاذب بیش از ۷۵ % قیمت مربوط به هزینه مواد است بنابراین اجباری برای خرید از طریقه مناقصه ندارید ولی در صورتی که این روش خرید را می پسندید دقت داشته باشید که به علت تنوع زیاد این محصول بهترین محصول مناسبترین آن است و به هر حال در اینجا هم کیفیت آش با قیمت آن در ارتباط است ! بنابراین برای پیمانکار خود حتماً به دقت انتظار خود از کف کاذب مورد نیازتان را تشریح نمایید ، چون متأسفانه جدول قیمت که در بوجه بندی بکار می رود فقط یک نرخ برای همه کف کاذبها ارائه می دهد ولی شاید هر نوع کف کاذب اصلاًٌ متناسب با مورد مصرف شما نباشد .
-در صورتی که کف کاذب چوبی یا با هسته چوبی یا گچی مانند نئوپانHDF و یا MDF خریداری می نمائید حتماً از نصابان درخواست نمائید مقاطع برشکاری شده را مجدداً توسط مواد مناسب ضد آب نمائید و بدقت کیفیت کار را کنترل نمائید . این مطلب برای برشهای ارجاء شده برای پریزهای کف خواب نیز صادق است .
-هرنوع تایلی که خریداری می نمائید در صورتی که برای نصب دائم نباشد دقت کنید لبه های تایلها دارای زاویه در راستای ضخامت یا اصطلاحاً شیبدار باشد . تایلهای که این شیب به درستی در آنها پیش بینی نشده باشد ، پس از نصب در هنگام بهره برداری به علت نداشتن لبه راهنما هنگام جابجائی به راحتی به جای خود برنمیگردند بنابراین باعث پریدن لبه های تایلهای اطراف می شوند .
به همین جهت طول عمر تایل های شیبدار و یا دارای زه وار زاویه دار بسیار بیشتر از انواع فاقد آن ست . ولی برای اطمینان توسط یک چکش ۲۰۰ گرمی استحکام زه های کناری را آزمایش کنید بطوری که مطمئن شوید هنگام قرارگرفتن در کف از تایلها جدا نخواهند شد . به هر حال زه وارهای پلاستیکی یک پارچه به علت اینکه درز آنها باز نمی شود مدت بسیار طولانی تری خود را در کنار تایل حفظ می کنند و در مواردی که تهویه سالن از زیر تایلها انجام شود این مسئله اهمییت خاصی دارد .
– در صورتی که در ساختمان اطاقها بطور خاص برای کف کاذب طراحی و بنائی نشده باشند و انتظار دارید خطوط تایلهای برای مدت طولانی راستای خود را حفظ نمایند . در محل نشیمنگاه تایلها روی دیوارها از یک پروفیل فولادی یا قرنیز یا سکو استفاده نمایید چون دقت صافی محل نصب کف کاذب می بایستی ۱ ± میلیمتر است در حالی که ندرتاً دقت ساخت دیوارهای بتنی یا آجری به این عدد نزدیک می شود . ضمناً جهت گونیا کردن بهتر محل نصب ، می توانید با حذف پروفیل فولادی و پایه های کناری از نصب یک نبشی در محیط محل اجرا استفاده نمایید و پس از آن فاصله بوجود آمده از پشت نبشی تا دیوار اصلی که به علت خطای ساخت دیوار می باشد را توسط مواد پر کننده مانند سیمان ، سیلیکون ویا نئوپرن آب بندی نمایید .
– در صورتی که در پروژه ای از دیوار کاذب نیز استفاده خواهید نمود حتماً قبل از شروع کار با نصاب کف کاذب مشاوره نمایید .
-در آخر مهمترین آزمایش صداقت فروشنده است در صورتی که می توانید حتماً یک نمونه از تولیدات سابق یا یک نمونه را شخصاً از خط تولید فروشنده برداشته و به آزمایشگاه ارسال نمائید تا از انطباق آنها با اطلاعات فنی ارائه شده مطمئن شوید و در صورت مشاهده کوچکترین اختلاف از شخص دیگری خرید نمائید زیرا سازمانی در کشور بر کیفیت این نوع محصولات نظارت ندارد و شما مسئول هستید سلامت جامعه را حفظ نمائید وتجار یا سازندگان را موظف نمائید غیر از نمونه کار ، کل محصول خود را با کیفیت لازم به بازار ارائه نمایند . ضمناً توجه داشته باشید که کالای خارجی که به بازار وارد شده است نیز از این شرایط مستثنی نمی باشد چون پس از خرید کالای خارجی شما حتی به سازنده آن دسترسی نخواهید داشت و هرچه تحویل بگیرید باید بپذیرید .
