انواع نورپردازی باغی
اختصاص دادن نواحی معینی برای نورپردازی، به ما کمک می کند که در یک فضای سبز اثرات مختلفی روی بیننده بگذاریم. یک مجسمه هنگامی که در کنار گیاهان سبز قرار می گیرد، منظره ای کاملا متفاوت با زمانی که کنار یک دیوار ساده قرار دارد ایجاد می کند. باید از تمامی شیوه های نورپردازی برای دستیابی به یک نورپردازی خاص و اثرگذار استفاده کرد.
محدوده تکنیک های مستقیم تطبیقی شامل نورپردازی به سمت بالا و نورپردازی به سمت پایین است و برای دستیابی به نتایج ماهرانه می توان از نورپردازی تأکیدی استفاده کرد.
نورپردازی به طرف پایین( (downlighting)
نورپردازی به سمت پایین استخری از نور روی سطوح زیرین به وجود می آورد، که این امر علاوه بر ضریب اطمینان و امنیت، توانایی دید در شب را افزایش می دهد.
گل ها و گیاهان به سمت بالا تمایل دارند و صورتشان به سمت خورشید است. با کمک این نوع نورپردازی می توان آن ها را به خوبی نشان داد.
به طور کلی برای نورپردازی به سمت پایین به منظور ممانعت از خیرگی چشم از حباب هایی که دارای قدرت کمتری هستند استفاده می شود. نوری که به سمت پایین می تابد بازتاب شدیدتری را به چشم باز می گرداند. برای رفع این عیب از نور سندبلاست شده جهت پراکندگی نور به اطراف استفاده میشود.
این نورپردازی جهت تأمین روشنایی موارد زیر به کار می رود:
چمن، دیوار منتهی به پشت بام، مجسمه ها، آلاچیق، میز ناهارخوری
این نورپردازی که از سمت پایین شیء به سمت بالای آن هدایت می شود، به دلیل معکوس بودن با جهت نور روز جلب توجه می کند. لامپ به گونه ای نصب می شود که پرتو های نوری آن دقیقا روی نقطه دید نباشد و کمی پایین تر از آن قرار گیرد. بنابراین زیبایی شئ نورپردازی شده بدون مواردی چون ایجاد خیرگی یا عدم تمرکز در محلی که لامپ قرار دارد، مورد ارزیابی قرار می گیرد. در جایی که چندین نقطه دید وجود دارد و نورپردازی کل شئ مورد نظر است، درخشندگی داخلی و خارجی کاسه چراغ باعث کاهش خیرگی چشم در نقاط مختلف می شود.
این نورپردازی عمومی ترین نوع نورپردازی جهت باغ هاست؛زیرا تقریبا در همه جا امکان نصب آن وجود دارد. در صورتی که نورپردازی از سمت بالا به دلیل نیاز به استراکچر همیشه در دسترس نیست.
نورپردازی به طرف بالا up light میخی به دلیل هزینه کم، سهولت جابه جائی، سهولت تنظیم با رشد گیاهان و تغییرات فصول بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
با نورپردازی به سمت بالا اثرات متفاوتی را می توان ایجاد کرد مانند:
نور های تأکیدی Accent lighting
نور های کامل Washing
نورپردازی برای تأکید به روی بافت Grazing
نورپردازی برای تأکید به روی بافت(Grazing)
این نوع نورپردازی برای تأکید بر موارد ذیل است:
درختان، نمای خانه، مجسمه، دیوار
ما تصور می کنیم منظور از نورپردازی بالا، قرار دادن منبع نوری روی سطح زمین است. در حالی که با نصب نور های موضعی روی دیوار ها، شاخه ها یا زیر آب نیز می توان این حالت نوردهی را ایجاد کرد.
این نورپردازی در جایی که بافت از یک سمت قابل مشاهده است، استفاده می شود.
نورپردازی در زاویه ای دقیق در نزدیکی سطح باعث تأکید برآن سطح می شود؛ چون روی سطح سایه های قوی ایجاد می کند. از آن جایی که لغت texturing با Grazing هم معناست، این نورپردازی در برخی مواقع نورپردازی بافتی نامیده می شود و تأکید خاصی روی بافت و رنگ دارد.
نورپردازی به سمت بالا کنار تنه درختان، تأکیدی بر بافت، رنگ و الگوی پوست درخت است. در حالی که همان نورپردازی در کنار یک درخت ستونی شکل مانند کاج باعث می شود تأکید بر بافت شاخ و برگ درخت می شود.
کاربرد اصلی این نوع نورپردازی به روی دیوار سنگی و آجری است قرار دادن لامپ ها نزدیک دیوار برای نشان دادن برآمدگی های سطوح مانند: ملات، بندکشی ها وخلل و فرج موجود در سطوح است.
نور پردازی کامل Washing
wall washing نوری است که سطح دیوار را کاملا می پوشاند و کاربری های بی شماری دارد. در باغ های مدرن که پوشش یا نقاشی دیوار بافت خاصی ندارد، نورپردازی به شیوه نوری است که سطح دیوار را کاملا می پوشاند و کاربری های بی شماری دارد، نورپردازی به شیوه washing توجه را به سمت رنگ یا انعکاس نور دیوار جلب می کند، تا فضایی را تعریف کرده و محیطی دوستانه و صمیمی خلق کند. نکته کلیدی جهت ایجاد چنین تأثیری دریک فضای خودمانی و کوچک استفاده از نوری کم ارتفاع است که نقش و نگارهایی ظریف و چشم نوازی را ایجاد می کند.
لامپ ها هم روی سطح زمین و هم داخل سطح زمین نصب می شوند. همچنین ممکن است حباب سندبلاست شده یا ساده و یا حتی رفلکتور جداگانه داشته باشند.
این نورپردازی برای ایجاد ارتباط بصری یا پس زمینه حصار ها و یا کاج های چتری استفاده می شود. و در مقیاس بزگتر برای نور پردازی آبنماها به کار می رود.
البته باید به خاطر داشته باشید که این نوع نورپردازی وقتی شما از پنجره به بیرون نگاه می کنید یا وقتی در راهرو ورودی قدم می زنید، باعث ایجاد خیرگی می شود.
خصوصیات نورپردازی معماری یک بنا، بیشتر وابسته به روش های انتخابی نوع لامپ در مناطق مسکونی است. غیر متداول ترین این نوع نورپردازی استفاده از(flood lighting) کوچک یا نور رو به پایین است که نور را پراکنده می کند. به طور مثال زیر لبه پشت بام استفاده می شود. می توان با تأکید بر نور روی گیاهان، نور ورودی و مسیر های منتهی به آن، نور آبنما و دیوار خانه ها، نوعی امنیت نوری ایجاد کرد.
نورپردازی متقاطع(cross lighting)
نور های مورب یا متقاطع عبارتی است که موقعیت یک چراغ و جهت نوردهی آن را بیان می کند. بدین صورت که چراغ را در کناره سوژه قرار می دهیم تا نور به طور مورب از روی آن عبور کند. نورپردازی متقاطع یک حصار گیاهی به گونه ای است که یک حباب پرتو های موضعی وسیعی روی گیاه بتاباند و تأثیری روی بافت وسطح آن نداشته باشد.
استفاده از این نوع نورپردازی در مقایسه با نورپردازی از روبرو، باعث تأکید بیشتر بر بافت و فرم سوژه می شود. کاربرد مفید این نوردهی در جایی است که حجم یک مجسمه یا یک نقش برجسته یا کوزه روشن شده با نور رنگی به دلیل نورپردازی از روبرو، کاملا مشخص است و قسمتی از جسم به دلیل سایه دار شدن دیده نمی شود. و این مشکل با اضافه کردن لامپی در قسمت دیگر برطرف می شود، همچنین با استفاده ازلامپی با درخشندگی حباب کمتر با فاصله دورتر می توان خصوصیات بافتی ایجاد شده توسط چراغ اول را کم ولی نور را از بین نبرد.
در جایی که از دو منبع نوری برای ایجاد توازن استفاده شود، چراغ هایی که به صورت میخی نصب می شوند قابلیت انعطاف بیشتری به ما می دهند.
نورپردازی تأکیدی(accent lighting)
این روش شامل استفاده از لامپ های مستقیم برای تأکید بر یک تک گیاه، نقطه کانونی و دیگر خصوصیات مقلبل دید است. و در یک پس زمینه از حصار گیاهی کمتر به چشم می آید. همچنین نورپردازی تأکیدی را می توان با نور هایی به سمت بالا و یا پایین و یا متقاطع و یا حتی با هر منبع نوری زیر آب یا روی درختان و یا روی زمین و یا روی هر ساختار دیگری ایجاد کرد.
تمرکز پرتو های نوری قوی به روی سوژه، این نورپردازی را به وجود می آورد. لازم است که برای این کار هدف گیری نوری به دقت انجام شود و از تاباندن نور بیش از اندازه پرهیز شود، و یا نور به صورت یکنواخت بر سطح بتابد. نور های تابیده ی دورتر از نقطه کانونی، سایه های نازیبایی روی سطح مجاور ایجاد می کنند.
نورپردازی موضعی(spotlighting)
عبارت نورهای موضعی اغلب با نور های تأکیدی اشتباه گرفته می شود و برخی اوقات یک معنی از آن ها برداشت می شود. نور موضعی معمولا به نوری گفته می شود که به علت نبود موقعیت عملکردی جهت نصب منبع نور در فاصله ی نزدیک، در فاصله ی دورتری نصب می شود. به عنوان مثال در لبه پشت بام ساختمان استفاده می شود تا نقاط کانونی، خصوصیات پیاده رو و یا سطح زمین را روشن سازد. و یا برآمدگی حجم چتری شکل درخت را از حصار گیاهی تفکیک می کند.
پرتوی نور موضعی قادر است نور ملایمی را که از فاصله دورتری تابیده می شود، جبران کند.
منبع:کتاب garden lighting /نویسنده John Rain
