میس را می‌توان نماینده تمام عیار معماری مدرن دانست. معماری که کمتر هم بیشتر است! این خانه در طول رودخانه‌ای قدیمی در کنار لبه آن شکل گرفته است. با نهایت دقت و ظرافت به محیط اطراف خود متصل گشته است. از طرفی به رودخانه منتهی است و از سمت دیگر با خیابان در ارتباط است. از نظر طرح و نقشه این خانه شبیه به خانه آجری میس بوده و دارای حیاط‌های بزرگتری است. ورودی خانه در یکی از اضلاع خانه که بلندتر از بقیه اضلاع است شکل گرفتهاند. و در امتداد ورودی فضاهای نشیمن ساخته شده‌اند.
میس در معماری خود از طرح‌هایی با پلان باز استقبال کرده و همیشه پیرو این نوع طرح ریزی است اما در زمان‌هایی که کارفرما نظرش داشتن کمی حریم خصوصی برای اعضای خانواده است، او مجبور است از طرح‌هایی با سیستم بسته‌تر استفاده نماید.با توجه به این خواسته نوار شرقی-غربی به فضاهای خصوصی اختصاص یافته و فضاهایی با نقشه باز (open office) به صورت شمالی جنوبی با ستون‌های صلیبی شکل برای آزادی عمل بیشتر استفاده کرده است. تفاوت این دو فضا با هم میتواند عملکردها و کارکردهای متمایزی را از هم ایجاد کرده و در تقسیم بندی فضایی به مقدار قابل توجهی تاثیر گذار باشد.
این پروژه، طرح ساخته نشده است که نیمه کاره باقی‌مانده است. اما مهمترین نکته این پروژه گامی بود که میس برای خانه آجری و دیگر پروژه‌های موفق او در آخر عمر منجر شد. در واقع این خانه نتوانست انتظارات کارفرا در خصوص فضاهای خصوصی برآورده سازد و محدودیت این سیستم آکادمیک پلان باز را در اوایل کار میس به نمایش میگذارد.
دنیل لیبسکیند معمار شاعرانه‌ها که سعی دارد احساس را درون آثارش به جریان درآورد. این احساس همواره با لطفات نبوده است. و وی در تلاش است با یادآوری اتفاقات و تاریخ در موزه یهود طرح ریزی کند. در این موزه سعی شده تا با تمام توان مردم روند خارج شدن یهود از آلمان را به خاطر سپرده و فراموش نکنند. این موزه با توجه به زندگی یهودیان شکل گرفته و با خطوط شکسته و هندسی طراحی شده است تا سختی‌ها و نابرابری‌ها را به تصویر بکشد.بنای جدید موزه دارای تفاوت فاحش با بنای قدیمی است. تضاد بین این دو بیانگر مفاهیم متناقض است.
نمایی از دو موزه نو و کهنه
داستان خطوط نما
نمای بنا متشکل از خطوطی مورب است که مانند جراحاتی بر نما فائق آمده‌اند. این خطوط به را در وهله اول برگرفته از نقشه مکان یهودی‌نشین برلین دانسته‌اند. در وهله دوم با توجه به شکل زیگزاگ گونه موزه مه گویی تا بی نهایت در امتداد خود حرکت خواهد کرد، برگرفته از اپرایی به نام موسی و هارون که قطعه پایانی آن هیچگاه ساخته نشد.
فرد، در این بنا بعد از ورود به زیرزمینی وارد می‌شود که دارای سه مسیر است. این سه مسیر ارتباط بین زمان قدیم و جدید را حفظ میکند و تدوام گذر زمان را در عین فراموش نکردن اتفاقات گذشته به منصه ظهور میرساند. اصلی ترین فرآیند آن متشکل از سه راهرو است.
راهرووی اول به بن‌بستی ختم می‌شود که بیانگر اتفاق هولوکاست و جان باختن تمامی یهودیانی که در این واقع بودند. مسیر دوم رویارویی با داستان مهاجرت آنها است که به باغی خارج از موزه به اتمام میرسد. و مسیر سوم که طولانی‌ترین مسیر موزه است و به نمایشگاه‌ها و پلکان ختم می‌شود، فرآیند تداوم تاریخ را در گذر زمان به نمایش میگذارد.
((…می بینید که من این افتخارات را یکی یکی بدست آورده‌ام، انتظار داشتم هر افتخاری بتواند روحم را به غوغا تشویق و درونم را به خروش وادارد.اما برعکس به نظر می رسد هرکدام از این افتخارات سایه‌ای شده‌اند بر غرورم و باید با فروتنی درمانش کنم)).
سخنرانی رایت در گرفتن مدال طلا در سال ۱۹۴۰
اسکیس رایت از خانه آبشار
معماری رایت به وضوح تعریف مشخصی از معماری ارگانیک را ارائه می‌دهد. او با ساخت خانه آبشار روابط بین انسان، معماری و طبیعت را دوباره بازگو میکند. خانه آبشار را می‌توان بنایی دانست که از زمین روییده و با غرق شدن در طبیعت و رشد با آن شکل گرفته و فضاها را در هم تنیده است. حرکت آهسته و نرم در لابه‌لای درختان و پایانی شکوهمند در انتها که با نظرگاهی روبه جنگل پایان می‌یابد. استفاده از مصالحی با رنگ و بافت‌های مطابق با اطراف و محیط بنایی را به نمایش میگذارد که گویی جزئی از مناظر اطراف است.در بیرون بنا تراس‌ههای افقی با عناصر عمودی مانند هسته مرکزی خانه یعنی شومینه کار میکند و این تعادل در کاربست اجزای افقی و عمودی نمایشی جالب از همکاری معماری با طبعیت را به اجرا میگذارد. آبشار و نمای زیبای آن در تداخلش با بنا ستودنیست. او میخواست علاوه بر کیفیت بصری آبشار که در ابتدا چشم‌ها را به خود خیره میکند، درون خانه حضورش کاملا محسوس باشد. این امر با طنین صدای آبشار و سرازیر شدن آب در زیر ساختمان ممکن شده است. حضور بافت ارگانیک مصالح نیز به وضوح درون خانه پیداست.
خانه آبشار در نمایی پاییزی
در معماری رایت به گفته خودش می‌توان وضوح رشد خانه‌ها و بنا را از یک هسته مرکزی در نظر گرفت. این هسته در خانه آبشار شومینه خانه را در برمیگرد. طرح پلان خانه اعم از جای‌گیری اتاق‌ها و آشپزخانه و دیگر فضاها مانند شاخه و برگ درختان در حال رشد و شکل‌گیری است. از مرکز آن یعنی شومینه اغاز و به سرتاسر خانه سرایت میکند.رایت در این ساختمان علاوه بر طراحی کلی ساختمان به طراحی مبلمان آن هم پرداخته است. و می‌توان حضور تفکر ارگانیک را در اجزای خانه احساس نمود.
((…در واقع فرانک هنوز کار با کامپیوتر را نمی‌داند، جز اینکه آن را به سمت کسی پرتاب کند.))
دیالوگی از فیلم سیدنی پولاکس ( اسکیس‌های فرانک گهری)
اسکیس از فرانک گهری
اسکیس از فرانک گهری
استودیو معماری فرانک گهری مملو از شوخ طبعی جدی گونه بود. این معمار افسانه‌ای اسکیس‌های خود را خط‌خطی‌هایی می‌داند که فقط خودش میتواند آنها را بفهمد. و شاید در اتمام پروژه با چرخاندن آنها طرحی کامل از ساختمان پدیدار شود. گهری را می‌توان پیشتاز سبک معماری ساختارشکنانه دانست. خطوطی هیجان‌انگیز که سرانجام خیالات و رویاهایش را می‌پیمایند و به معماری جذاب و مرموز تبدیل می‌شوند.
موزه گوگنهایم
اسکیس
در اسکیس و طرح اولیه موزه می‌توان خطوطی را دید که شبیه به بادبان‌های کشتی بزرگ است که در لبه رودخانه بیلبائو پهلو گرفته است. خطوطی مواج و پویا که در سرتا سر بنا دیده می‌شود. اما از نمایی دیگر در نمای تاپ (بالا یا دید پرنده) می‌توان گلی را مشاهده کرد که همواره در حال رشد و گلبرگ‌های خود را در همه جهات می‌پروراند.
در شهر آمستردام، استودیو پروتوتایپ ادغام دو خانه مسکونی را برعهده گرفت. نتیجه این بازسازی ویلایی شهری شد که با مفاهیم و کانسپت‌های تاریخی سایت طراحی شده است. این خانه کهنسال با قدمتی برابر با اوایل قرن بیستم است. و به عنوان یک خانه با محیطی بسته با فضایی سبز شناخته می‌شود.
طراحی نقشه خانه با در نظر گرفتن فضایی برای زندگی به عنوان غذا خوری، در قسمتی از خانه با چشم‌اندازی وسیع از باغ شکل گرفته است. این خانه یادآور پلان‌هایی قدیمی با الگوی اتاق‌هایی به صورت پشت بهم (back and front house/ room) است. الگو به وسیله فضای ارتباطی پله‌ها صورت گرفته است. باکس پله به عنوان هسته‌ای تاریک و مرکزی در پلان قرار دارد. این الگو به زیبایی خانه‌ای را به نمایش میگذارد که سکانسهای متفاوتی از سایه روشن‌ها را با کیفیتی جذاب ارائه میکند.
فضاهای داخلی خانه
قسمت ورودی خانه را راهرویی در بر می‌گیرد که ارتباط بین فضاها در طبقات را با ایجاد سایه روشن‌ها فراهم میکند. فضای داخلی و نما با آجر کارشده است. این طراحی داخلی مفهوم سنتی کانسپت اصلی طراحی را به رخ می‌کشد. آجر با مصالح دیگری همچون چوب ترکیب شده تا بتواند تعادل بصری را در خانه حفظ نماید.
از طرفی این دیوارهای آجری تا حیاط و دیوار باغ کوچک خانه ادامه یافته‌اند. در واقع پیوستگی محوطه و فضای سبز در این خانه بدین گونه حفظ شده است. نیمکتی سیمانی فضایی را برای بازی بچه‌ها و همچنین نشستن خانواده کنار هم در محیطی باز را فراهم کرده است. این نیمکت سیمانی در نگاهی دیگر اتصال فضای باز را با خانه برقرار میکند.
ورودی به اتاق از راهرو
فضای ارتباطی با طبقه بالا
نمایی دیگر از راهرو و ارتباط با فضاها
جای جای خانه، همه مواد و مصالح با تغییراتی ظریف و با رنگ‌هایی گرم در کنار هم جای گرفتهاند. در این طرح محیطی آرام را در عین مفهومی سنتی اما مدرن رقم زده‌اند.این پالت رنگی در کنار مبلمان بی زمان دهه ۵۰ و ۶۰ و با قطعاتی خاص از Niels Otto Møller و Arne Vodder فضایی اصیل را در برابر چشم بیننده پدید آورده‌اند.
تحلیل پلان
پلان زیر تحلیلی از نقشه ساختمان را در یک نگاه ملاحظه خواهید کرد. ارتباط درون و بیرون، چشم‌انداز باغ و نشیمن‌گاه سیمانی کنار پنجره، تداخل مصالح اکسپوز و کار شده کنار هم با ظرافتی معمارانه و همچنین بازی با کنتراست رنگی سایه روشن‌ها از شاخصه‌های بارز این خانه مسکونی است.
تحلیل پلان
از اسکیس تا ساخت طراحی توسط دکتر آرتور
کانسپت ویلایی در زمین محدود
با توجه به پلان حاضر دکتر آرتور با کانسپت‌های اولیه این ویلا، ویلایی را در زمینی محدود اتود زده است. شما سازندگان محترم و همچنین خانواده‌هایی که قصد ساخت ویلا در زمین‌های محدود را دارند و خواستار ویلاهایی با ایده‌های ناب هستند، میتوانند برای مشاوره و اطلاعات بیشتر با دفتر معماری آرتور و همکاران تماس حاصل فرمایند.
این اتود مهمترین مسئله تقسیم فضایی در درست در زمینی محدود با باکس پله است. از طرفی حس و حال و هوای این بنا که از زمان‌های دورتر برجامانده باید حفظ گردد. از این رو به دنبال حل روابط پلانی و بهترین دید و چشم انداز با حفظ و ایجاد حریم خصوصی برای خانواده است. دید و چشم انداز از باغ انتهای حیاط از دیگر عوامل مورد توجه در طراحی است. از طرفی اهمیت به حس خاطره‌انگیزی بنا از نکات مهم در طراحی این کانسپت است.
بنایی سفید رنگ در میان منظرهای بکر با درختان زیتون. درختانی با پیکرهای آبستره وانتزاعی. مانند مجسمه هایی از زمین رویده در کنار بنا. تلفیق معماری و طبیعیتی بکر با عناصری یکپارچه. بنا بر روی سکویی متشکل از دو مستطیل کشیده است که یکی از آنها با چرخشی، دیگری را قطع کرده است.
حجم اصلی که مکعبی سفید بوده و متشکل از فضای نشیمن است. مکعب دیگر آن را که شامل فضاهای استراحت و اتاقهای خواب است را قطع میکند. چرخش این مکعب سفید به دلیل حفاظت از درختی کهنسال است. این درخت در مرکز فضای اصلی تراس و همچنین بنا قرار گرفته است. مصالح ساختمان از سنگی آهکی و سفید است که در میان سبز رنگی زیتون‌ها خودنمایی میکند.
نمای بیرونی ویلا
نمایی از پله ها
نمایی از ویلا در تلفیق با چشم انداز
ورود به ویلا و طراحی فضای داخلی
رسیدن به ساختمان در این محیط شامل سلسله مراتبی شکل گرفته از مسیری با سنگریزه ها است. قبل از ورود کامل به ویلا، فضایی نیمه باز برای آمادگی جهت ورود با سایه بانی حصیری شکل، میسر می‌گردد.
بر روی دیواره ها پنجره هایی قرار گرفته اند.پنجره‌هایی با سکانسهای متفاوتی از منظره طبعیت در برگرفته ساختمان را به نمایش میگذارد. این پنجره‌ها تلفیقی زیبا از معماری و طبیعت را در برابر دیدگان ساکنان با حفظ حریمی بین داخل و خارج، به نمایش میگذارد. این پنجره ها با ابعاد گوناگون که گاهی به صورت عمودی و بلند بوده و نور آفتاب را به داخل راهنمایی می‌کنند. گاه با ابعادی کوچک در دیوارها، درگاههای حضور طبیعت در خانه را فراهم می‌آورند.
پوشش گیاهی اطراف ویلا
نمایی از ورودی ویلا
نمایی از مسیر ورود به ویلا
پنجرهای شاخص در آشپزخانه بنا، مستطیلی کشیده است که با نمایش برگهای درخت زیتون، فرد مشغول به آشپزی را ناخوداگاه مجبور به هنرنمایی میکند. فضایی دلباز را فراهم کرده و نوری مطبوع را در آن پخش میکند. مسیر رسیدن به حمام، به حیاط خلوتی سرپوشیده میرسد که نظرگاهی به سمت درختان زیتون را به منصه ظهر میرساند. جایی که ساکنان میتوانند طبیعت را در آغوش گیرند.
مصالح مورد استفاده در خانه شامل چوب که در عناصر دیواری مانند کمدهای اتاق و کابینتهای آشپزخانه را شکل داده و نوعی خاص از سنگی سفید مایل به صورتی که در دیوارهای آشپزخانه استفاده شده است. در قسمت پایینی مجموعه استخری قرار دارد که با دیوارهای سفید رنگ حریمی را برای ساکنان ایجاد میکند که هم پیوند فضا را با درختان حفظ کرده و هم میتواند با از آن مجزا باشد.
فضای نشیمن
نمایی از فضای آشپزخانه
فضای ناهار خوری
تحلیل پلان
در زیر تحلیلی مختصر از پلان را مشاهده می‌کنید. این ویلا با نگاه تازه‌ای که در برخورد با درختان داشته است میتواند نمونه موفقی باشد در راستای برخورد با ساختمان‌های سازگار با محیط زیست و یا Eco-friendly. در واقع معمار این پروژه با چرخاندن دو مکعب قصد داشته با حفظ درختان سکانسی دیگر از محیط را در نظر بینندگان قرار دهد.
تحلیل پلان ویلا
از اسکیس تا ساخت
کانسپت ویلا با رویکرد طبیعت محور
دکتر آتور با توچه به کانسپ اصلی ویلا یولیوتو، کانسپتی از ویلایی ایرانی را ارائه میکند. این ویلا در زمینی محدود قرار داشته و مهمترین نکته آن حفظ درختی کهنسال است. این طراحی، طراحی طبیعت محور و با رویکرد طبیعتگرایی است. دفتر معماری آرتور و همکاران میتواند شما را در داشتن بهترین ویلاها کمک کند. هرچند که در زمین‌های محدود و با مسایل مختلف سایت درگیر باشد.
روش دکتر آرتور برطرف کردن آنها و طراحی هرچه بیشتر در همسازی با طبیعت است. ویدئو زیر نمایش کاملی از کانسپتی ایرانی در طراحی ویلا است.
شرکت معماری آرتور و همکاران (AOA)
تلفن: ۲۲۹۸۳۳۸۵ و ۲۲۷۰۶۶۳۱ آدرس: فرمانیه، بلوار اندرزگو، خیابان وطن پور شمالی، بن بست هنگامه، پلاک ۳
