کلینیک تخصصی طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا یدکوراسیون داخلی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵


هفت اصل طراحی داخلی

تاقچه ها، رف ها، ارسی ها، هشتی ها، حوض ها و باغچه ها تنها شماری از عناصر کالبدی طراحی داخلی در ایران هستند. روش معماران گذشته ایرانی در به کارگیری این عناصر، در راستای آن بوده تا از جذابیت فُرم کاسته شود و به غنای فضا افزوده گردد. این همان هندسه همراه با تزئینات است.


 

۱ – نور را دریاب:

نور عنصری است که با آن دیدن اشیا ممکن می شود. نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یک فضای داخلی ببخشد. بدون نور، نه فرم را احساس می توان کرد، نه رنگ را و نه بافت را. نورپردازی در یک فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد. چه بسا نورپردازی مناسب یک فضا آن فضا را خوشامد و چشم نواز کند.
نورپردازی در کنار ابعاد زیباشناختی، بعد عملکردی هم دارد. نور مناسب در طول شب در یک فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را بر طرف کند. نور مناسب یک اتاق حتی می تواند چهره آدمی را گرم و صمیمی کند. به کمک نورپردازی می توان یک فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل کرد. پس، از باب مثال، غذاخوری باید نور ملایم و گرمی داشته باشد یا بهترین نورها برای حمام، منابع نوری کم ولتاژ هستند.

۲- فرم را بشناس:

فرم، توده فیزیکی یک شیء است که سه بعدی بوده و وزن دارد. فرم معمولاً به پوسته بیرونی بنا نسبت داده می شود، در حالی که فضای داخلی هم فرم خاص خود را تشکیل می دهد. معمولاً فرم فضای داخلی تابعی از عوامل مختلف است.
دسترسی ها و سیرکولاسیون مهمترین این عوامل هستند. هر چند نمود فرم بیشتر در پوسته بیرونی یک بنا است با این حال نمود بیرون و درون می تواند یک شکل نباشد.

۳ – فضا را احساس کن:

فضا را محدوده در دسترس کاربران دانسته اند. در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن با محیط، مهم است. مسأله ای که در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعاد انسانی در طراحی داخلی است. از قرن ها پیش رویکرد عمده فیلسوفان و معماران به عنصر فضا، برجسته بوده است. در طی سال های اخیر هم ارتباط بین ابعاد انسانی با فضاهای داخلی به یکی از فاکتورهای مهم طراحی بدل شده که از آن تحت عنوان ارگونومی یا کار پژوهی در دید کلی و اندام سنجی (Anthropometry) در دید جزئی، یاد می شود. در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان با فضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظر قرار گیرد

۴ – بافت را لمس کن:

بافـت مشخصـه ای از یک شیء اسـت که با لمس کـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، کشیده یا برجسته، زبر یا مخملین و یا ابریشمی باشد. در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولاً بسته به عملکرد هر فضا تغییر می کند. چه بسا طراحی داخلی یک خانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یک سینما چنین سطوحی را برنتابد.

۵ – شکل را بیازمای:

شکل، خط بیرونی یک شیء را تشکیل می دهد. در معماری معمولاً شکل و فرم را با هم اشتباه می گیرند. شکل یا صورت معادله کلمه Shape فرنگی است؛ در حالی که فرم املای فارسی همان Form است. معمولاً شکل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در ترکیب بندی یک فضا شکل اشیـا عامل تعیین کننده ای است. طراحان داخلی به کمک این عامل می توانند ترکیبات بصری گوناگونی پدید آورند.

۶ – رنگ را در هم بیامیز:

در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأکید می کند، ضمن آنکه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود.کاربرد رنگ هم، از یک فضای داخلی به فضای دیگر فرق می کند و در کاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیان ضرورت تام دارد

۷ – حجم را بشناس:

حجم عنصر مهم طراحی داخلی است. در معماری سنتی ایران، شاهد فضاهای پر و خالی احجام معماری هستیم. مقرنس ها و گوشواره ها خود بخشی از احجام خالی هستند. در این معماری مسایل حجمی اهمیت زیادی دارد. ما فضای داخلی را به واسطه لایه بیرونی بنا درک می کنیم. این لایه بیرونی در حقیقت همان حجم کلی بناست. در معماری مدرن، معمار به انتزاع و جدایی پوسته یا حجم بنا از درون آن می اندیشد و این جاست که دیوارها و سقف ها، فضایی تاکیدی ایجاد می کنند و خود را از قید و بندهای فضای داخل رها می کنند. این جا طراحی داخلی به مثابه یک سامان یا روش معمارانه مطرح می شود.

 

 

 

 

 

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا یدکوراسیون داخلی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

همه اجزای آشپزخانه در یک متر مکعب

All-Purpose Kitchen Island Inside a 1-Square-Meter Cube

ترجمه: فرزانه جهانمردی

همانند یک پازل چینی و یا حتی در مواد خوراکی، شبیه به یک پیاز، هر لایه ای از این آشپزخانه زیبا و کاربردی، پوششی بر لایه های دیگر آن است. و با برداشتن هر لایه، لایه ای دیگر آشکار می شود. هر دیوار ممکن است یک در برای قسمت دیگر باشد.

این آشپزخانه کوچک، که قابلیت جابجایی نیز دارد توسط Norman Ebelt وKristin Laass، طراحی شده است. و همه قسمتهای آشپزخانه شامل فضای پخت و پز و قسمت آماده سازی مواد برای طبخ غذا، میز غذاخوری، اجاق گاز، یخچال و فریزر، قفسه های آبچکان و کابینت نگهداری ظروف و … در آن جاسازی شده اند.

این آشپزخانه با هدف صرفه جویی در فضا و استفاده حداکثری از آن، طراحی شده است. در ابتدا تنها یک میز کوچک سفید رنگ که می تواند در هر قسمت از خانه قرار داده شود به نظر می رسد، اما با باز کردن قسمت های مختلف آن، می توان به بخش های مورد نیاز خود از آماده کردن، طبخ کردن و خوردن غذا دست پیدا کرد.

همچنین بین عناصر و اجزا چند منظوره و قسمتهایی که تنها استفاده خاص و ویژه از آنها می شود، توازن برقرار شده است. به این ترتیب که قلاب ها و میز کار در یک سمت و کشوها و کمدها در طرف دیگر قرار گرفته اند.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

دفتر اُ ام ای و اتمام شهر عمودی دِ روتردام

ترجمه : فریبا شفیعی

در نهایت در ۲۱ نوامبر اُ ام ای اتمام روتردام –  شهر عمودی ترکیبی بر کناره ی رودخانه ی مارس را اعلام کرد. در این طرح بهره وری یا حتی پارامتر طراحی مرکزی از روز اول بسیار مهم بوده است. همانطور که دفتر اُ ام ای بیان می کند: بازی شدید بازار این دوره از پروژه را جهتمند کرده، اما تاکنون از محدودیت طراحی دور بوده، و در واقع ایده ی اصلی را تقویت کرده است. نتیجه ی کلی ساختمانی مرتعش و متراکم برای شهر است.

به گفته ی الن ون لون شریک مسئول با اتمام این ساختمان یک توده ی انتقادی در کوپ ون زون مستقر شده است. این شهر در قامت تصور استقرار طولانی مدت یک شهر ثانوی در مرکز جنوبی ماس محسوب می شود. ساختمان دِ روتردام هم نام یکی از کشتی های خط آمریکا هلند می باشد، که مهاجران را از اروپا به نیویورک متنقل می کرد. درست در کنار ساختمانی که بنا شده است. این ساختمان بلند مرتبه از سه توده برجِ بهم پیوسته با ۴۴ طبقه  بلندا و بیش از ۱۰۰ متر پهنا ترکیب شده است.

ساختمان شدیداً بهم فشرده شده، و مخلوطی از برنامه ها به شکل مجزایی در آن سازمان دهی گردیده، بلوک های روی هم افتاده که شامل فضای تجاری، آپارتمان های مسکونی، تسهیلات کنفرانس و هتل، رستوران و کافه ها می باشد. کارکنان دفتر، ساکنین و مهمانان هتل با هم به محل کنفرانس مرتبط می شوند. ته ستون های مشترک بنا محل لابی هر یک از ساختمان ها به منظور تولید یک قطب عمومی با استفاده از یک سالن مشترک می باشد.

همانطور که رم کولهاس اذعان می دارد: علی رغم مقیاس ساختمان و ظاهر مستحکم آن بلوک های تغییر یافته ی ساختار یک ظاهر همیشه در حال تغییر، در حالی که از هر بخش از شهر متفاوت می باشد، تولید کرده است. واقعیت این است که این بنا امروزه نشان دهنده ی یک پیروزی کوچک از ماندگاری شهر، بساز بفروش ها، پیمانکارها و معمارها است.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

اپارتمان کرکره ایی شیگرو بان؛ سیاست نور و فاصله

ترجمه : فاطمه موسوی مقدم

یکی از مکان های داغ برای معماری حال حاضر محله ی چلسی در شهر نیویورک است که در مجاورت دیوا ر برخی از اسمان خراش های شیشه ای جدید این خانه اپاراتمان زیبا؛ متال شاتر هاوس، که تاثیری عمیق بر معماری و روندهای جاری بر ان خواهد گذاشت قرار دارد بنا توسط معمار مشهور بین المللی شیگرو بان Shigeru Ban طراحی شده است.

این خانه ی پنجره کرکره ای فلزی داای پوسته ی متحرکی است که به ساکنین خود اجازه ی باز کردن پنجره های شیروانی مانند یا بستن انها را میدهد. این پوسته ی متحرک بسیار ساده است ولی راه خوبی برای اجازه دادن به ساختمان برای وفق دادن و تغییر دادن شرایط محیط اطراف بدون تمرکز بر اقدامات انرژی بر پیش پای طراحی گذاشته است.

این اولین پروژه امریکایی شیگرو بان است یک ساختمان مینیمال و جمع و جور که کاملا به عناصر بنیادی اش متکی است شکل ساده ی جعبه مانند ساختمان ۱۱ طبقه که کاملا به خیابان باز میشود. مکانی که محصولات مجموعه ایی از پنجره های کرکره ای فلزی فضای بزرگی که برای زندگی به وجود امده را از فضای بیرون جدا می کند.

عرض پنجره های کرکره ای ۲۰ فوت و دیوارهای شیشه ای دایر بر ان به نحوی است که ساکنین میتوانند فضای زندگی خود را متناسب با خواسته و نیازهایشان کنترل کنند.انها میتوانند نور طبیعی روز را به داخل هدایت کنند یا بلعکس، پنجره های کرکره ای را برای شکستن و انحراف نور ، تششعات گرما و حفظ حریم شخصی ببندند.

پنجره های کاملا باز هم برای جاری شدن هوای ازاد به داخل ساختمان برای یک روز دلپذیر بسیار مناسب است.اقای بان راه های جدیدی برای استفاده از مصالح ساده تر ابداع کرده است. پنجره ها از یک تکنولوژی شبیه به درهای تاشوی محافظ هواپیما استفاده میکنند. کاربری بیرونی پنجره های کرکره ای با این مقیاس بزرگ نمایش بیرون ساختمان است، حتی بیشتر از پیشرفت شیشه بر حسب بازدهی نیرو است. این پنجره ها راه حل شگفت انگیزی هستند، شاید انها برای نمایان کردن بسیار سودمند باشند، ولی به دلیل کم بودن سایه اندازی موثر خارجی در سرتاسر صده اخیر به طور عادی از این راه برای کنترل افزایش گرما و تششعات قبل از ورود تهویه مطبوع و افزایش لعاب شیشه ای پیشرفته استفاده میشود.

الحاق پنجره های کرکره ای به طرح واقعا به چشم نمی اید. خانه پنجره های کرکره ای به سبب استفاده از این تکنلژی ساده در مقیاس وسیع، ارزشش برای ساکنانش و تاثیرات کم زیست محیطی اش بی نهایت قابل اعتناست. فضاهای زیستی خانه فضاهای زیرشیروانی مانند تصفیه شده هستند، اتاق های شخصی بزرگ در یک سو و فضاهای عمومی خانه در سوی دیگر. فضای داخلی تماما فضای باز است، ارتفاع اتاق نشیمن بالغ بر ۲۰ فوت می باشد و درهای شفاف بنا نور طبیعی را در سرتاسر فضا می پراکند و زمانی که بدان ها نیاز نیست به سادگی در دیوار رول می شوند شبکه گرمایش سرمایش کار شده در کف طبقات گرما و سرمای ساختمان را دقیقا کنترل می کند.

گروه مهندسین ایران معماری

 

کلینیک تخصصی طراحی و اجرا نما

 

یافتن راه حل های صحیح اقتصادی و زیباشناسی در پروژه های معماری، از چالش های بنیادینی است، که معماران، طراحان و برنامه ریزان دفتر معماری آرتور امید آذری در تمام طول فعالیت حرفه ای شان، با آن مواجه بوده اند وبر حل آن همت گمارده اند.

 

 

 

دستیابی به یک سامان بصری با ابهت در نما، تاکید بر عناصر شاخص در نما، به کارگیری صحیح فرم و مصالح در نما، توجه به نکات زیباشناسی در طراحی نما و سایر موارد از اهداف اصلی تیم طراحی و اجرا در کلینیک تخصصی نما در گروه مهندسین ایران معماری است.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

ساخت پنجره غبارگیر با قابلیت جلوگیری از ورود گرد و غبار در کشور

مبتکر ایرانی موفق به ساخت پنجره غبارگیرچندمنظوره جهت جلوگیری از ورود گرد و غبار به محیط داخل شد.

خبرگزاری ایسنا: از جمله نوآوری طرح این است که با تغییر در برش شیشه و طراحی سیستم مکانیکی بر روی پنجره، قابلیت جذب گرد و غبار در پنجره را ایجاد می‌کند.

از جمله ویژگی‌ها و مزیت‌های این پنجره می‌توان به جذب گرد و غبار در حین باز بودن پنجره، قابلیت تنظیم میزان مبادله هوا، بهینه‌سازی در مصرف انرژی، سادگی در عین دقت و زیبایی و عایق صدا بودن اشاره کرد.

زری‌ نعمت زاده، مجری طرح پنجره غبارگیر چند منظوره در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه گرد و غبار پدیده‌ای است که در همه مکان‌ها و اقلیم‌های آب و هوایی وجود دارد و با نفوذ به محیط داخل سبب مشکلات و بیماری گوناگون می‌شود، گفت: در بیشتر اوقات راه نفوذ گرد و غبار به محیط داخل، پنجره‌ها هستند که به منظور مبادله‌ی هوا در ساختمان نصب می‌شوند.

بر این اساس پنجره غبارگیر به گونه‌ای طراحی شده است که مانع از ورود گرد و غبار به محیط داخل می‌شود، در حالی که مبادله‌ هوا صورت می‌پذیرد.

وی ادامه داد: بسیاری از پنجره‌هایی که تا کنون بوده‌اند، در حالی که بسته بوده و هیچ گونه مبادله هوایی صورت نمی‌گرفته باز هم به طور کامل نمی‌توانستند مایع عبور گرد و غبار شوند در حالی که پنجره غبارگیر در عین باز بودن و مبادله هوا، مانع عبور گرد و غبار می‌شود.

نعمت زاده با بیان اینکه پنجره غبارگیر نسل جدیدی از پنجره‌هاست که از ابتکاری نو بهره برده و علاوه بر این نقاط ضعف دیگر پنجره‌ها را پوشش داده است، گفت: این پنجره دارای مزایای ویژه و المان‌های خاص خود است که جدا از کاربرد پنجره، نیازهای دیگر را برطرف می‌کند.

وی یکی از ویژگی‌های بارز پنجره غبارگیر را این دانست که با بازشدن پنجره هیچ گونه گرد و غباری وارد محیط نمی‌شود و افزود: متفاوت‌ترین ویژگی پنجره غبارگیر در این است که ورود و خروج‌ها در فصول مختلف به میزان دلخواه قابل تنظیم است.

وی با بیان اینکه برطبق قوانین و ضوابط ساختمان‌سازی، بهینه‌سازی در مصرف انرژی در پنجره غبارگیر رعایت شده است، عنوان کرد: پنجره غبارگیر دارای تکنولوژی ای است که در عین سادگی، بسیار دقیق می‌باشد و عایق خوبی در برابر صداست.

نعمت‌زاده در خصوص دیگر مزایای این پنجره تصریح کرد: به دلیل انحصاری بودن این طرح در قیمت‌گذاری از ارزش افزوده بالایی برخوردار است، در حالی که قیمت تمام شده آن بر حسب نمونه ‌ساخته شده با سایر پنجره‌ها تفاوت چشم‌گیری ندارد.

 

 

 

کلینیک تخصصی طراحی و اجرا سازه های نوین

یافتن راه حل های صحیح اقتصادی و زیباشناسی در پروژه های معماری، از چالش های بنیادینی است، که معماران، طراحان و برنامه ریزان دفتر معماری آرتور امید آذری در تمام طول فعالیت حرفه ای شان، با آن مواجه بوده اند وبر حل آن همت گمارده اند.

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی  طراحی و اجرای سازه های نوین ، در گروه مهندسی ایران معماری تحت نظارت مهندسین مشاور آلتون سازه  صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین و برتر تکنولوژی ساخت  در راستای اجرایی کردن آنها ، می باشد .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به تعاریف و مفاهیم  نظری پرداخته می شود و در نهایت تکنیک های نوین اجرا معرفی می گردد.

پوست چوبی : متریالی انعطاف پذیر از جنس چوب

ترجمه : پیام صلاحی نژاد

تا حالا شده بخواهید شکلی پیچیده و ظریف از تخته چند لا خلق کنید ، اما نتوانید ، چرا که خیلی خشک و غیر قابل انعطافند ؟ خب همۀ این ناممکن ها توسط شرکت واقع در میلان مامافوتوگراما (MammaFotogramma ) به زودی تغییر خواهد کرد . این شرکت گونه ای از پوستۀ چوبی انعطاف پذیری را ساخته است که از تایل های مثلثی تخته چند لای روسی تشکیل شده است .

پوست چوبی ( Woodskin ) از مقاله ای که استودیو برای مسابقۀ اتوطرح ( Autoprogettazione اتوپروجتازیونه ایتالیایی ) فرستاده بود نشأت گرفت . اعضای تیم، جولیو مازوتی Giulio Mazotti و جان لوکا لوپرِستی Gianloca Lo Presti با الهام از آن مقاله این متریال را در طراحی یک باشگاه صخره نوردی در مونترئال که بر روی آن کار میکردند استفاده کرند.

در آن زمان این متریال در حد کانسپت بود و هنوز تکنیک های دقیق اجرای آن بسیار جای کار داشت . برای دستیابی به این مهم ، دو طراح به مونترئال سفر کردند و در نزدیکی سایت پروژه سکنی گزیدند تا بتوانند متریالها و ترکیبات مختلف را آزمایش کنند تا به بهترین طرح دست یابند .

نتیجه یک صفحه از جنس تخته چند لای روسی شد که از یک سری تایل های مثلثی که توسط شبکه ای ونیلی vinyl mesh به هم متصل شده اند ، تشکیل میشود .

مازوتی یکی از اعضای تیم ماما فوتوگراما  MammaFotogramma در این باره میگوید : « در آن زمان ما به دنبال راه حلی میگشتیم تا نیازمان را به خلق اشکال پیچیده براورده کند »  او در ادامه میگوید : « چیزی که ما ساختیم پوسته ای بود که به ما این امکان را میداد تا روی سازه تمرکز کنیم ، پوست چوبی Woodskin با انعطافی که دارد این آزادی عمل را به سازندگان میدهد تا در هر لحظه از کل پروسه ی طراحی و ساخت بتوانند فرم را تغییر دهند .»

در حال حاضر طرح پوست چوبی  Woodskin در انتظار ثبت اختراع است . و گروه Mammafotogramma در حال توسعه ی آن است . این تیم همچنین همکاریی را با کارخانه ی چوب  Biffi آغاز کرده است . آنها در حال بررسی زمینه ها و پتانسیل های مختلف استفاده از این متریاب در نما و دیوار های انعطاف پذیر میباشند .

مازوتی میگوید : « سازه های رفته رفته و به واسطه ی تکنولوژی های جدید بیشتر و بیشتر به ساختار بدن خودمان شبیه میشوند » او در ادامه میگوید : « اسکلت بدن را در نظر بگیرید ، مفاصل و ماهیچه ها در پشت پوستمان باز و بسته میشوند ، و به این ترتیب حرکات و حالات مارا شکل میدهند . Woodskin پوست چوبی راهی است مناسب و خلاقانه برای تحقق این امر در مقیاس ساختمانی.

برج و میدان آزادی تهران

بخش دوم

طرح معماری بنا

توصیف کالبدی

ترکیبی از دو جفت قوس که در صفحاتی متقاطع واقع شده و حجمی به رنگ سفید و به ارتفاع ۴۵ متر را در چهار طبقه پدید آورده و به عنوان نمادی از تداوم فرهنگ ، هنر و تمدن ایرانی می باشند . با بدنه هایی از سنگ سفید که با شیارهایی به رنگ آبی فیروزه ای ، تقسیم بندی شده اند ، کالبد اصلی بنا را تشکیل می دهد.

با تناسبات به کار رفته ، ارتفاع شاخص و حریمی که برای دیده شدن بنا، مفاهیمی نظیر عظمت گرایی، شکوه، استحکام ، زیبایی ، نظم ، هندسه ، برنامه ریزی و دقت اجرایی ارائه شده است .

بررسی برنامه فضایی عناصر بنا

ایجاد بنایی یادمانی که یادبود ۲۵۰۰ سال تمدن ایران پس از هخامنشیان بوده و قابلیت تبدیل شدن به یک نماد هویتی برای شهر تهران را نیز داشته باشد ، از نیازهای اصلی طرح بوده است.

عناصر فضایی ، به صورت دو صفحه متقاطع در ساختاری متقارن ، پیرامون محورهایی که در امتداد جهت های اصلی جغرافیایی می باشند سامان دهی و در چهار طبقه توزیع شده اند . بنای یادبود آزادی از بخش های متنوع گذرگاه پیشینیان ، تالار کهن ، سالن ایران شناسی ، سالن ایران نما ، سالن تشریفات ، تالار آینه ( سالن دیوراما)، سالن انتظار ، سالن دانستنی ها ، سالن نمایش ، کتابخانه و نگارخانه تشکیل شده است .

بیشترین سطوح در عملکردهای ذکر شده در مکانی غیر از محل قرارگیری برج و در مجاورت آن ، در ترازی بین ۵ تا ۱۵ متر پایین تر از سطح زمین جای گرفته اند.

بررسی کیفی فضاها

طبقه زیرزمین

میدان آزادی به صورتی طراحی و اجرا شده که زیرگذر هایی برای عبور افراد پیاده، از پیرامون میدان به درون آن ایجاد شده است.

ورودی اصلی بنا در حیاطی رو باز، در تراز ۵ متر پایین تر از سطح زمین قرار دارد. در بدنه های این حیاط به ترتیب در ضلع شمالی، نگهبانی و بلیط فروشی، در ضلع شرقی، سالن ایران شناسی، گذرگاه پیشینیان و در ضلع جنوبی، سالن تشریفات جای گرفته اند. سالن ایران شناسی، فضایی است با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۲۱×۲۹ متر که بازدید کنندگان در مسیری U شکل بر روی نقاله های متحرک، از فراز ماکت کشور ایران به آرامی عبور کرده و به تناسب موقعیت جغرافیایی هر مکان در ماکت، با آثار شاخص و ویژگی های آن مکان آشنا می شوند. مراکز تاریخی، مذهبی، صنعتی، اقتصادی به همراه ویژگی های اقلیمی و برخی از محصولات کشاورزی و حتی پوشاک و صنایع دستی استانهای مختلف کشور، در سطح این نقشه شبیه سازی شده اند. رکیبی از نور، صوت و جلوه های گوناگون بصری، در این فضا به کار رفته است.

سالن تشریفات، فضایی است با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۹×۱۷ متر که برای پذیرایی از میهمانان رسمی در نظر گرفته شده و از ویژگی های معماری آن، نقش و نگارهای بسیار زیبا در بدنه های بتنی و تزیینات سقف آن است.
گذرگاه پیشینیان، دالانی است با نور کنترل شده و بدنه هایی از بتن که در هر طرف آن، دو ویترین حاوی اشیاء نفیس هزاره اول قبل از میلاد مسیح وجود دارد. این گذرگاه، فضاهای ارتباطی در معماری کهن ایران و دهلیزها و سردابه های قدیمی را یادآوری می کند . این گذرگاه به فضایی به نام تالار کهن راه می یابد که دقیقا در زیر برج قرار گرفته و چهار پایه برج در چهار گوشه آن واقع شده اند.

در این سالن، ویترین هایی برای نمایش آثار فرهنگی، هنری و اشیاء نفیس وجود دارد. فرم های به کار رفته در بدنه ها و سقف این فضا از خلاقیت و تنوع خاصی برخوردار است که نورپردازی و اجرای ظریف و دقیق، بر زیبایی آن افزوده است.دو دستگاه آسانسور و پله، به صورت متقارن در رئوس پلان این سالن قرار دارند و ارتباط بین طبقات برج را فراهم کرده اند.

در قسمت جنوبی تالار کهن، تاسیسات مرکزی مجموعه و در بخش شمالی آن، تالار آیینه جای گرفته اند. تالار آیینه، فضایی است با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۱۰×۲۰ متر که در هر یک از اضلاع شرقی و غربی آن شش ویترین وجود دارد. موضوع این ویترین ها به ترتیب از جنوب به شمال در ضلع شرقی، تعلیم و تربیت، خلیج فارس، محیط زیست، فرهنگ و هنر، بنای یادبود آزادی، آب و زندگی و در ضلع غربی، ایران زمین، صنایع، دریای خزر، شهرسازی، ورزش و کشاورزی است.

ویترین ها به گونه ای طراحی شده اند که در سطوح جانبی آنها، آیینه هایی قرار داد و بدین ترتیب اشیاء درون آنها جلوه ای تا بینهایت پیدا کرده اند. نور درون ویترین ها به صورت متناوب خاموش و روشن می شوند که نمادی از روز و شب و گذر ایام است.

تالار آیینه در ضلع شمالی خود با اختلاف ارتفاع، به فضای تقسیمی منتهی می شود که در ضلع شرقی آن، راهرویی با پلان نیم هشتی و بدنه هایی با هشت غرفه، امکان به نمایش گذاردن اشیاء را فراهم کرده و در میانه خود، دسترسی به فضای تقسیمی در ضلع شرقی، با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۶×۱۲ را امکان پذیر کرده است.

در ضلع شمالی این فضای تقسیم، نگارخانه، در ضلع شرقی آن کتابخانه و در ضلع جنوبی، بخش اداری جای گرفته اند. نگارخانه، فضایی است با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۱۴×۱۷ متر که در بخش شمالی آن پاسیویی زیبا طراحی شده است. از این فضا برای نمایش آثار مختلف هنری استفاده می شود. تقش و نگارهای بدنه ها و ترکیب نور طبیعی و مصنوعی، فضای مناسبی را برای نمایش آثار به وجود آورده است.

کتابخانه فضایی است با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۱۲×۱۸ متر و مساحت تقریبی ۲۱۲ متر مربع با ظرفیت پانزده هزار جلد کتاب که هم اکنون، ۱۱۶۶۲ جلد کتاب مرجع در آن نگهداری می شود. این کتابخانه از ذخیره های ارزشمند فرهنگی کشور در زمینه های تاریخی، اجتماعی، معماری و زبان شناسی می باشد.

اتاق های اداری در امتداد راهرویی با جهت شمالی – جنوبی در جنوب نگارخانه و در مجاورت راهرویی با امتداد شمالی – جنوبی در شرق کتابخانه جای گرفته اند.

نمایشگاه، سرویس های بهداشتی، بوفه و در خروجی اضطراری در شمال پلان قرار دارند. نمایشگاه در سه بخش، با پلانی شبیه به هشت ضلعی سامان دهی شده است.

در انتهای نمایشگاه و در ضلع غربی پلان، سالن دانستنیها و سالن نمایش وجود دارند. پلان سالن دانستنی ها، دو دوازده ضلعی منتظم است که با مفصلی به یکدیگر مرتبط شده اند. در هر یک از این بخش ها، میزی به شکل دایره قرار گرفته که ۲۸ دستگاه رایانه بر روی آن، وظیفه اطلاع رسانی، نمایش تصاویر و نظایر آن را بر عهده دارند . این فضا، در کنار سالن انتظار، پیش فضای مناسبی برای سالن نمایش فراهم کرده اند. سالن نمایش در فضایی با پلان مستطیل شکل به ابعاد ۲۴×۵۰ متر و ظرفیت ۳۰۰ نفر، در عمق پانزده متری از سطح زمین قرار گرفته و به پیشرفته ترین فناوری نمایش مجهز شده است.

از ویژگی های سالن، طاحی داخلی و تزییناتی است که در نوع خود بی نظیر و خیره کننده می باشند. جایگاه تماشاچیان از هجده سکو تشکیل شده که دسترسی به آن در دو طرف سالن قرار گرفته است. صفحه نمایش شفافی که در جایگاه تماشاچیان طراحی شده، نمایانگر آثار تاریخی قبل و بعد از اسلام و همچنین نمای زیبایی از برج آزادی است. در سقف سالن، نقاشی هایی با سبک کوبیسم وجود دارد که انعکاس نور از پشت آن، جلوه های بدیعی را به نمایش می گذارد.

طبقات

همان گونه که ذکر شد، دسترسی به طبقات بنا، در چهارگوشه تالار کهن قرار دارد. ۲۸۶ پله، تالار کهن را به طبقه چهارم مرتبط می کند. به علت انحنای پایه ها و بدنه های برج، امکان طراحی و اجرای آسانسوری که بدون وقفه از تالار کهن به طبقه چهارم راه یابد، فراهم نشده است. بنابراین، آسانسوری برای دسترسی تا طبقه دوم طراحی شده و سپس از آسانسوری دیگری برای دسترسی به طبقه چهارم استفاده می شود.

طبقه دوم در تراز ۲۳ متر بالاتر از سزح میدان قرار گرفته و بدنه های قوس اصلی، طرفین شرقی و غربی آن را تشکیل می دهند. از فضاهای خالی (Void) بین بدنه های بنا و کف این طبقه دیده های متنوعی به فضاهای پایین و بالا ایجاد شده است و مهمترین نکته، اجرای بسیار پیچیده، ظریف، دقیق و بی نظیر سطوح منحنی ساختمان در این بخش است.

طبقه سوم در تراز سی و سه متری نسبت به سطح میدان واقع شده و گنبد بتنی بنا با زیبایی هرچه تام در آن خودنمایی می کند. هندسه گنبد و انتقال بارهای سازه ای به پایه ها، از نکات حایز اهمیت می باشد. فضای خالی با پلان هشت ضلعی در این طبقه نیز دیدهای متنوعی را ایجاد کرده است. طبقه چهارم بنا ۳۹٫۵ متر بالاتر از سطح میدان قرار داشته و در بدنه های آن، بازشوهایی به شکل شش ضلعی های نا منتظم وجود دارد. این بازشوها امکان دید به بخش هایی از شهر تهران را فراهم کرده اند.

در مرکز این طبقه، بدنه های گنبد بتنی جای گرفته که در تداوم سنت معماری در ایران، با کاشی های آبی رنگ پوشیده شده است.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

آپارتمان هایWo Zo Ko

بخشی از مقالۀ « نگاهی به چهار اثر گروه MVRDV» نوشتۀ ایمام رئیسی

این مجموعه آپارتمانی که در سال ۱۹۹۷ در شهر آمستردام هلند ساخته شده است، در بدو تماشا به همه رهگذران مجاور خود یک شوک وارد می کند. زیرا جعبه ها و تراس های نما به طرز عجیبی میان آسمان و زمین معلق شده اند.

این آپارتمان برای سکونت سالمندان در حومه آمستردام طراحی شده است. ساختمان اصلی از یک نوار باریک تشکیل شده است.

ترفندی که گروه MVRDV به کار برده اند تا توده ساختمان را به حداقل و فضای سبز اطراف آنها را به حداکثر برسانند.

در نمای جنوبی که پوشش چوبی دارد، پنجره ها در مکان های متفاوتی قرار گرفته اند و بالکن ها با عمق و عرض متفاوتی طراحی شده اند. رنگ بالکن ها بیانگر ویژگی های ساکن آن واحد است، که نتیجه بسیار نگارنگی حاصل شده است.

بنابراین هر اپارتمان منحصر به فرد شده و ریتم رنگارنگی در طول ساختمان به وجود آمده است .

شاید بتوان این ایده گروه MVRDV را با رنگ های متنوع و شاد لوکوربوزیه در مجتمع مسکونی مارسی مقایسه کرد و ردپای اغراق آمیز از آن پروژه در این آپارتمان سالمندان مشاهده کرد. این ساختمان مرتباً در انتشارات بین المللی معماری به طور برجسته ای نشان داده شده است و به عنوان فینالیست برای جایزه میس وندرو در معماری اروپا برگزیده شده بود.

برج و میدان آزادی تهران

بخش سوم

عناصر و تکنیک های شاخص بنا، سبک و روحیه حاکم بر بنا

عناصر، مفاهیم و فناوری به کار رفته در ساخت بنا، مانند مفهوم کثرت و وحدت در محوطه سازی، الهام گرفتن از فرم چهار تاقی، تکرار صلابت طاق کسری، تداوم اندیشه و فناوری اجرای قوس در دوران صفوی، استفاده از تاق، کاربندی، مقرنس، تقسیمات هندسی، کاشی کاری، محور آب و مواردی نظیر آن، طراحی بنا را به طرز چشمگیری متاثر از معماری گذشته و تلاش در جهت تداون آن معرفی می کند. شده است .

بدین معنی که قالب زیرین قبلا روی زمین ساخته و در محل نصب شد و پس از آن ، سنگ ها و آرماتورها روی آن قرار گرفتند، بدون آن که قالبی در جهت دیگر نصب شود ، بتن ریزی انجام شد . کارهای بتن سفید اجرا شده در این بنا ، در ایران بی سابقه بوده است . تا زمان ساخت یادمان ، این حجم بتن سفید که به صورت باربر عمل کند ، اجرا نشده بود .

پس از انجام آزمایشات با دانه بندی های مختلف ، دانه بندی سنگ کوارتز سفید که در مشخصات فنی نیز بر آن تاکید شده بود ، مورد قبول واقع شد و در سطوح بتنی گنبد داخلی ، دیواره و اتاق مخصوص پذیرایی مهمانان رسمی مورد استفاده قرار گرفت .

سطوح قالب های بتنی سفید ، با تخته سه لایی پوشیده شد تا از خروج شیره بتن جلوگیری شده و سطوح صاف به دست آید . پس از آن ، توسط استادان سنگ تراش روی سطوح ، چکشی یا کلنگی شده و نقش و نگارهایی بر آن ایجاد شده است . در اتاق مخصوص پذیرایی ، روی سطوح بتن ، نقاشی شده و بعد توسط فرزهای سنگ بر و ایجاد نقش با تیشه ، نقوشی در دیوار حک شده است .

جزییات بسیار زیاد دیگری در این بنا مورد مطالعه و اجرا قرار گرفته است . اجرای درب های سنگی با وزن تقریبی هر لنگه بیش از سه تن که با ساختار مکانیکی ساده ای طراحی شده بود ، در ابتدا با اشکال مواجه شد ، که بعدا با قفل ها و مفصل هایی پیش بینی شد ، باز و بسته شدن در به خوبی انجام پذیرفت .
در گرانیتی یک پارچه ورودی موزه ، که به وزن ۵/۳ تن با ساختار خاصی اجرا شده است ، به راحتی و به کمک یک محور گردان باز و بسته می شود .

همچنین چند در بتنی به ارتفاع حدود ۳ متر که علاوه بر کارهای بتن نمایان داخل برج یادمان و موزه قرار دارد ، در حد خود در ایران به صورت بی سابقه ای اجرا شده است .
سنگ گرانیت سیاه کف موزه برای اولین بار از معدن مروارید کردستان استخراج شده و مورد استفاده قرار گرفته است .

راهرو و زیرزمین یادمان که برای دسترسی کاربران پیاده ، از دور میدان به داخل آن ، به صورت زیرگذر طراحی شده نیز ، بخش مهمی است که در مدت کم اجرا شده است . سطوح شکسته سقف راهرو با نورگیر و باغچه ای که در وسط آن تعبیه شده است ، طرح جدیدی در زمینه راه های پیاده زیرزمینی می باشد که از نظر محاسبات ساختمانی نیز قابل توجه می باشد . دهانه داخلی گنبد مرکزی که ۲۱ متر می باشد ، با ضخامت بتن حدود ۳۰ سانتیمتر اجرا شده و سطوح داخلی سقف به صورت بتن نمایان حفظ شده است.

بنای یادمان ، نکات قابل توجهی دارد که باید از نزدیک مورد توجه و بررسی قرار گیرد . از ویژگی های طرح ، در معماری سنتی ایران ، شکست خطوط راست گوشه در پلان های ساده و انحراف و تبدیل آنها به سطوح شکسته و بالاخره گرایش به سطوح منحنی در ارتفاع ، به ترتیبی است که می توان گنبدها و قوس های ایرانی را برآنها استوار کرد .این شیوه در معماری یادمان نیز به کار رفته و تیغه های قطری ، در این بنا ، با پیچش آرام و شکستگی های خویش ، طاقی با شبکه های متقاطع و رسمی بندی های ایرانی تشکیل داده است.

تحلیل و ارزیابی نماهای بنا :

نمای بنا نشان دهنده صلابت و استحکام ساختمان است و به نوعی ساختار سازه بنا را نیز ، معرفی می کند .
بنا، ۴ نما دارد که دو به دو متقارن بوده و نمادگرایی در آنها به وضوح مشاهده می شود . نماهای شرقی و غربی ، نماهای اصلی می باشد . در این دو نما طاق ، قوس و فضای خالی بین پایه ها ، خودنمایی می کند . پایه ها ، به سمت آسمان اوج گرفته و در نزدیکی بام ، با عبور از گشودگی هایی که بر بدنه ها وجود دارد ، خاتمه می یابد .

پیچش پایه ها ، به سمت بالا و ایجاد فرم های سیال و استفاده از خطوط و سطوح منحنی، خطوط نما را به سمت بالا هدایت می کند. مقرنس ها و تزیینات بین طاق اصلی که به طاق کسری شباهت دارد و طاقی که شبیه به قوس های جناغی است ، هندسه بسیار دقیق بنا را نمایش داده و به عنوان نقطه عطف این نما مطرح شده است نماهای شمالی و جنوبی کم عرض تر بوده و شامل پایه ها ، بدنه ها و قوسی کوچکتر (در مقایسه با دو نمای دیگر) می باشد.

شیارهایی که از کف تا بام و با کاشی فیروزه ای رنگ ، بدنه های سفید بنا را تقسیم بندی کرده، در کنار قطعات سنگ ها و درزهای بین آنها ،باعث تنوع بناها شده اند. تناسب به کاررفته در نماها ، بسیار دقیق و براساس اشکال هندسی می باشد.

گروه مهندسین ایران معماری

یکی از فعالیت هایی در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت نمونه های مشابه در پروژه های معماری است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

معماری پایدار بخش اول

کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی وآلودگی محیط زیست در معماری، مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده است. در این نوع معماری، ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می‌دهد، بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می‌کند. بطوریکه بر اساس گفته ریچارد راجرز،«ساختمان‌ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده وخود را باشرایط جدید محیط وفق میدهندو بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم می‌کنند».

مقدمه

سیمای شهرهای اقصی نکات جهان که تا چندی پیش هرکدام درون خود دنیایی متفاوت داشت، هر روز با سرعتی افزون تر در پی محو شدن آن چیزی است که به آن هویت مستقل می‌داد و این امر همسانی و یکنواختی را به بار آورده است. معماری و شهر برای انسان قبل مدرن، محصول خلاقه‌ای بود که نتیجه محدودیتهای اقلیمی و سازه ایی از طرفی و باورهای جمعی افراد از طرف دیگربود. آنچه که فضای مصنوع او را تشکیل می‌داد، برخاسته از بستر و همپا و همراستا با ویژگیهای آن منطقه بود. این پیوند سبب گشته بود که محصول اندیشهٔ معمار در حدود ویژگیها و بایدهایی که مصالح محلی و شرایط محیطی به اثر اجبار می‌نمود، امکان حرکت داشته باشد. از جهت دیگر به علت باورهای متافیزیکی به طبیعت و پدیده‌های آن و لزوم حفظ این عرصه به عنوان موهبت، مدیریت پسماندها نیز به گونه ایی انجام می‌گردید که چرخه حیات مختل نگردد.

لازم به ذکر است که سرعت تحول و تغییرات نیز به گونه ایی بود که فرصت آزمایش و خطا و سپس تصحیح به جهت حفظ هرچه بیشتر ساختارهای زیستی را ممکن می‌نمود. اما حریم باور متافیزیکی شکست و بشر تنها یک چیز و آن ذهن انسانی را محور قرار داد و دلیل بودن را در اندیشیدن و حتی بصورت افراطی در شک دائم یافت و چنان بر خود باور یافت و خود را از قید و بند رهایید که هر آنچه را انجام می‌داد، درست می‌پنداشت. جالب اینجاست که سرعت این تغییرات نیز امکان سنجش بازخوردها را از بین برده بود. بشر به مدد بهره‌گیری از تکنولوژی جهت جبران ضعفهایش و قرار دادن آن به عنوان بهترین دستاویز برای پاس خ به نیازهایش، دست یازیدن افراطی به طبیعت را به عنوان منبع تامین نیازها مجاز دانست. این امر تاثیر پذیری معماری از خصوصیات محیطی ومحلی را کاسته بود، به گونه‌ای که برخی با طرح معماری بین‌المللی و منشور آتن، ادعای حل همهٔ مشکلات معماری و شهر را داشتند، اما طبیعت و شهر در حال از بین رفتن بود. جنگ اعراب و اسرائیل و جلوگیری از صادرات نفت به غرب، اولین صدای زنگ خطر را به گوش رساند. منابع در حال پایان است چه می‌کنید؟

در واقع آنچه که امروز به عنوان توسعه پایدار یاد می‌شود، بازنگری اصلاح طلبانه‌ای است به مدرنیسم و سنت جهت یافتن راهی بینابینی. توسعه پایدار، توسعه ایی است که نیازهای اکنون را به گونه ایی برآورده نماید که توان نسلهای بعدی را جهت تامین نیاز، کاهش ندهد. با توجه به این نکات مطروحه، سعی داریم به تبیین مفهوم توسعه و طراحی پایدار بپردازیم و با طرح راهکارهایی، زمینهٔ تحقق این باور را ایجاد نماییم. معماران نیز همسو با سایر دست اندرکاران در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تامین زندگی مطلوب انسان هستند. بدیهی است که زندگی، کار، تفریح، استراحت و… همه و همه فعالیت‌هایی می‌باشند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان بر زیست بوم جهان تأثیر مستقیم خواهد داشت، وظیفه‌ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می‌باشد.

v      مهم‌ترین سرفصل‌ها

مهم‌ترین سرفصل‌های معماری پایدار را عناوین زیر تشکیل می‌دهند:

  • معماری اکوتک
  • معماری و انرژی
  • معماری سبز
  • توسعه پایدار

معماری پایدار – که در واقع زیرمجموعه طراحی پایدار است – را شاید بتوان یکی از جریان‌های مهم معاصر به حساب آورد که عکس‌العملی منطقی در برابر مسایل و مشکلات عصر صنعت به شمار می‌رود. برای مثال، ۵۰ درصد از ذخایر سوختی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود که این به نوبه خود منجر به بحران‌های زیست محیطی شده و خواهد شد. بنابراین، ضرورت ایجاد و توسعه هرچه بیشتر مقوله پایداری در معماری بخوبی قابل مشاهده است.

اصول معماری پایدار

معماری پایدار، مانند سایر مقولات معماری، دارای اصول و قواعد خاص خود است و این سه مرحله را در برمی‌گیرد:

  • صرفه جویی در منابع
  • طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی
  • طراحی برای انسان

که هرکدام آنها استراتژی‌های ویژه خود را دارند.

شناخت و مطالعه این تدابیر، معمار را به درک بیشتر از محیطی که باید طراحی آن را انجام دهد، می‌رساند.

صرفه جویی در منابع

اصل صرفه جویی در منابع (Economy of Resources) از یک سو به بهره‌برداری مناسب از منابع و انرژی‌های تجدیدناپذیر مانند سوخت‌های فسیلی، در جهت کاهش مصرف می‌پردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدید پذیر و ماندگار توجه جدی دارد.

به عنوان مثال، یکی از منابع سرشارو نامیرا، انرژی حاصل از نور خورشید است که امروزه توسط تکنولوژی فتوولتاییک برای فراهم کردن آب و برق مصرفی در ساختمان، از آن استفاده می‌شود.

برای کنترل منابع، سه نوع استراتژی می‌تواند مورد توجه قرارگیردکه شامل حفظ انرژی، حفظ آب و حفظ مواد است. همان گونه که مشاهده می‌شود، تمرکز براین سه منبع، به دلیل اهمیت آنها در ساخت و اداره ساختمان است.

طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی

اصل طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی (Life Cycle Design) دومین اصل از معماری پایدار است و بر این فکر و یا نظریه استوار شده است که ماده از یک شکل قابل استفاده تبدیل به شکل دیگری می‌شود، بدون اینکه به مفید بودن آن آسیبی رسیده باشد.

از سوی دیگر به‌واسطه این اصل، یکی از وظایف طراح، جلوگیری از آلودگی محیط است.

این نظریه برای رسیدن به این منظور در سه مرحله، ساختمان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

مرحله پیش از ساخت، مرحله در حال ساخت و مرحله پس از ساخت.

باید توجه داشت که این مراحل به یکدیگر مرتبط بوده و مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. برای مثال، می‌توان از مواد بازیافتی در مرحله پس از ساخت یک ساختمان به عنوان مصالح اولیه در مرحله ساخت ساختمانی دیگر استفاده کرد.

طراحی برای انسان

اصل طراحی برای انسان (Humane Design)، آخرین و شاید مهمترین اصل از معماری پایدار است. این اصل ریشه در نیازهایی دارد که برای حفظ و نگهداری عناصر زنجیره‌ای اکوسیستم لازم است که آنها نیز به نوبه خود بقای انسان را تضمین می‌کنند.

این اصل دارای سه استراتژی نگهداری از منابع طبیعی، طراحی شهری-طراحی سایت و راحتی انسان است که تمرکزشان بر افزایش همزیستی بین ساختمان و محیط بیرون از آن و بین ساختمان و افراد استفاده کننده از آنهاست.

در واقع می‌توان گفت که برای رسیدن به معماری پایدار، طراح باید این مراحل و اصول را که تعریف کننده یک چارچوب اصلی برای طرحی پایدار است را در طرح خود لحاظ و برحسب مورد ترکیب و متعادل کند.

اهداف معماری پایدار:

اهمیت دادن به زندگی انسان‌ها و حفظ و نگهداری از آن در حال و آینده، کاربرد مصالحی که چه در هنگام تولید ویا کاربری و حتی تخریب با محیط خود همگن و پایدار باشند، حداقل استفاده از انرژی‌های سوختی و حد اکثر بکارگیری انرژی‌های طبیعی، حداقل تخریب محیط زیست، بهبود فیزیکی و روانی زندگی انسان هاو کلیهٔ موجودات زنده. هماهنگی با محیط طبیعی. هدف از طراحی این ساختمان‌ها کاهش آسیب بر روی محیط، منابع انرژی و طبیعت است و شامل قوانین زیر می‌باشد:

  • کاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید
  • توسعه محیط طبیعی
  • حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت، در صنعت ساختمان سازی

تکنیک‌های ساختمان سازی تلاشی در جهت تأمین کیفیت یکپارچه، از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی است. استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده (محافظت از انرژی) و باعث بهبود کیفیت محیطی می‌شود. کیفیت اساس طراحی پایدار می‌باشد. کیفیت مطلوب بدون توجه به طبیعت فراهم نمی‌شود و همچنین استفاده از مصالح با قابلیت ماندگاری طولانی نیز باید در نظر گرفته شود. رسیدن به استانداردهای بالای کیفیت، امنیت و آسایش که در واقع سلامت انسانها را تأمین می‌کند از مهمترین اهداف معماری پایدار است که رسیدن به چنین شرایطی با استفاده از مدیریت کارآمد و به کار گیری آخرین تکنولوژی‌ها صورت می‌گیرد.

بر این اساس اصولی که باید در این معماری به کار بست شامل موارد زیر است:

  • ادراک حس مکان، فضای هستی و عدم مزاحمت درآن
  • استفاده از انرژی‌های طبیعی، مانندانرژی خورشیدیو باد
  • کاربرد مصالح طبیعی و بومی، قابل بازیافت و بادوام.
  • جمع آوری و استفاده از آب بویژهآب بارانو بهره‌گیری از آب دریاچه، دریا
  • عایق بندی حرارتی، صوتی وایزوله مناسب ساختمان.
  • قابلیت تهویه طبیعی به کمک سقف
  • نور گیری صحیح و طراحی صحیح بازشوها.

برج و میدان آزادی تهران

بخش اول

تاریخچه :
در نیمه دوم دهه چهل قرن چهاردهم هجری شمسی ، طراحی دروازه غربی ورود به شهر تهران ، در مجاورت با فرودگاه بین المللی مهرآباد و بسیاری از مسیرهایی که از نقاط غربی کشور به تهران منتهی می شوند و در معرض دید مردم ، گردشگران ، میهمانان عالی رتبه سیاسی و نظایر آن قرار می گرفت ، به مسابقه گذاشته شد .
هدف ، طراحی بنایی یادمانی بود که علاوه بر داشتن تاثیرات بصری خاص ، تداعی کننده پیشینه تاریخی ، فرهنگی و هنری این سرزمین باشد و به عنوان نماد پایتخت ایران نیز، محسوب شود .

در این مسابقه ، طرح ارائه شده توسط حسین امانت که در آن زمان یکی از دانشجویان سالهای پایانی رشته معماری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود ، برنده شد . طرح او ، پس از پذیرش اولیه ، تکمیل و با دقت نظر خاص ، به نقشه های اجرایی تبدیل شد . نظارت بر حسن اجرا نیز بر عهده مهندسین مشاور حسین امانت و همکاران بود و محاسبات فنی توسط دفتر Ove Aroup انجام شد .

بخش اصلی این بنا طی سی ماه ، با کیفیت اجرایی بسیار بالا و جزییاتی که برای اولین بار برای این ساختمان طراحی شده بود ، اجرا و در ۲۴ مهرماه ۱۳۵۰ هجری شمسی افتتاح شد و بخش های جانبی آن ، در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی مورد بهره برداری قرار گرفت.

بررسی کاربری اراضی اطراف بنا

محدوده موردنظر ، یکی از مهمترین دروازه های ورود و خروج شهر تهران می باشد . تعداد بسیار زیاد مسافرت های درون شهری و برون شهری به شهرها و شهرک های صنعتی و مسکونی حاشیه غربی ، جنوب غربی و شمال غربی تهران ، پیرامون میدان را به یکی از مبادی ورود ، خروج ، و توزیع مسافر تبدیل کرده است . با این توصیف ، کاربری عمده پیرامون میدان ، ایستگاه های تاکسی ، مینی بوس ، اتوبوس و پایانه های مرتبط با این عملکردها می باشد . در ضلع شمال غربی میدان ، ترمینال مسافربری غرب ، در شمال شرقی کاربری های تجاری – اداری و مسکونی و در حاشیه میدان نیز کیوسک های روزنامه فروشی ، بلیت فروشی و عملکردهایی نظیر آن ، در جنوب شرقی پارک المهدی و در جنوب غربی ، سازمان ملی نقشه برداری و محدوده فرودگاه بین المللی مهرآباد ، وجود دارند .

بررسی شبکه ارتباطی سواره و پیاده و تاثیرات متقابل

بزرگراه محمدعلی جناح در ضلع شمالی ، خیابان آزادی در امتداد طولانی ترین محور شرقی – غربی تهران در ضلع شرقی ، بزرگراه آیت الله سعیدی در ضلع جنوبی و جاده کرج در ضلع غربی ، دسترسی های اصلی به میدان را تشکیل می دهند. هریک از این دسترسی ها ، جزء اصلی ترین معابر شهر به ویژه شریان های ارتباطی با بیرون از شهر می باشند.

همان طور که ذکر شد ، وجود آنه باعث حجم وسیعی از مراجعات به محدوده موردنظر شده است. ایجاد حلقه ای پیرامون معبر اصلی میدان ، باعث روان شدن ترافیک و افزایش سرعت رفت و آمد شده است. دسترسی به بنای یادبود برای افراد پیاده از طریق زیرگذر و یا عبور خطرناک از مسیرهای پیرامونی میدان امکان پذیر است.

موقعیت بنا در سایت و نحوه استقرار بنا در سایت

زمین بنا، که میدان آزادی را تشکیل میدهد ، شکلی شبیه بیضی به مساحت ۶۸ هزار متر مربع می باشد. مرکز بنای یادبود تقریبا در یک سوم شرقی راستایی که از امتداد محور شرق – غرب می گذرد، واقع شده است.
دهانه های بزرگ برج رو به شرق و غرب و دهانه های کوچک آن ، رو به شمال و جنوب طراحی شده اند.

هندسه ،شیب و عوارض طبیعی زمین

میدان تقریبا به شکل بیضی است. قطر بزرگ آن به طول ۳۸۰ متر در راستای محور شرق-غرب و قطر کوچک به طول ۲۱۰ متر در امتداد شمال – جنوب واقع شده است.

مساحت و محیط میدان به ترتیب حدود ۶۸ هزار متر مربع و ۹۸۰ متر می باشد. شیب زمین معادل ۵/۱ درصد و جهت آن از شمال به جنوب می باشد.  اصول کلی حاکم بر طراحی فضای سبز و محوطه سازی
یکی از ویژگی های بارز این بنا، طراحی محوطه می باشد. الگوی هندسی به کاررفته در طراحی فضای سبز ،از طرفی شبیه به طرح ها و نقش و نگارهایی است که در طبیعت وجود دارد و می توان طرح هایی مشابه ان را در برگ گیاهان یا پوست حیوانات مشاهده کرد. خلاقیت به کار رفته در این طرح ، ایجاد نقش و نگارهایی است که مفاهیمی نظیر تکرار ، تشابه ، تغییرات فرم ، تکامل ، تقارن ، کثرت و وحدت و نظایر آن را تداعی می کند.
شش ضلعی هایی که در این طرح به کاررفته اند، نسبت به محور شرق – غرب متقارن بوده و مجموعه سبز و زیبایی را برای جای گرفتن بنای یادبود فراهم کرده اند .

مجموعه باغ صبا (مرکز نمایش های آئینی )

معمار : فرهاد احمدی

ایده های طراحی : این طرح در زمینی حدود ۶۰۰۰ مترمربع در خیابان شریعتی درتهران در حال اجرا می باشد بستر طرح بخشی از باغ وسیع ملک می باشد که متأسفانه به قطعات کوچک تقسیم و از بلوک های ساختمانی انباشته گردیده است و تاکنون درسه قطعه شرقی در مجاورت خیابان شریعتی و یک قطعه غربی که کاربرد میدان تره بار دارد، از این باغ بزرگ ساخت و ساز عمده صورت نگرفته ایست ، که قطعه زمین مذکور مابین سه قطعه آزاد شرقی قرار دارد و ایده اصلی دراین طرح اتصال دو قطعه دیگر باین طرح می باشد .


مجموعه باغ صبا


برای پاسخگویی به نیاز کارفرما ، و همچنین باز زنده سازی خاطره باغ صبا تصمیم گرفته شد تا ساخت و ساز در بستر منجر به ایجاد یک حجم ساختمانی معمول شهری نگردد و سطح زمین به صورت فضای باز و در ارتفاع طبیعی تبدیل به باغ گردد .


مجموعه باغ صبا

 

در برنامه کارکردی برای این زمین یک مجموعه نمایشی که لااقل واجد یک تالار اصلی و یک فضای نمایش درمحوطه بازباشد و برای تأمین هزینه ساخت آن مساحتی مشابه برای احداث مرکز خرید در نظر گرفته شده بود که طبعاً همراه با فضاهای خدماتی و پارکینگ مورد نیاز می شد .

۱- برای فراهم سازی فضای مورد نیاز ، مخزنی به عمق سه طبقه درتمامی سطح بستر ایجاد شد . (پوسته خاکی)۲- سپس یک صفحه افقی بر روی این مخزن نهاده شد . (پوسته آسمانی)


مجموعه باغ صبا

 

۳- برای برپا داری پوسته ، شبکه ای از ستونهای فولادی مهاربندی شده بر روی بخش بتونی نصب گردیده که انعکاس آن بر روی پوسته فوقانی، شبکه نورهای نقطه ای می باشد که لایه دوم نورپردازی را در محوطه تأمین می نماید ، عناصر سازه ای در درون مخزن به صورت نمایان ومستقل از فضاهای کارکردی حضور می یابند تا نه تنها فهم و اطمینان به پایداری را منتقل نمایند ، بلکه نقش نمادین یابند . (تالار صدستون
۴- مخزن ، به سه بخش تقسیم گردیده ، بخش شمالی به مجموعه نمایشی اختصاص یافته و بخش جنوبی جهت مرکز خرید در نظر گرفته شد و بخش مابینی، فضای باز درونی را پدید می آورد .
۵- در امتداد محور پیاده شهری ، از دروازه ای در منتها الیه شمالی زمین، دو راه برای ورود به مجموعه منشعب می گردد.


مجموعه باغ صبا

 

۶- جهت ایجاد فضاهای کارکردی در درون مخزن ، احجام دیگری با اتکا به سازه پوسته فراهم آمده اند ، در بخش تجاری این احجام شفاف اند ، در بخش فضای نمایش ، حجم اصلی قابلیت گشوده و بسته شدن را داراست.

۷- تالار نمایش به صورت فضای تئاتر تجربی در نظر گرفته شده به ترتیبی که همواره حس شرایط واقعی در آن مقدور باشد . ۸- فضاهای آماده سازی نمایش ، ورود بازیگران ، بخش استراحت ، گریم ، لباس ، وسایل صحنه ، اطاق تمرین ، بخش کارگردانی ، نور ، صدای صحنه و بالاخره برج صحنه و دکور در معرض دید تماشاچیان قرار می گیرد . ۹- بخش نمایش فضای باز به صورت یک پله کان در یک باغ مسقف در نظر گرفته شده که شیارهایی بر روی سقف آن، آب را به پائین می لغزانند این آبها در انتهای سقف به صورت آبشاری پس زمینه صحنه را پدید آورده ، به یک آبنما منتهی می شوند و صحنه به صورت معلق بر روی آن قرار می گیرد. بر فراز آبشار یک بادگیر متحرک ، در زمانهای لازم جریان هوای تلطیف شده را بدرون هدایت نموده و با استفاده از اختلاف فشار ناشی از خاصیت گلخانه ای پس از گذراندن بر سطح آبشار فضای نمایش را به صورت طبیعی تهویه می نماید .


مجموعه باغ صبا


۱۰- بواسطه دفن کردن ساختمان در زیر زمین و پوشاندن سطح فوقانی با فضای سبز به طور متوسط مصرف انرژی به میزان حداقل ۳۵% کاهش می یابد و شرایط آکوستیکی مناسب، بویژه جهت فضاهای نمایشی پدید می آید . ۱۱- مصالح این ساختمان به غیر از بخش بتونی مخزن که پوسته مجاور خاک را پدید آورده است بدلیل خالص و مجزا بودن می تواند قابل بازیافت بوده و پس از استحصال بدون آلودگی محیط مورد استفاده مجدد قرار گیرد .


مجموعه باغ صبا


۱۲- سیستم تأسیساتی فعال این بنا به صورت نمایان و جهت نگهداری ساده قابل دسترس و متمرکز می باشند . ۱۳- طرح باغ ملهم از مزارع سنتی که مرکب از کرت و جوی اند شکل گرفته که درصورت تمایل می توان در کرت ها گیاهان متفاوتی را پرورش داد. ۱۴- ارائه اطلاعات درونی بنا توسط نصب تابلوهای نمایشگر و تبلیغاتی بر روی جداره غربی و پشت نماهای ساختمانهای همسایگان که درشرایط کنونی نمای نامطلوبی را ایجاد نمود صورت می گیرد که در شب می تواند جلوه ویژه ای به پس زمینه باغ دهد .


مجموعه باغ صبا

 

گروه مهندسین ایران معماری

کلینیک تخصصی طراحی و اجرا نما

یافتن راه حل های صحیح اقتصادی و زیباشناسی در پروژه های معماری، از چالش های بنیادینی است، که معماران، طراحان و برنامه ریزان دفتر معماری آرتور امید آذری در تمام طول فعالیت حرفه ای شان، با آن مواجه بوده اند وبر حل آن همت گمارده اند.

دستیابی به یک سامان بصری با ابهت در نما، تاکید بر عناصر شاخص در نما، به کارگیری صحیح فرم و مصالح در نما، توجه به نکات زیباشناسی در طراحی نما و سایر موارد از اهداف اصلی تیم طراحی و اجرا در کلینیک تخصصی نما در گروه مهندسین ایران معماری است.

شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر: ۰۲۱۲۲۹۸۳۳۸۵

 

عایق کاری پرده های کرکره ای با محصول اسفنجی

برای بهبود بخشیدن عایق کاری پرده های کرکره ای، کمپانی BASF، عایقهای حرارتی و صوتی نوع Bosig GMbH را بهBasotect تغییر داد. این محصول اسفنجی شکل سبک وزن که سرعت سوختن آن در آتش پایین است در سیستم Rolafex استفاده شده که هم ساده است و هم نسبت به قیمت تمام شده، به اندازه قابل توجهی سودمند بوده و نیز دارای پوشش یکنواخت است.

کمپانی تولید کننده معتقد است: “این محصول تلاش میکند که به سمت استانداردهای قابل قبول منازلی با بازدهی حرارتی بیشتر پیش برود. مالکان منازل خواهند توانست هزینه گرمایش خانه و انتشار گاز co2 را کاهش دهند.” این سیستم توانایی و عملکرد خود را در یک ساختمان به نمایش گذاشت و توانست از لحاظ تجاری رتبه نسبتا خوبی را درBAU مونیخ آلمان از ۱۲ تا ۱۷ ژانوری ۲۰۰۹ کسب کند

نوار بسوتکت دارای رسانایی حرارتی W/mk 0.035 است که از تشکیل آنچه همگان بنام پل حرارتی میشناسند،جلوگیری می کند. به بیان دیگر هنگامی که عایق کاری رویه کرکرها نامناسب باشد، حرارت تلف میشود، این محصول میتواند شرایط هوای محل زندگی را بهبود بخشد و از انتقال صوت و صدا جلوگیری کند. بعلاوه از چگالش بخارات موجود و تشکیل نم که موجب رشد کپک روی دیوارها می شود، جلوگیری می کند.

اجرای این محصول سریع و آسان است. کرکره ها به وسیله یک لایه بسوتکت و یا بیشتر، در یک ردیف قرار گرفته و نوار بسوتکت به وسیله یک محلول خمیری چسبنده، محکم بسته و سفت میشود. لازم نیست که پنجرها و پرده کرکره ها عوض شوند چون این محصول برای همه نوع پرده کرکره مناسب است.

بسوتکت اسفنجی از نوع رزینی و ملامینی در انواع مختلفی موجود است. به واسطه اینکه این محصول مقاوم در برابر دما و آتش و سبک وزن و انعطلف پذیر و جاذب صدا و عایق حرارتی است، از مدتها قبل بعنوان عایق صدا در ساختمانها و همچنین به عنوان عایق حرارتی صفحات خورشیدی و وسایل نقلیه ریلی و موتوری پرتاب کنندهای موشک و راکت مانند Arian5، بکار می رود.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

ساختمان الشرق کویت

طراح و سازنده: شرکت اتکینز

شرکت “اتکینز” یکی از بزرگترین موسسات طراحی است که در بسیاری از نقاط جهان و بخصوص در شرق مشغول فعالیت می­باشد،‌ آنها در همین سال توانسته­اند جایزه کشورهای عرب ” CNBC ” را با کسب مقام نخست بدست آورند و همچنین مورد تقدیر مجمع بین­المللی معماری قرار گیرند.

بنای الشرق کویت از لحاظ معماری در نوع خود منحصر بفرد می­باشد و در طراحی آن از یک برنامه پیچیده و سخت استفاده شده است.

این بنا در ارتفاع ۱۸۰ متر و در مساحت ۵۶۴۰۰ مترمربع طراحی شده و نسبت عرض به ارتفاع آن بسیار کم است، در نتیجه نور طبیعی به تمام قسمت­های‌ساختمان نفوذ پیدا می­کند. این نوع برخورد، باعث شده که بر نمای خارجی ‌تاکید بیشتری شود.

این بنا شامل قسمت­های اداری و همچنین محیط هایی برای استراحت و اوقات فراغت می­باشد. قسمت­های‌ اداری بین دو تیغه موازی قرار گرفته و شفافند­ و تمامی طبقات حتی در پایین ترین طبقه نیز به بهترین چشم­اندازهای شهری مشرف می­باشند.

در قسمت پایین که مانند یک باکس شیشه­ای است، ورودی و فروشگاه­ها قرار دارند و در بالای آن یک لژ سلطنتی در نظر گرفته شده که بام آن سبز است و رستوران در آن قسمت می­باشد.

وجود بام سبز این امکان را می­دهد که علاوه بر استفاده از نور،‌کارکنان بخش­های اداری بتوانند از محیط آرام بخش آن برای استراحت و تفکر استفاده کنند. در مرتفع­ترین نقطه برج امکانات مختلفی وجود دارد که ‌مشتمل بر سالن ژیمناستیک، مرکز آب درمانی و استخر شناست. جایزه این طرح برتر در ماه اکتبر در دوبی ‌اهدا خواهد شد.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

خانه Fennel

طراح: رابرت هاروی  اشاتز(Robert Harvey Oshatz)

مکان: پرتلند، ایالت اوریگان، امریکا

تاریخ اتمام پروژه: فوریه ۲۰۰۶

رابرت هاروی اشاتز، معمار و طراح خانه شناور در ایالت اوریگان آمریکا، طبق درخواست مالک بنا، اقدام به طراحی خانه ای شناور بر روی رودخانه Willmette، نموده است.

و با توجه به سایت و محل قرار گیری بنا، از طرحی هماهنگ با محیط پیرامون بهره گرفت.

از آنجاکه قرار بود ساختمان بر روی آب قرار داشته باشد، با توجه به جریان آب رودخانه چالشی هیجان انگیز بر سر راه طراحی اشاتز به وجود آمده بود.

فرم سیال و منعطف ساختمان در واکنش به امواج و ناهمواریهای سطح آب شکل گرفته است. و هماهنگی و اتصال قوی تری را بین ساختمان و محیط اطراف به وجود آورده است.

همچنین طراحی خانه ای به گونه ای انجام شد که ساکنان خانه از بیشترین دید نسبت به منظره رودخانه بهره مند شوند.

به نحوی که از فضای نشیمن اصلی به راحتی رودخانه قابل دیدن است.

مالک مایل بود تا از سقف با نمای مسی برای بام استفاده شود، زیرا که معتقد بود به این ترتیب هماهنگی بیشتری بین خانه و محیط پیرامون آن ایجاد خواهد شد.

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای برج باغ بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی برج باغ ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

زیستگاه آسمان از موشه سفدی ؛ استفاده از هندسه فراکتال در طراحی مجموعه مسکونی متخلخل

ترجمه : ندا باقری

منبع : www.designboom.com

شرکت معماران سفدی، که توسط معمار اسرائیلی- کانادایی مشهور موشه سفدی رهبری می گردد؛ پس از طراحی مجموعه ای از سازه ها در چند دهه ی اخیر با استفاده از فرم های مناسب از هندسه ی فراکتال، این بار به طراحی ” زیستگاه آسمان ” در سنگاپور پرداخته است.

این مجتمع مسکونی ۳۸ طبقه، نماینده ی یک سکونتگاه شهری ِ مرتفع با تراکم بالا جهت طبقه متوسط جامعه است؛ نمونه ای که در سنگاپور و سایر شهرهای آسیایی تقاضای بالایی دارد. طرح های متداول برج های مسکونی از این دستْ، امکانات عمومی خود را در طبقه همکف ارائه می نمایند.

در این طرح، فضاهای اشتراکی در باغ های عمومی ِ گسترده و فضاهای باز در سطح همکف و بالاتر بیان شده اند؛ همچون تراس ها و باغْ سقف های اختصاصی جهت نیمی از آپارتمان های انفرادی. به جای ایجاد برج های مستقل، در طراحی زیستگاه آسمان از مجموعه ای از تراس ها با باغ های انبوه برای بهم پیوستگی مجموعه استفاده شده است.

جرم کلی مجموعه بسیار متخلخل می یاشد و اجازه ی وزیدن به باد و نفوذ نور مناسب به داخل فضاها را می دهد. وجود این چشم اندازهای وسیع و زیبا جهت خانواده ها و اجتماع های استفاده کننده از مجموعه، منجر به ایجاد یک بافت شهری انسانی تر و حساس تر نسبت به بناهای آپارتمانی سنتی گشته است.

این ساختار منحصر بفرد، تهویه ی قابل توجه و نورگیری بسیار مناسبی را برای هر واحد مهیا می نماید که با جریان هوای گرمسیری سنگاپور به خوبی سازگار شده است. در سطح همکف مجتمع، در بالای پارکینگ فرورفته، ۷۲ درصد از سایت به باغ های انبوه و سرسبز، اتاق های اجتماعات در فضای باز، استخرها و مسیرهای پیاده اختصاص داده شده است.

ساختمان دفتر نفت و گاز( Statoils Norway HQ)

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ که در فونبو و در نزدیکی اسلو نروژ واقع شده است، یکی از بهترین دفاتر کار جهان به شمار می‌آید.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

این بنا پیش از اتمامش در اواخر سال ۲۰۱۲، مورد تمجید واقع شد.

در سال ۲۰۰۹،  این طرح به عنوان «پروژه آینده سال» در جشنواره معماری جهان شناخته شد.

 

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

سال گذشته این شاهکار معماری جایزه بهترین «ساختمان تجاری» در «جوایز اخبار معماری جهان» را از آن خود کرد.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

بنای مزبور اخیراً در نمایشگاه سال جاری میلادی MIPIM در گروه «بهترین دفتر و توسعه تجارت» میلادی کاندیدا شد.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

به جای طراحی یک جرم منفرد، معماران نروژی شرکت A-Lab دفتری را تجسم بخشیده‌اند که متشکل از پنج تیوب افقی آلومینیومی است.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

هر یک از پنج بلوک دارای جهت و نمای منحصربه‌فردی است و فضای بین آن‌ها، توسط یک سقف شیشه‌ای مواج و پروانه‌شکل پوشیده شده است و یک برج پلکانی‌ آلومینیومی قابل توجه در مرکز این فضای دهلیزمانند وجود دارد.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

ساخت سقف ساختمان هزینه‌بر بوده است، اما مزایایی از قبیل وسعت افزایش‌یافته برای تهویه طبیعی این هزینه را به نوعی جبران می‌کند. میزان مصرف نهایی انرژی ساختمان سالانه ۱۰۳ کیلووات/متر مربع تخمین زده شده که این رقم به طور قابل‌توجهی پایین است.

 

ساختمان دفتر نفت و گاز Statoils Norway HQ

 

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

پروژه ی در حال اتمام ریچارد میر ؛ برجی شفاف از شیشه و آلومینیوم سفید

ترجمه : ندا باقری

منبع : www.archdaily.com

ساخت برج مسکونی جدید ریچارد میر، معمار برنده ی پریتزکر پرایز، در حال اتمام است. این برج در بولوار روچیلد، در یک منطقه ی شلوغ تجاری، فرهنگی و اقتصادی قرار گرفته است و جای تعجب نیست که بیش از ۷۰ درصد از این برج ۴۲ طبقه ی لوکس در حال حاضر به فروش رفته است.

برج ۵۹۰ فوتی میـِـر، تفسیری تازه از سبکی بین المللی ست که با معماری بومی منطقه همخوان شده است و خط آسمان این شهر سفید را با این ساختار نمادین ِ شفاف از شیشه و آلومینیوم سفید، دگرگون ساخته است.

این پروژه که یکی از بلندترین برج های منطقه محسوب می گردد، شامل ۱۴۱ آپارتمان بزرگ با اندازه های مختلف و چهار پنت هوس با سقف های ۲۰ فوتی می باشد و امکاناتی چون آسانسورهای خصوصی، استخرهای شنا، سالن ورزش و چشم اندازی ۳۶۰ درجه از دریای مدیترانه را ارائه می دهد

کلینیک تخصصی طراحی و اجرای مجتمع مسکونی بامدیریت آرشیتکت:آرتور امیدآذری

یکی از فعالیت هایی که در کلینیک تخصصی طراحی و اجرا ی مجتمع مسکونی ، در گروه مهندسی ایران معماری صورت می پذیرد، مطالعه وشناخت روش ها وتکنیک های نوین طراحی داخلی است .لذا یکی از رویکرد های اصلی این گروه تلفیق نظریه های علمی با روشهای عملی است.برای بسط موضوع در ادامه به معرفی نمونه های ساخته شده پرداخته می شود.

مجتمع مسکونی شماره ۵۲۰

۵۲۰ West 28th Street in Chelsea, New York

موقعیت: خیابان ۲۸ غربی، چلسی، نیویورک

طراح: زاها حدید

ترجمه: فرزانه جهانمردی

مجتمع مسکونی ۱۱ طبقه شماره ۵۲۰، خیابان ۲۸ غربی، در جنوب محوطه هادسون، با طرحی از زاها حدید، و با مشارکت شرکت Related   اجرا شده است.

طراحی جسورانه و هماهنگ با بافت شهری پیرامونی این طرح، آن را به عنوان یک نمونه موفق از طراحی همسان با محیط شهری تبدیل کرده است. این هماهنگی و رعایت اصالت طراحی، در یک یک واحد ها نیز رعایت شده است.

طراحی هفت مانند نمای مجتمع، آن را به تندیسی پویا و خلاق تبدیل کرده است. که دو محدوده متفاوت را از هم جدا و به هم پیوند داده است. ایده نو و خلاقانه این طرح، برای هر واحد مسکونی بالاترین درجه خلاقیت و نوآوری را ایجاد کرده است.

زاها حدید درباره طرح خود می گوید:«طرح ما حجمی کامل است که زبان واحد دارد، و احساس یک ساختمان به معنای کامل را ایجاد می کند.»

زاها حدید موسس گروه معماری زاها حدید(ZHA)، به خاطر ساختمانهایش معروفیت جهانی دارد، کارهای تئوریک یا آکادمیک او برمبنای تجربه سی ساله او در تحقیق درباره زمینه های درهم تنیده شهرسازی، معماری و طراحی حاصل شده است. وی معماری است که سبک کیهانی را مبنای کار خود قرار داده است. هر ساختمان او مشخصه خاص خود را دارد. او با پرسپکتیوهای چندگانه و دیدهای شورانگیز و مهیج از محیط پیرامون، با توجه خاص به عوارض زمین شناسی، سیستم های ساخته بشر، و تکنولوژهای نوین و روزآمد، باعث خلق فرمی پویا و غیرمنتظره می شود.

۱۱ طبقه ساختمان حاضر تقریبا شامل ۳۷ واحد مسکونی با مساحت بالغ بر ۵۵۰۰ فوت مربع است. با نمایی زیبا و شکوهمند که حدود ۱۱ فوت ارتفاع دارد. مطابق با جدیدترین فن آوری روز و هنرمندانه ترین فرم و تکامل.

ساکنان این مجتمع مسکونی در عین حفظ حریم خصوصی و شخصی خانه خود می توانند از دید اطراف لذت ببرند. لابی ورودی با دو ارتفاع متفاوت، امکان دید به فضای اطراف و باغ را امکان پذیر کرده است. تراسهای بزرگ و حیاط های زیاد، حس حضور در یک محیط مسکونی را افزایش می دهد. و یک تراس سقفی واقعی، استخر سرپوشیده و آب گرم، فضای سرگرمی و اتاق بازی، به هرکسی احساس آرامش و خوشنودی می دهد. اینها تنها نمونه هایی از قابلیت های منحصر به فرد این مجتمع مسکونی به حساب می آیند.

گروه مهندسین ایران معماری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.

ریخت شناسی حیاط مرکزی در خانه‌های بوشهر 

نویسنده : ایمان رئیسی

خلاصه

در این پژوهش ریخت شناسی حیاط مرکزی در خانه‌های بوشهر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ابتدا به شرح مختصر اهداف و روش تحقیق پرداخته می شود و با تعریف مورفولوژی به اقلیم بوشهر و گونه شناسی معماری مسکونی در آنجا اشاره خواهد شد، سپس جنبه‌های مختلف ریخت شناسی  حیاط مرکزی در خانه‌های منتخب بررسی شده و الگوی مناسب برای مسکن اقلیمی در بوشهر معرفی می شود و در پایان مهمترین ویژگی‌های حیاط مرکزی در قالب نتیجه‌گیری ارائه خواهد شد.

مقدمه

معماری هنری است که در اثر تکامل تجربیات مردمان دوره‌های مختلف تاریخ همواره غنی‌تر شده است و در این راستا بافت‌های تاریخی و سنتی دارای یک گونه‌ شناسی  معماری هستند که به نحو بسیار مطلوبی به مسائل اقلیمی و فرهنگی  پاسخ داده‌اند.

در این راستا، تصمیم‌ گرفتم که به مطالعه ی یکی از جلوه‌های بارز معماری ایرانی- که در گذشته بسیار بدان توجه می‌شد و اکنون به فراموشی سپرده شده است- بپردازم. حیاط مرکزی، الگوی جاویدان معماری ایران است که همواره جایگاه بسیار مهمی در تاریخ معماری ایران داشته است. حیاط بسته به شرایط اقلیمی و فرهنگی هر منطقه دارای گونه‌شناسی متفاوتی است و از آنجا که بحث این مقاله پیرامون حیاط مرکزی در خانه‌های بوشهر است، لذا بطور خاص به آن می‌پردازیم و جنبه‌های مختلف مورفولوژیکی آنرا مورد بررسی قرار می‌دهیم. منظور از مورفولوژی در اینجا شناخت جنبه‌های کالبدی و بیولوژیکی با همدیگر است و به عبارت دیگر در مورفولوژی، دوری یا نزدیکی، به بدنه‌های آب، گیاه، صحرا، رودخانه و دریا مورد توجه قرار می‌گیرد.

“اگر معماری مسکونی مکانهایی چون گیلان، مازندران و آبادیهای خاص چون ماسوله، زیارت و ابیانه کاملاً برونگرا هستند و مناطق مرکزی ایران مثل یزد، اصفهان، کاشان و شیراز درونگرای کامل می‌باشند، بوشهر را می‌توان حلقه‌ی اتصالی بین این دو نوع معماری دانست.

چه عواملی باعث ایجاد این ویژگی در بوشهر شده است؟

در معماری مسکونی این شهر افزون بر بکارگیری حیاط در سازماندهی  فضاهای مختلف، از عناصری چون طارمه (نوعی ایوان) و شناشیل (نوعی پیشگاه یا بالکن) در نمای بیرونی و روبه فضای باز شهری استفاده شده است. ” [i] قرارگیری در کنار دریا سبب شده است تا معماری انطباق بسیار زیادی با اقلیم پیدا کند.هدف ما در این تحقیق، شناخت ویژگی‌های اقلیمی حیاط مرکزی در خانه‌های بوشهر است که با بررسی موردی نمونه‌های مطالعاتی و مقایسه‌ی ویژگی‌های آنها به راه کار اقلیمی مناسب در خانه‌های بوشهر دست خواهیم یافت.

موقعیت و ساختار بافت قدیم بوشهر

” شبه جزیره‌ی بوشهر ویژگیهای جغرافیایی جالبی دارد. در فصل بالا آمدن آب دریا، شهر تقریباً از همه طرف محصور آب می‌شود و تنها راه ارتباطی به برازجان است که این جزیره فصلی را با دنیای خشک بیرون متصل می‌کند… در محدوده‌ی بوشهر ناهمواریهای ناحیه‌ی جنوبی تنگستان، کنگان و رشته کوههای شمالی رودخانه خشک و ارتفاعات گچ‌ترش قرار گرفته‌اند. مهمترین رودخانه‌های دائمی استان مند و دالکی می‌باشند.

عواملی که باعث شده است بوشهر در مکان فعلی، محلی مناسب برای زندگی باشد عبارتند از:

-خور سلطانی به عنوان بستری آرام برای پهلو گرفتن مرکب‌های دریایی.

-ارتفاع مناسب بین دریا و لنگرگاه که باعث می‌شود وسایل حمل و نقل دریایی در کنار شهر لنگر بیاندازند. شکل طبیعی اراضی بوشهر به نحوی است که در دو نقطه‌ی بوشهر کنونی و ریشهر قدیم دو نقطه مرتفع قرار گرفته که بین آنها دو گودی به وجود آمده است. این ارتفاع مناسب باعث شده که آبهای سطح الارضی و تحت‌الارضی مزاحم ساخت و ساز و زندگی مردم نشود در حالی که بناهایی که در دوره معاصر در این گودی طبیعی ساخته شده‌اند با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.

-ورزش بادهای فصلی مطبوع مثل باد شمال در تابستان.

-سهولت در استفاده از مصالح سنگی محلی متشکل از لایه‌های به هم فشرده و رسوبی مرجانی . 

شهر قدیم در محدوده فعلی بافت قدیم از سه طرف به دریا و از طرف جنوب به باروئی که از غرب به شرق امتداد داشته محدود می‌شده است. در شرق آن تأسیسات بندر، تجارتخانه‌ها، کاروانسراها و بازار قرار داشته است و در قسمت غربی بندر بخش اداری- حکومتی شامل امارت امیریه، کنسولگری انگلستان و چند کنسولگری دیگر مستقر بوده‌اند و فاصله بین این دو بخش را محلات مسکونی به خود اختصاص داده بودند. این بخش شامل چهار محله بهبهانی، شنبدی، دهدشتی و کوتی بوده که هر کدام دارای مرکز محله‌ای در کنار مسجد بوده‌اند و تمام فعالیت‌های اجتماعی مردم حول این مراکز قرار داشته است. این محله‌ها هنوز با همان نام‌ها و مشخصات باقی مانده‌اند.

برونگرائی و دارا بودن کمترین بدنه‌های مشترک در همسایگی‌ها با هدف بیشترین استفاده از جریان هوا، بافت شهر را به بلوکهائی مجزا که هر یک از یک یا چند واحد مسکونی تشکیل شده‌اند تفکیک کرده است. بلوک‌هایی به هم تنیده با شبکه‌ای نامنظم از کوچه‌های متقاطع که از میادین کوچک بافت عبور کرده و در آخر به دریا می‌رسند.

یکی از ویژگیهای مهم معماری بوشهر، ایجاد حیاط مرکزی همراه با برونگرایی است. “تراکم زیاد خانه‌ها و کوچه‌ی باریک، امکان عبور جریان هوا و گذر آن از داخل خانه‌ها را میسر نمی‌ساخته است. با توجه به گرما و رطوبت زیاد هوا در این شهر، با ایجاد روزنهای متعدد در پوسته بیرونی خانه و اتصال روزنها با حیاط، مسیری مناسب برای گردش جریان باد مناسب در نظر گرفته شده است. بخشی از این وظیفه‌ به عهده‌ی طارمه‌ها و شناشیل‌های بیرونی است.

افزون بر این با توجه به منظره‌ی زیبای ساحل نیلگون خلیج فارس، این دو وسیله‌ی مفیدی برای بهتر دیدن این چشم‌انداز زیبا می‌باشد. پس در واقع حیاط علاوه بر سازماندهی فضاهای مختلف در جوار خود و ارتباط با فضاها با هم، یک نوع هواکش مصنوعی نیز محسوب می‌شده است .

خانه‌های بوشهر برای استفاده از ورزش باد مناسب در طبقات گسترش یافته‌اند ولی خانه‌های بندر لنگه، کنگ و عباس به وسیله باد گیر این عمل را انجام داده‌اند. بادگیرهای چهار طرفه هدایت می‌نمودند. این بادگیرها از نوع ساده چهار طرفه بوده و قسمت قفسه و ساقه‌ی آن به چند شکل ساخته شده است. یک بادگیر هشت وجهی نیز در خانه‌ عباسیان در محله بلوکی بندرلنگه مشاهده شده است.

با استفاده از اطلاعات آب و  هوایی این شهر و تطابق آن با تقسیم بندی کوپن (koppen) به این نتیجه می رسیم که شهر بوشهر به لحاظ تقسیم بندی اقلیمی در منطقه ی AW (آب و هوای گرم و مرطوب با زمستان خشک) قرار می گیرد.

گونه‌شناسی

خانه‌های بوشهر بر مبنای فضاها و عناصری که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، سازماندهی شده‌اند. این فضاها در اطراف یک حیاط قرار گرفته‌اند. “همین فضاها در عمارات یا خانه‌های اعیانی بزرگ به چند حیاط اندرونی، بیرونی و نارنجستان تقسیم شده‌اند. بخش‌های مختلف خانه‌های یک حیاطه در چند گونه رایج زیر سازماندهی شده است:

۱-فضاها در یک جبهه سازماندهی شده‌اند.

۲-فضاها در دو جبهه حیاط و روبروی هم قرار گرفته‌اند.

۳-فضاها در دو طرف حیاط به صورت عمود بر هم (L) سازماندهی شده است.

۴-فضاها در سه طرف حیاط به صورت (U) سازماندهی شده‌ است.

۵-فضاها در چهار جبهه حیاط قرار گرفته‌اند.

ویژگی‌های فضاهای خانه

در خانه‌های بوشهر فضاهایی وجود دارد که در اکثر آنها مشترک است. این فضاها عبارتند از: ورودی، حیاط، اتاق، طارمه، شناشیل، پلکان، بون، آب انبار.

ورودی:در بوشهر مانند سایر نقاط ایران ورود به خانه با هدایت و دعوت سر در انجام می‌گیرد. یکی از تفاوتهای سردر خانه‌های بوشهر با مناطق دیگر، ایجاد روزنی در بالای در است که هم به عنوان نورگیر و هم هواکش عمل می‌کند. این روزنها در انواع مختلف سنگی، چوبی و فلزی می‌باشند. دیگر اینکه در تعداد قابل توجهی از خانه‌ها عمل ورود به حیاط مستقیماً بعد از در و با ارتباط بصری مستقیم با آن صورت می‌گیرد. که این ویژگی‌هم در راستای اقلیم منطقه و برای هدایت سریع جریان هوا از کوچه به حیاط است.

حیاط: ” عناصر مختلف حیاط نسبت به عملکرد مورد نیاز و نوع خانه‌ متفاوت هستند. در خانه‌های معمولی با اندازه‌ نه چندان بزرگ، باغچه‌، چاه آب، حوض و آب انباری کوچک عناصر اصلی در حیاط می‌باشند. باغچه در خانه بوشهری فضای سبز کوچکی با مساحتی در حدود یک یا دو متر مربع است. فضای سبز بزرگتر باغ نامیده می‌شود (همان باغچه در نواحی مرکزی ایران). در این فضای سبز انواع درختان و گلها مثل: نارنج، لیمو و ترنج (لالنگ)، نخل، کنار (سدر)… و گلهای زمستانی
مانند: لادن، جعفری و غیره کاشته می‌شود.

حوض‌ها نیز در ابعاد و شکل‌های متفاوت ساخته‌ شده‌اند. بیشترین نوع آن چهارگوش کشیده است. در بعضی خانه‌های کوچک چاه آب در حیاط است ولی در خانه‌های بزرگتر چاه در یکی از جبهه‌های خانه در فضایی به نام چاهخانه قرار دارد.

ابعاد حیاط نسبت به مساحت زیر بنای خانه متغیر است. نکته جالب توجه در تعدادی از خانه‌ها، کوچکی حیاط نسبت به فضاهای اطراف آن می‌باشد. این مورد شاید فقط خاص بوشهر باشد چه، در خانه‌های شیراز و یزد با افزایش سطح زیر بنای خانه در طبقه‌ هم سطح حیاط، ابعاد و تناسب حیاط نیز تغییر می‌کرده است. علت این امر را باید در ارتباط با عملکرد حیاط جستجو کرد. در اینجا حیاط افزون بر فضایی مهم در سازماندهی فضاهای مختلف و ایجاد ارتباط بین آنها، عملکرد یک هواکش برای جریان هوایی که از روزنهای مختلف وارد خانه می‌شوند را دارد.

اتاق: بر مبنای سازماندهی کل فضاها و تقسیم آن به فضاهای تابستان نشین و زمستان نشین، اتاقهای مختلف شکل گرفته است. ارتفاع دادن به خانه، جهت رسیدن به مسیر حرکت بادهای مناسب سبب شده است که اغلب اتاقهای تابستان نشین در طبقات بالا و اتاقهای زمستانی در طبقه همکف یا کمی‌ پایین‌تر از سطح حیاط قرار گیرند.

اتاق زمستانی،‌ اتاقی کوچک با تعداد کمی بازشو است و گودی آن در سطح زمین و بسته بودن آن از چند جهت باعث گرم شدن سریع آن می‌شود. بر عکس اتاق‌های تابستانی فضاهایی هستند که در جبهه‌های مختلف آن بازشوهای کامل یا نیم دری‌ها قرار گرفته‌اند. در بسیاری از خانه‌ها این اتاق مانند یک بادگیر عمل می‌کند و در بعضی نیز تعداد بازشوهای آن در هر چهارجبهه اتاق به شانزده عدد می‌رسد… عناصر مختلف یک اتاق، شامل بازشو، در انواع در و نیم‌دری،  گلجام، ارسی، طاقچه، درو، حصیرهای کف و غیره است.

ویژگی‌ مهم درها در برخی از اتاقها دو جداره بودن آن است. معمولاً جداره بیرونی از نوع کرکره‌ای (کرکری) بوده و در جداره داخلی، مثل درهای مناطق دیگر دارای دو لنگه است. با باز کردن در داخلی می‌‌توان بدون تابش نور شدید و دید مستقیم از بیرون، جریان باد مطبوع را به داخل اتاق هدایت کرد.

طارمه: ” بطور کلی طارمه همان ایوان یا صفه است که در معماری بیشتر ایران رواج دارد. طارمه فضایی است که از یک طرف باز و گاهی بدون سقف و به عنوان نشیمن موقت فصلی، دالان و ارتباط دهنده‌ی چند فضا مورد استفاده قرار می‌گیرد … اندازه طارمه نسبت به نیاز و ابعاد خانه متغیر و حداقل عرض آن به اندازه عرض یک راه‌پله دو طرفه یا مدور است. این اندازه از عرض یا طول یک اتاق تا چند اتاق و حتی طول و عرض یک خانه در نوسان است.

شناشیل: این عنصر در مقایسه با سایر فضاها، عملکرد حاشیه‌ای‌ تری دارد اما بعنوان عامل مهمی در انتخاب خانه‌های بوشهر به عنوان حلقه‌ای از برونگرایی و درونگرایی مطرح است.

شناشیل دارای چند کارکرد مهم است: نخست مکانی برای استفاده از نسیم و وزش بادهای مطبوع است. در خانه‌های کنار ساحل جنوب می‌توان بوسیله‌ی شناشیل از منظره‌ی زیبای خلیج

نیلگون فارس استفاده کرد. شناشیل‌های داخلی که در یک یا چند جبهه‌ی طبقات بالا و مشرف به حیاط ساخته‌ شده‌اند، رابط فضاهای مختلف نیز می‌باشند.

پلکان: به علت گسترش در ارتفاع، پلکان در خانه‌های بوشهر نقش ویژه‌ای دارد. محل استقرار پلکان‌های خانه را می‌توان به سه دسته کلی در طبقه همکف در طبقه اول و بام تقسیم نمود.

بون: بام (بون) محلی مناسب برای خوابیدن در شبهای تابستان بوده است. بدین منظور گاهی اتاقی کوچک جهت قرار دادن وسایل به نام سرپله داشته است. در برخی خانه‌های اعیانی دستشویی نیز در بام تعبیه شده است. بام دارای دو حصار خارجی و داخلی بنام معجر است. حصارهای خارجی در اشکال متنوع زیر ساخته‌ شده‌اند:

-حصارهای کاملاً بسته سنگی با اندود گچ.

-حصارهایی با مصالح سنگی و اندود گچ با شبکه‌های کوچک.

-حصارهایی با ستونهای سنگی و اندود گچی و نرده‌های ساده فلزی یا چوبی بین آنها.

-حصارهایی با ستونهای سنگی و اندود گچی و کرکری‌هایی بین آنها.

خانه‌های بوشهر علاوه بر فضاهای یاد شده، قسمتهای دیگری مانند مطبخ، انباری، حمام و چاه خانه نیز داشته است. از آنجا که کارکرد اقلیمی خاصی نداشته‌اند بطور خاص به آنها نمی‌پردازم.

نمونه‌های مطالعاتی

جهت بررسی جنبه‌های مورفولوژیکی حیاط در خانه‌های بوشهر، چهار نمونه مسکن انتخاب شد که همگی دارای فضا در چهار جهبه‌ی حیاط می‌باشند. این گونه تکامل یافته‌تر از سایر گونه‌ها در بوشهر بوده و دارای تنوع فضایی بیشتری است، لذا این گونه جهت بررسی انتخاب شد. جدول شماره۲

جنبه‌های ریخت‌شناسانه حیاط

موقعیت حیاط در خانه و همجواری

برای بررسی این جنبه‌ی حیاط باید به رابطه‌ی فضای باز و بسته و همچنین همجواری و همسایگی آن‌ها توجه نمود. در چهار نمونه‌ی مورد مطالعه، حیاط بوسیله‌ی بدنه‌های معماری محدود شده است. اما همجواری‌های آنها در بافت دارای ویژگی‌های متفاوتی است که در جدول زیر نشان داده شده است. جدول شماره ۳

جهت قرارگیری و کشیدگی

به طور عمده جهت قرارگیری و کشیدگی حیاط‌ها بگونه‌ای است که حداکثر استفاده را از باد مناسب شمال و جریان‌های مناسبی که در روز از دریا به ساحل و در شب از ساحل در دریا در حرکت‌اند، ببرند. همچنین حداکثر سایه‌اندازی در طول روز از مهمترین عوامل کشیدگی ساختمانها در این اقلیم به شمار می‌آید.

از آنجا که نمونه‌های شماره یک و دو در میان بافت محله کوتی قرار گرفته‌اند، بعلت محدودیت‌های بافت، دارای زاویه‌ی چرخشی نسبت به محور شمال- جنوب‌اند. نمونه‌های شماره سه و چهار که در کنار ساحل قرار گرفته‌اند کاملاً در راستای شمال- جنوب می‌باشند. جدول شماره ۴

نسبت ابعاد

برای دریافت ویژگی‌های کالبدی نمونه‌های انتخاب شده در راستای افق و در راستای قائم محاسباتی صورت گرفته است که در جدول شماره ۵ ارائه می‌شوند:

فرم حیاط

بطور کلی در معماری ایران فضاهای بازدارای فرم هندسی منظمی هستند و اگر فرم زمین هم نامنظم باشد، سعی شده است فرم حیاط هندسی و منظم باشد. با توجه به این خصوصیت، فرم حیاط در خانه‌های بوشهر هم بصورت منظم و چهار ضلعی، سازماندهی شده است.

فرم حیاط در خانه‌های شماره یک، دو و چهار مستطیل شکل و در خانه شماره سه، مربع شکل است.

بدنه‌های حیاط

حیاط به عنوان یک فضای زیستی زنده و مطلوب در خانه‌های ایرانی، از دو جهت قابل بررسی است:

۱- بدنه‌های طبیعی ۲- بدنه‌های مصنوع.

بدنه‌های طبیعی شامل خاک ( و مواد معدنی دیگر)، آسمان، آب، گیاه حیوان و انسان می‌شود و بدنه‌های مصنوع شامل کالبد و معماری ساخته شده‌ی موجود می‌شود.

بدنه‌های طبیعی

خاک به عنوان بستر هر معماری در نمونه‌های مورد مطالعه به گونه‌ای توانسته‌ است در زیر، رو و بالای خود فضاهایی را سازمان دهد تا بتواند از ویژگی‌های محدوده‌ی دمایی ثابت، و محدوده‌ی رطوبتی ثابت که منجر به تبادل حرارتی- رطوبتی با محیط و بدنه‌های اطراف خود می‌شود و در نهایت منجر به جریان هوا می‌شود، بهره گیرد. آسمان نیز به عنوان عاملی که می‌تواند مهمترین تأثیرات محیطی را در اختیار فضای حیاط و استفاده کنندگان آن قرار دهد، شناخته می‌شود.

حیاط موقعیتی را برای خانه فراهم می‌کند که فضای خانه را در برابر نور روز، سیاهی شب، باد،‌ باران، صدا و ویژگی‌های فضای باز قرار دهد.

آسمان چه در طول روز و چه در طول شب محدوده‌ی دمایی- رطوبتی متغیری را در فضای باز خانه قرار می‌دهد که این محدوده‌ها منجر به تبادل حرارتی- رطوبتی، و در نهایت جریان هوا می‌شوند. برای شناسایی چگونگی کیفیت این بدنه‌ی طبیعی حیاط شاخصی وجود دارد تا بتوان ابعاد این موضوع را که مجرای عبور و ورود طبیعت به داخل ساختمان است بررسی کمی کرد.

این شاخص نسبت وضعی (Aspect Ratio) است. نسبت وضعی، نسبت سطح کف حیاط به مجذور میانگین ارتفاع دیوارهای محصور کننده‌ی آن است. (این نسبت در مطالعات Baker, Fanchiotti, steemers  در سال ۱۹۹۳ آمده است. در مقایسه، بزرگی این نسبت بیانگر گشودگی بیشتر آن رو به آسمان است. که این گشودگی به ورود تابش آفتاب به داخل حیاط در طول روز، و به خنکی بر اثر تشعشع سرمای آسمان در طول شب و اجازه‌ی ورود و وزش باد به داخل فضا کمک می‌کند.

در نمونه‌های مورد مطالعه این نسبت محاسبه شده است.

این محاسبه نشان می‌دهد که حیاط خانه شماره یک نسبت به سایر خانه‌ها از مجرای بزرگتر و ویژگی‌ دعوت کنندگی بیشتری برای نور و گرمای روز، سیاهی شب، باران و باد برخوردار است. با توجه به ویژگی‌های اقلیم بوشهر، هر چه این نسبت پایین‌تر باشد، خانه کارکرد اقلیمی بهتری دارد.

گیاه در خانه‌های بوشهر نقش سایه‌اندازی دارد و گیاهانی که در حیاط خانه‌های بوشهر قرار گرفته‌اند دارای حداقل رطوبت‌دهی به محیط‌اند و در مجموع جایگاه بسیار کمی را در حیاط اشغال می‌کنند.

آب نیز به دلیل رطوبت بالای اقلیم بوشهر، دارای جایگاه بسیار کمی در حیاط خانه‌ها است. وجود حوض‌های کوچک آب در وسط حیاط بیشتر جنبه‌ی نمادین یا عملکردی دارد تا اینکه مانند مناطق دیگر ایران دارای کارکرد اقلیمی باشد. با توجه به جدول شماره ۶ مشاهده می‌شود که در نمونه‌های بررسی شده جایگاه آب بسیار ناچیز است.

بدنه‌های مصنوع

بدنه‌ی بسته و باز از اجزای مصنوع حیاط هستند که بوسیله‌ی مصالح ساختمانی مانند خشت، آجر، شیشه و … ساخته شده‌اند. نسبت این سطوح از چند جنبه قابل بررسی است. سایه‌اندازی، جرم حرارتی، جذب یا باز تابش نور از مسائلی هستند که با کارکرد اقلیمی بدنه‌های مصنوع نسبت مستقیم دارند. محاسبه‌ی نسبت سطوح بدنه‌ها به سطح کف و نسبت باز و بسته بودن بدنه‌ها نمایانگر تدبیرهای اقلیمی منطقه است. همچنین محاسبه‌ی شاخص سایه‌گیری در این منطقه حائز اهمیت است.

” شاخص سایه‌ی خورشیدی مرتبط است با در معرض بودن حیاط در برابر خورشید در زمستان. این شاخص بیانگر نسبت ارتفاع دیوار جنوبی به پهنای شمال- جنوبی حیاط است. در مقایسه، بزرگی این نسبت بیانگر عمق زیادی است که دیوار حیاط آن را پوشش می‌دهد و مقدار کمتری تابش آفتاب به کف حیاط و یا حتی دیوار شمالی می‌رسد.

این نسبت‌ها در نمونه‌های مطالعاتی محاسبه شده و در جدول شماره ۸  زیر ارائه شده است:

S-C معرف نسبت سطح دیوار جنوبی به سطح کف حیاط است.

N-C معرف نسبت سطح دیوار شمالی به سطح کف حیاط است.

W-C معرف نسبت سطح دیوار غربی به سطح کف حیاط است.

E-C معرف نسبت سطح دیوار شرقی به سطح کف حیاط است.

مصالح بکار رفته در بدنه‌های حیاط همگی بگونه‌ای‌اند که حداقل جذب حرارتی را داشته باشند و رنگ جداره‌ها هم به بازتابش نور کمک می‌کند. رنگ بدنه‌ها همگی سفید یا کرم روشن است و درب و پنجره‌ها همه از چوب ساخته شده‌اند. سطح باز شو در بدنه‌ها به حداکثر ممکن رسیده است تا جایی که در خانه‌ی مهربان (نمونه‌ شماره ۳) فقط سطوح تیر‌ها و ستونها پراند و بقیه سطوح همگی خالی شده‌اند، دیگر اینکه باز شوها از سطوح جداره عقب‌تر نشسته‌اند تا ورود نور خورشید به درون فضاها کنترل شده‌تر باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های بارز بدنه‌ها در معماری بوشهر، قرینه بودن جداره‌های  مقابل هم است. این ویژگی باعث می‌شود تا جریان هوا به راحتی از فضاها عبور کرده و تهویه صورت پذیرد.

کف حیاط در خانه‌های بوشهر پایین‌تر از اولین کف مسکونی خانه قرار می‌گیرد. این فاصله ایجاد شده در بعضی خانه‌ها بوسیله‌ی سنگ‌های متخلخل مرجانی که در محل به وفور یافت می‌شود پر شده و در دیگر خانه‌ها از آن فضاها بعنوان انبار استفاده می‌شود. اختلاف ارتفاع ایجاد شده هم از نفوذ رطوبت به سطح سکونت جلوگیری می‌کند و هم فضایی برای انبار در خانه بوجود می‌آورد.

نکته‌ی قابل توجه دیگر که در ابتدا هم به آن اشاره شد، نسبت سطح حیاط به کل سطح خانه است، این نسبت با افزایش سطح کل خانه افزایش نمی‌یابد، بلکه تابع خاصیت اقلیمی حیاط می‌باشد.

 

با توجه به مطالب ارائه شده در می‌یابیم که الگوی مسکن در بوشهر بسیار با اقلیم منطقه هماهنگ بوده و کلیه‌ی مسائل اقلیمی در آن رعایت شده است، تا جایی که می‌توان گفت معماری در آنجا تحت تأثیر اقلیم شکل گرفته است و مسائل فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی نقش بسیار کمرنگ‌تری در معماری آنجا داشته است. و در این میان حیاط مرکزی بعنوان اصلی‌ترین عنصر اقلیمی خانه نقش به سزایی در کنترل اقلیم منطقه به عهده دارد.

نتیجه‌گیری:

با توجه به بررسی نمونه‌های مطالعاتی نتایج زیر استخراج شده است:

۱-حیاط علاوه بر نقش سازماندهی فضاها، بعنوان یک هواکش مصنوعی هم عمل می‌‌کند.

۲-کشیدگی غالب خانه‌ها در راستای شمال- جنوب است، مگر در مواردی که محدودیت‌هایی از جانب بافت به خانه وارد شده باشد.

۳-شکل حیاط عمدتاً چهار ضلعی منظم است.

۴-بدنه‌های آب و گیاه نقش اساسی در کارکرد اقلیمی حیاط ندارند.

۵-ارتفاع دیوارهای شمالی و جنوبی و شرقی و غربی عمدتاً یکسان است.

۶-بعلت محدودیت سطح حیاط، نگهداری حیوانات اهلی در آنجا مشاهده نشده است.

۷-نسبت سطح دیوارهای شمالی و جنوبی به سطح حیاط بیشتر از نسبت سطح دیوارهای شرقی و غربی به سطح حیاط است.

۸-میانگین شاخص سایه ۱۳/۱ است. یعنی تقریباً تمام سطح حیاط پوشیده از سایه است.

۹-بازشوها در اکثر جداره‌ها بصورت قرینه قرار گرفته‌اند.

۱۰- سطح کف حیاط پایین‌تر از سطح مسکونی است.

۱۱- گسترش مساحت خانه با گسترش سطح حیاط رابطه مستقیم ندارد.

 

منابع :

  • معماریان، غلامحسین- آشنایی با معماری مسکونی ایران– گونه‌شناسی درونگرا- انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران- مهرماه ۱۳۷۶
  • مفیدی شمیرانی، سید مجید- اقلیم شناسی، جزوه درسی شماره ۲
  • بذرافکن، کاوه- ریخت‌شناسی معماری حیاط ایرانی و رویکرد اقلیمی آن– پروژه‌ درس اقلیم و معماری، استاد راهنما دکتر سید مجید مفیدی شمیرانی- تیر ماه ۱۳۸۱
  • زندگی جدید، کالبد قدیم– گزیده‌ای از بناهای با ارزش تاریخی- عکاس: جاسم غضبانپور- نشر وزارت مسکن و شهرسازی- چاپ اول ۱۳۷۲
  • کولیوند، علی- بافت قدیم بوشهر– مجله آبادی- شماره ۳۶- دور دوم- پاییز ۱۳۸۱

·        کسمایی ، مرتضی ـ اقلیم و معماری ـ شرکت خانه سازی ایران ـچاپ اول ۱۳۶۳

 

معماریان، غلامحسین- آشنایی با معماری مسکونی ایران- گونه‌شناسی درونگرا- صفحه ۵۵

برای مطالعه بیشتر درباره‌ی ویژگی‌های طبیعی بوشهر مراجعه کنید به: سید جعفر حمیدی، نهضت ابوسعید گناوه‌ای- موسسه خدماتی فرهنگی رسا- صفحه ۱۳۶

معماریان- غلامحسین- آشنایی با معماری مسکونی ایران- گونه‌شناسی درونگرا. ص ۵۹

کولیوند، علی- بافت قدیم بوشهر- ص ۵۷

همانجا- صفحه ۵۹

معماریان غلامحسین- معماری مسکونی ایران- گونه‌شناسی درونگرا- ص ۷۲

همانجا- ص ۷۷

همانجا- صفحه ۱۰۷

همانجا- ص ۹۰

همانجا- صفحه ۹۴ و ۹۵

همانجا- ص ۹۶

همانجا- ص ۱۰۴

همانجا- ص ۱۰۵

بذرافکن، کاوه- ریخت‌شناسی  معماری حیاط ایرانی و رویکرد اقلیمی آن- صفحه ۸ و ۹

بذرافکن- کاوه- ریخت‌شناسی معماری حیاط ایرانی و رویکرود اقلیمها آن- ص.۱۰

کلمــــات کـلیدی : ریخت شناسی، حیاط مرکزی، خانه، بوشهر، معماری

منــــــــــــــــــابع : • معماریان، غلامحسین- آشنایی با معماری مسکونی ایران- گونه‌شناسی درونگرا- انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران- مهرماه ۱۳۷۶ • مفیدی شمیرانی، سید مجید- اقلیم شناسی، جزوه درسی شماره ۲ • بذرافکن، کاوه- ریخت‌شناسی معماری حیاط ایرانی و رویکرد اقلیمی آن- پروژه‌ درس اقلیم و معماری، استاد راهنما دکتر سید مجید مفیدی شمیرانی- تیر ماه ۱۳۸۱ • زندگی جدید، کالبد قدیم- گزیده‌ای از بناهای با ارزش تاریخی- عکاس: جاسم غضبانپور- نشر وزارت مسکن و شهرسازی- چاپ اول ۱۳۷۲ • کولیوند، علی- بافت قدیم بوشهر- مجله آبادی- شماره ۳۶- دور دوم- پاییز ۱۳۸۱ • کسمایی ، مرتضی ـ اقلیم و معماری ـ شرکت خانه سازی ایران ـچاپ اول ۱۳۶۳

منبع انتخاب مقاله:

این مقاله پیش از این در فصلنامه شارستان – شماره ۱۴-۱۳ چاپ شده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شرکت معماری آرتور و همکاران (AOA)
تلفن: ۲۲۹۸۳۳۸۵ و ۲۲۷۰۶۶۳۱
آدرس: فرمانیه، بلوار اندرزگو، خیابان وطن پور شمالی، بن بست هنگامه، پلاک ۳