گروه مهندسین ایران معماری

در این بخش تحت عنوان مقالات در معماری بر آن شده ایم تا مجموعه ایی از مقالات ،گفتارها و نظریات موجود در جامعه معماری ایران و جهان را ارائه دهیم، تا سرآغازی نوین در عرصه بحث مبانی و مفاهیم نظری معماری باشد.


مجموعه مقالات معماری

معماری داخلی خانه های درونگرا دراقلیم گرم وخشک

برخی اصول طراحی خانه های درونگرا

۱.وجود زمینی غالبا ارگانیک: شهرهای درونگرا دارای بافتی فشرده وپیوسته بودند که غالبا طی فرآیندی تدریجی وارگانیک شکل می یافتند وبه همین سبب شکل بیشترقطعه های زمین که برای واحدهای مسکونی درنظرگرفته می شد، غیرهندسی وغیر منظم بود.

۲٫ طراحی حیاط به صورت هندسی ومنظم: شکل زمین به هرصورتی که بود، فضای باز مرکزی یا حیاط را منظم وهندسی طراحی واحداث می کردند وبخش قناسی زمین را درفضای ساخته شده قرار می دادندو غالبا فضاهای خدماتی وجنبی درآن قرار می گرفت.

۳٫ طراحی مسیر دسترسی غیرمستقیم به حیاط: برای حفظ محرمیت فضای داخلی خانه وحیاط و جلوگیری از وجود دید به درون خانه از درگاه وهشتی ورودی، مسیر دسترسی به حیاط غالبا به صورت غیرمستقیم وبا یک یا دو اعوجاج طراحی وساخته می شد. فضای هشتی، محل انتظاربه شمار می رفت واز آنجا فضای داخلی خانه قابل مشاهده نبود. وجود درکوب های ویژه زنان و مردان به نام حلقه وچکش به شناسایی افراد مراجعه کننده به خانه کمک می کرد وآمادگی قبلی را فراهم می ساخت وبه حفظ محرمیت فضاهای درونی کمک می کرد.

۴٫ ساماندهی فضاهای اصلی پیرامون حیاط : حیاط به عنوان مهم ترین فضای باز داخلی وعمومی برای ساکنان خانه کارکردهای متعددی مانند تامین دسترسی به فضاهای داخلی، تامین نور ومنظر آنها، وایجاد امکان تهویه اتاق ها وسایر فضاهای بسته یا سرپوشیده را داشت. به همین سبب فضاهای اصلی خانه پیرامون حیاط طراحی وساخته می شدند.

۵٫ استقرار فضاهای مهم اصلی در امتداد محورهای تقارن: فضاهای اصلی مهم مانند تالار وشاه نشین، ایوان، اتاق پنج دری یا هفت دری به طور معمول در امتداد محورهای اصلی وتقارن خانه طراحی وساخته می شده وفضاهای درجه دوم در دو سوی آنها وفضاهای دیگر در مکانی دورتر قرار داده می شده اند.

۶٫ قرارگیری فضاهای اصلی در سطحی بالاتر ازحیاط: فضاهای اصلی واقع درپیرامون حیاط دربیشتر خانه های طراحی شده در سطحی بالاتر ازحیاط قرار داده می شدند، تا ساکنان خانه که براساس الگوی رایج در روی زمین می نشستند، بتوانند به فضای حیاط، باغچه وحوض اشراف داشته باشند. دراین حالت اگر زیرزمین درچهار یا چندجبهه حیاط ساخته می شد، نور وتهویه آن به سادگی ازحیاط تامین می شد.

۷٫ استقرار فضاهای خدماتی، جنبی و ارتباطی درپشت فضاهای اصلی ودرکنج های بنا: فضاهای جنبی وخدماتی به طورمعمول درپشت فضاهای اصلی ودرکنج های بنا قرار داده می شدند، زیرا این مکان ها فاقد منظر وهم چنین فاقد نورمستقیم ازحیاط بودند. مطبخ، انبار،طویله، سرویس های بهداشتی، در مواردی کارگاه وحمام خصوصی وعناصر فضای ورودی از فضاهایی بودند که دراین گونه مکان ها جای داده می شدند.

۸٫ دسترسی به فضاهای اصلی از راهروهای جانبی: درخانه های طراحی شده به طورمعمول ورود به اتاق ها ازطریق راهروی واقع درکنارآنها صورت می گرفت وبه این ترتیب تبادل حرارتی وبرودتی بین فضاهای بسته وحیاط به حداقل ممکن کاهش می یافت. درضمن ورودبه اتاق ازجبهه اصلی که پنجره، در-پنجره یا پنجره ارسی داشت، صورت نمی گرفت وعرصه کنارآن که ازلحاظ دید ومنظر ارزشمند بود، برای استقرار ونشستن افراد مورد استفاده قرار می گرفت.

۹٫ توزیع فضاهای اصلی براساس موقعیت جغرافیایی واقلیمی: برای بیشترین وبهترین نوع استفاده ازپدیده ها وعوامل محیط طبیعی به ویژه بهره برداری از تابش نور خورشید در طول زمستان، اتاق ها وفضاهای اصلی وقابل استفاده برای فصل زمستان را به طورمعمول درجبهه شمالی خانه می ساختند وآن بخش را زمستان نشین می نامیدند. فضاهایی را که برای تابستان درنظرمی گرفتند، درجبهه جنوبی قرار می دادند که نورآفتاب در تابستان به درون آن نتابد.

۱۰٫ تقسیم بندی دهانه ها وپنجره ها به صورت فرد: در روش سنتی طراحی خانه ها برای رعایت اصل تقارن وسلسله مراتب به طور معمول شمار دهانه ها یا فضاهای روبه حیاط یا تعداد پنجره ها را فرد می گرفتند تا دهانه وسط را بتوانند مورد تاکید قرار دهند. شمارپنجره ها نیزغالبا سه، پنج، هفت، نه ومانند آن بود. به این ترتیب معمولا در وسط هریک از چهارجبهه یا جبهه های مهم پیرامون حیاط یک فضای مهم قرار داده می شد

شرکت معماری آرتور و همکاران (AOA)
تلفن: ۲۲۹۸۳۳۸۵ و ۲۲۷۰۶۶۳۱
آدرس: فرمانیه، بلوار اندرزگو، خیابان وطن پور شمالی، بن بست هنگامه، پلاک ۳