طراحی خانه «موبیوس» را میتوان از نقاط عطف تاریخچه طراحی خانه به شمار آورد. بنایی که از نوآوری در ترکیب حجم و کاربرد مصالح جدید فراتر رفته و مفهوم جدیدی از «خانه امروزی» را بیان میکند. هر چند که طراحی این بنا مستلزم به کارگیری نرم افزارهای جدید طراحی معماری بوده است، اما این همه تنها در جهت محوریت مخاطب و رضایت ساکنین خانه بوده و حاصل آن خانهایست که همخوان با تغییرات و پاسخگوی نیازها و نحوه زندگی انسان امروزی است.
«بن ون برکل»، موسس دفتر معماری «UN Studio» و طراح اصلی پروژه، در خصوص ایده اصلی طراحی بنا بیان نموده است که نیازها و نحوه کار و زندگی یک زوج جوان در این دوران متفاوت از گذشته است، آنها در طول شبانه روز ساعت مشخصی را با یکدیگر بوده و در ساعاتی مایلند که به تنهایی به کار یا استراحت مشغول باشند، در اینجاست که سلسه مراتب و ساختارهای فضایی گذشته ناکارآمد بوده و نیاز به دیدگاهی نوین نسبت به معماری خانه ضرورت مییابد. از این رو معمار در طراحی این خانه «حلقه موبیوس» را به عنوان ایده از این رو معمار در طراحی این خانه «حلقه موبیوس» را به عنوان ایده اصلی طراحی در نظر گرفته است.
حلقه موبیوس در ریاضیات از به هم چسباندن دو انتهای یک نوار، به طوریکه یک نیم چرخش در نوار ایجاد شده باشد بدست میآید. بدین ترتیب هر چند این نوار همچون دو نوار پیوسته به نظر میرسد اما در حقیقت یک سطح شناور است. در فرم این خانه نیز دو حجم به هم تابیده قابل تشخیص میباشد که در هر یک فضاهایی جهت نشیمن، خواب و کار در نظر گرفته شده است. از این رو همه چیز در این خانه به عدد دو وابسته است؛ فضاهای اصلی، استودیو، پارکینگ و حتی مصالح بنا که بتن و شیشه میباشند. اما این دوگانگی تنها در ظاهر بوده و در باطن هیچ بخشی از بنا قابل تفکیک و منفک از سایر قسمتها نمیباشد. حلقه موبیوس در این بنا کاملاً ارگانیک نبوده و از شکستهای فرمی خطی پدید آمده است که قسمتهای زیرین آن همچون بستری شفاف به نظر میرسد. مالکین این خانه زوجی جوان به همراه فرزندانی کوچک میباشند.
چنانچه در پلانهای طبقات مشاهده میشود، تقریباً هیچ یک از فضاهای داخلی شکل هندسی منظمی نداشته و شکستها و زوایای دیوارهها فضاهایی نامتعارف را پدید آوردهاند. در نیم طبقه خانه مستقل گردیده است. در طبقه همکف،آتریومی نورانی با سقفی بلند ورودی و آغاز مسیر را مشخص میسازد. بخش زیادی از سطح پلان به فضاهای ارتباطی و راهروهایی اختصاص داده شده است که غالباً از سقف یا جدارهها نور طبیعی را دریافت میکنند. از پیش فضای ورودی میتوان به فضای کار پدر خانواده، دو اتاق خواب واتاق ملاقات وارد شد. همچنین آشپزخانه و غذاخوری نیز که دید مناسبی به فضای باز دارند در این تراز قرار گرفته اند. با بالا رفتن از پلکان بتنی میتوان به اتاقهای خواب کودکان در مجاورت محل کار مادر خانواده و فضای نشیمن خصوصی دسترسی یافت.
بدین ترتیب بر خلاف فرمولهای رایج برای چیدمان فضاهای خانه، این بار سلسله مراتب فضایی به نحوی است که نه آغازی و نه انجامی را در آن میتوان مشخص نمود چرا که فضاها در یکدیگر پیچیده وتابیده شدهاند، همانگونه که زندگی و کار یک زوج جوان با یکدیگر پیوند مییابد. دیاگراهای ترسیم شده به خوبی نحوه چیدمان و پیوند فضاها را به نمایش میگذارند. هر چند که حداکثر توجه در طراحی این بنا معطوف به نیازهای ساکنین آن بوده است اما در عین حال درک ساختار فضایی آن آسان نبوده و ظاهر بنا نیز همچون مجسمهای بزرگ و نا آشناست که علیرغم ساختاری ارگانیک، ارتباطی میان آن و طیبعت پیرامون سایت نمیتوان یافت. از دیگر آثار مسکونی این دفتر معماری میتوان به خانه«NM» اشاره نمود که در این بنا نیز دیدگاههای متفاوت آنها به مقوله مسکن نوین قابل مشاهده می باشد.
نام پروژه: Mobius House
معمار: UN Studio
موقعیت بنا:Utrecht-Netherlands
زمان ساخت: ۱۹۹۸