بام سبز چیست؟

طراحی معماری بام سبز

رویای زیبایی است.مخصوصا در این شهر پر از آلودگی و پر سر و صدا، داشتن چنین باغی و هر از چند گاهی پناه بردن به آن می تواند ثروتی بزرگ محسوب شود . اکنون تصور کنید می توانستیددر همین محل زندگیتان باغی را که وصفش کردیم در دسترستان داشته باشید و مالک آن باشید…

جالب است بدانید امروزه این کار براحتی امکان پذیر است .لابد می پرسید کجا و چگونه؟ به زودی خواهید دانست

با پیشرفت سریع تکنولوژی و بوجود آمدن مواد جدید میتوان بر روی بام هر خانه ، آپارتمان ، ویلا ، اداره، مدرسه، بیمارستان و هر ساختمان دیگری یک باغ زیبا با گیاهان کوچک وبزرگ ایجاد کرد.

به این ترتیب می توان ازفضای بلا استفاده روی بام که همیشه در معرض تابش آفتاب است ، با هزینه ای اندک برای ایجاد باغ استفاده کرد .این باغ ها در ساعات مختلف شبانه روز میتوانند مورد استفاده ساکنین قرار بگیرند.با توجه به اینکه ایجاد و احداث فضای سبز در شهرها به علت کمبود زمین و قیمت بالای آن ،بسیارهزینه بر و گران است و اکثر زمینها توسط ساختمانها و خیابان ها اشغال شده است،با تبدیل بام ساختمان به باغ، می توان طبیعت تسخیر شده توسط شهر را،به  آن بازگرداند.در حدود ۳۰ سال است که در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری  از اثرات مخرب آلودگی هوا،بطور بسیار جدی به مسئله ایجاد بامهای زندگی(بام های سبز)،توجه میشود.در ۱۵ سال اخیر به علت کشف مواد ترکیبی جدید و ساده شدن مراحل ساخت باغ بر روی بام ،این کار به یک صنعت پر رونق بدل شده است . جالب است بدانید هر متر مربع فضای سبز، در سال حدود نیم کیلوگرم از آلودگی های معلق در هوا را گرفته و تصفیه می نماید .

مسکن یکی از مهمترین ساخته های بشر و برطرف کننده نیاز او به پناهگاه می باشد.اگر بتوان در شهرها علاوه بر رفع این نیاز ،به نیازهای دیگر او که نور خورشید – هوای پاکیزه و سلامت جسم و روان هستند ،توجه داشت،می توان بسیاری از مشکلات ناشی از زندگی شهری و دور بودن از طبیعت را از زندگی شهری زدود. گیاهان نقشی اساسی در تصفیه هوا و حفظ منابع و جلوگیری از سیلاب دارند .علاوه بر این آنها نقش انکار ناپذیری در آرامش بخشی به انسان و ارضای حس زیبایی شناسانه ایفا می کنند .آوردن گیاهان به بام یعنی ایجاد محیطی سبز، زیبا و نیمه عمومی (مشاع) برای  ساکنین آن ساختمان .به این ترتیب کیفیت زندگی (یعنی احساس رضایت از محیط) بالا می رود.  

تکنولوژی، راحتی و آسایش را با زندگی ماشینی به همراه آورده است . سوال اینجاست که چگونه میتوان نیازهای اصلی انسان، مثل پیوند با طبیعت را با استفاده از تکنولوژی برآورده کرد؟بامهای سبز یا (بامهای زندگی) راهی است که تکنولوژی به ما پیشنهاد می کند .اما چگونه می توان یک بام سبز داشت ؟این کار از نظر فنی بسیار ساده و صد در صد عملی است .

اکنون مشخصات بامهای سبز و شیوه احداث آن را بطور کلی و به اختصار برای شما توضیح خواهیم داد .یک بام سبز از گیاهان ،گلها و مسیرهای گردشی ایجاد شده است و به شما امکان گردش ،تماشا و نظاره باغ و پرورش گیاهان دلخواهتان را می دهد. این باغ از ۳ قسمت تشکیل شده است :

قسمت اول لایه های مورد نیاز برای حفظ آب در درون خود و جلوگیری از سرایت آن به عرشه بام است که شامل ۳ لایه است.

قسمت دوم لایه محافظت کننده خاک است که از شسته شدن خاک در طول آبیاری جلوگیری می کند..

قسمت سوم خاک و گیاهان باغ است که بر روی لایه های قبلی قرار می گیرد .

روی بام سبز چه نوع گیاهانی می توان کاشت؟

اساساً دو نوع پوشش سبز بام وجود دارد:

• پوشش گسترده (یا پراکنده)
• پوشش متمرکز

گسترده (یا پراکنده):

کمترین نیاز به نگهداری را دارند – نیاز به آبیاری ندارند- پوشیده از: خزه علف یا گیاهان خزنده.
پوشش خاک پراکنده- ارتفاع خاک mm150-50.    این نوع پوشش جایی کاربرد دارد که نیاز به دسترسی نباشد. این نوع پوشش حداقل وزن را اعمال می کند و تقریباً روی هر بامی می توانند نصب شوند. این نوع پوشش همچنین در ساختارهای صنعتی بسیار مناسب می باشد. زیرا علاوه بر ایفای نقش عایق رطوبت از جریان یافتن آب و تشکیل سیلاب جلوگیری می کنند.

پوشش متمرکز:
ویژگیهای آن:

آبیاری منظم
نوع پوشش شامل: چمن با بوته های بلند و یا درختان می باشد
پوشش خاک متمرکز ارتفاع خاک mm1500-150

در عمل هر نوع باغچه ای می تواند با استفاده از پوشش متمرکز ساخته شود. از چمن گرفته تا آبنما، بوته های بلند، درختان جوان و … نوع پوشش گیاهی و اندازه نهایی آن عمق خاک موردنیاز و روش آبیاری را مشخص می¬کند. روش نگهداری نیز وابسته به نوع گیاه کاشته شده می باشد.

انواع دیوار سبز(باغ عمودی)

دو گروه اصلی تقسیم دیوارهای سبز وجود دارد:۱- نماهای سبز ۲- دیوارهای اکسیژن ساز.

۱-   نماهای سبز:در این سیستم گیاه بر روی سطح نما حرکت می کند.در این سیستم گیاه رونده و یا پیچ در حالیکه ریشه در زمین دارد(در یک بستر خاکی) شروع به بالا رفتن از ساختمان می کند. اخیرا برای نمای سبز سازه ای حمایت کننده هم در نظر می گیرند.

۲-   دیوارهای اکسیژن ساز:خود به دو دسته سیستم های فعال و غیر فعال تقسیم می شوند:
الف.سیستم های فعال:این سیستم ها جدید ترین نوع دیوارهای سبز می باشند.در این سیستم از هوای تولید شده توسط گیاهان در سیستم تهویه هوای ساختمان استفاده می شود.این دیوار ها بر مبنای علم تصفیه هوای بیولوژیکی با واسطه گیاهی بر مبنای تحقیقاتی که در بیمارستان واترلو انجام شده است،پایه ریزی شده است.دیوارهای سبز با فیلتر بیولوژیکی، ظرفیت تصفیه هوا را افزایش می دهند.پوششهای طبیعی موتورهای تصفیه کننده و پاک کننده هستند.و سیستم تهویه هوا با مکش از ریشه سیستم عمل می کند.

ب.دیوار سبز غیر فعال هیچ معنایی از حرکت هوا از ریشه ها به درون سیستم تهویه ساختمان ندارد.تاثیر سیستم غیر فعال بر روی کیفیت هوای ساختمان از نظر علمی جای سوالات زیادی دارد.بعضی از دیوار های سبز پشت شیشه محافظت می شوند تا نسبت به آنچه در دیوارهای غیر فعال رخ می دهد، جریان هوای قابل پیش بینی  تری داشته باشند.در دیوار غیر فعال هیچ مکانیزمی برای گردش هوا وجود ندارد.در عوض آنها به صورت باز نگهداری می شوند تا بهبودی نسبی در گردش هوای آزاد تا آنجا که ممکن است، ایجاد کنند.

دیوارهای اکسیژن ساز، سازه ای مستقل دارند که جدا از نمای اصلی ساختمان و در فاصله ای نزدیک به آن قرار می گیرد و توسط ساختمان مهار می گردد.جزییات مختلفی برای طراحی این دیوار ها وجود دارد،که این جزییات بیشتر مربوط به چگونگی نگهداری گیاه بر روی دیوار و شکل قالب های نگهدارنده سیستم مربوط می گردد.در شکل زیر یک نمونه این دیوار ها واتصال آن به ساختمان را مشاهده می کنید.

دیوارهای سبز باعث کاهش دمای هوا می شوند،باعث ایزوله کردن دیوار می شوند و کاهش جذب انرژی خورشیدی و اشعات منعکسه از خیابان و ساختمانهای دیگر در شهر باعث می شود دمای مصالح تشکیل دهنده دیوار در این حالت از حالت طبیعی کمتر باشد و این تشعشع ثانویه در سطوح پوشیده شده با گیاه ذخیره می شوند.اگر چه این سطوح سبز در نتیجه فراتراوی،تنها در حدود ۴-۵ درجه یا کمی بیشتر دما را پایین می آورند.

دیوارهای سبز با سیستم گردش مجدد آب بکار روند.و به منظور کاهش آلودگی آب سنگین کاربرد داشته باشند که این کار را با جذب مواد مغذی غیر حلال در آب انجام می دهند.این مواد مغذی باکتریهای معدنی هستند که اجزای ارگانیک میکروسکوپی آنها را برای گیاهان آماده می کنند.